Niektórzy emeryci mogą zwiększyć swoje comiesięczne świadczenie nawet o kilkaset złotych dzięki tzw. emeryturze z rekompensatą. Kto jest do niej uprawniony?
Zgodnie z przepisami obowiązującymi w Polsce, aby otrzymać emeryturę, należy ukończyć powszechny wiek emerytalny, czyli 60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn, oraz mieć na koncie w ZUS jakikolwiek okres ubezpieczenia emerytalnego. Pobieranie emerytury nie zawsze jest równoznaczne z zakończeniem aktywności zawodowej.
Sam fakt ukończenia wieku emerytalnego nie uprawnia do przyznania świadczenia. Aby ZUS przyznał emeryturę, trzeba spełnić warunek podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu przynajmniej przez 1 dzień, przykładowo jako osoba pracująca na podstawie umowy o pracę lub osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą.
Emerytura z rekompensatą. Komu przysługuje?
Rekompensatę emerytalną wprowadzono na mocy ustawy z 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych. Stanowi odszkodowanie dla osób, które wykonywały pracę o szczególnym charakterze bądź pracę w szczególnych warunkach, czyli uciążliwych, szkodliwych dla zdrowia.
Ta grupa pracowników w związku z wejściem w życie przepisów zawartych w ustawie została pozbawiona prawa do ubiegania się o wcześniejszą emeryturę w związku ze szczególnym charakterem czy warunkami pracy.
Jak wynika z przepisów, prawo do emerytury przysługuje osobom urodzonym po 1948 roku, które przed 1 stycznia 2009 roku pracę w trudnych warunkach (warunkach znacznej szkodliwości) oraz o szczególnym charakterze wykonywały co najmniej 15 lat. Obowiązki zawodowe musiały być wykonywane stale i w pełnym wymiarze godzin.
Zgodnie z ustawą o emeryturę z rekompensatą mogą starać się pracownicy z następujących branż ze względu na trudne warunki pracy (praca o dużej szkodliwości dla zdrowia):
- branża chemiczna
- branża górnicza
- branża energetyczna
- branża hutnicza
oraz wykonujący poniżej wymienione zawody (mogą starać się o rekompensatę ze względu na szczególne warunki (szczególny charakter) pracy):
- nauczyciele
- wychowawcy
- żołnierze zawodowi
- funkcjonariusze policji
- pracownicy ochrony przeciwpożarowej
- pracownicy organów kontroli państwowej czy administracji celnej
- dziennikarze
- osoby wykonujące działalność artystyczną
Okres uprawniający do emerytury. Czego się nie wlicza?
Do okresu uprawniającego o ubieganie się o emeryturę z rekompensatą nie wlicza się następujących okresów:
- urlopu macierzyńskiego
- urlopu wychowawczego
- urlopu bezpłatnego
- urlopu dla poratowania zdrowia
- służby wojskowej
- zwolnień chorobowych
Ponadto, osoba, która ubiega się o dodatek emerytalny, nie może mieć ustalonego prawa do wcześniejszej emerytury.
W jaki sposób wylicza się rekompensatę do emerytury?
Według przepisów współczynnik określający wysokość rekompensaty oblicza się według następującego wzoru:
R = 64,32 x K x X, gdzie R oznacza kwotę rekompensaty, K – kwotę emerytury „hipotetycznej”, a X to współczynnik określający, jaką część wymogów do wcześniejszej emerytury spełniała osoba ubiegająca się o rekompensatę (do 31 grudnia 2008 roku).
ZUS zamieścił na stronie przykład wyliczenia rekompensaty do emerytury. Znajduje się pod tym linkiem>>>
Wniosek o rekompensatę do emerytury. Kiedy złożyć?
Wniosek o rekompensatę należy dołączyć do wniosku o przyznanie emerytury. Można to zrobić po osiągnięciu wieku emerytalnego, który obecnie w Polsce wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Aby uniknąć odmownej decyzji, dokumenty należy przekazać nie wcześniej niż 30 dni przed spełnieniem wszystkich warunków. Można to zrobić na kilka sposób. Mamy do wyboru następujące warianty:
- złożenie dokumentów osobiście lub przez pełnomocnika w placówce ZUS
- przez PUE (Platformę Usług Elektronicznych udostępnioną przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych)
- złożenie dokumentów pośrednictwem Poczty Polskiej lub poprzez polski urząd konsularny