Pod ostrzałem znalazł się głównie wskaźnik wzrostu cen realnych wybranych usług pogrzebowych, który ostatecznie zaproponował resort pracy w ramach uznaniowej weryfikacji zasiłku pogrzebowego.

Informowaliśmy w DGP 2 stycznia 2025 r. o kolejnym projekcie nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z FUS dotyczącym zwiększenia zasiłku pogrzebowego, który ukazał się na stronach Rządowego Centrum Legislacji (nr UA5). To już trzecia wersja, ponieważ najbardziej zainteresowane resorty polemizują na temat wizji świadczenia. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej upiera się przy wprowadzeniu wysokości 7 tys. zł od 1 stycznia 2026 r. Złagodziło jednak stanowisko w drugiej kwestii spornej: po naciskach resortu finansów zmieniło charakter przelicznika, rezygnując najpierw z waloryzacji na wzór emerytalnej, a potem – na wzór inflacyjnej. Teraz optuje za uznaniowym wskaźnikiem weryfikacji, corocznie uwzględniającym wynik badania wzrostu cen realnych wybranych usług pogrzebowych znajdujących się w zbiorze GUS. Wzrost tych cen ma przedstawiać co roku do 1 marca Instytut Pracy i Spraw Socjalnych (IPiSS). Na tej podstawie minister finansów będzie mógł (ale nie musiał), począwszy od 1 stycznia 2027 r., podnosić zasiłek pogrzebowy w rozporządzeniu.

Wzrost wysokości zasiłku pogrzebowego będzie dobrowolny

I właśnie zaproponowany w projekcie sposób regulacji opisanego wskaźnika usług funeralnych nie spodobał się zainteresowanym stronom. Sam szef Ministerstwa Finansów wyraził zadowolenie, że mechanizm wzrostu świadczenia będzie fakultatywny. Zaniepokoił go jednak brak jakichkolwiek wytycznych, jakie powinien brać pod uwagę przy podejmowaniu ewentualnej decyzji w tym zakresie, zwłaszcza w obliczu prognozowanego skoku cen usług pogrzebowych. „Mając na uwadze skutki finansowe ewentualnej waloryzacji/weryfikacji, jako główną wytyczną do podjęcia decyzji w tym zakresie należy wskazać stan finansów publicznych” – sugeruje w uwagach do projektu.

Waloryzacja zasiłku pogrzebowa na podstawie wątpliwych danych

Przelicznik jest również solą w oku Rządowego Centrum Legislacji, które dopatrzyło się rozdźwięku między uzasadnieniem projektu a samym projektem. W uzasadnieniu zostały bowiem szczegółowo omówione obowiązki IPiSS oraz zdefiniowany koszyk podstawowych usług funeralnych, których ceny instytut ma monitorować. „Wskazane kwestie nie znajdują jednak odzwierciedlenia w przepisach projektowanej ustawy” – sygnalizuje w uwagach Monika Salamończyk, wiceprezes RCL. Ma ona ponadto wątpliwości, czy instytut będzie w stanie określić opisywany wskaźnik waloryzacji świadczenia na podstawie zbiorów GUS, ponieważ „w ograniczonym stopniu zawierają one ceny usług pogrzebowych”. W zamian RCL zaleca zbieranie potrzebnych danych w formie corocznego sondażu CAWI (Computer Assisted Web Interview) m.in. z 70 zakładów pogrzebowych w kraju, zróżnicowanych ze względu na miejsce (wielkość miasta/wieś) i województwo (wybrane trzy województwa). Następnie wzrost realny tak skonstruowanego koszyka usług funeralnych należy, zdaniem RCL, korygować o wzrost kosztów utrzymania gospodarstw domowych na podstawie minimum socjalnego i cen wybranych usług pogrzebowych uwzględnionych w zbiorze cen GUS. ©℗

Podstawa prawna

Etap legislacyjny

Stały Komitet Rady Ministrów