Zakład Ubezpieczeń Społecznych może ponownie przeliczyć emeryturę, jeśli przy składaniu wniosku o jej przyznanie senior nie miał wszystkich dokumentów, potwierdzających okresy ubezpieczenia, które mogą być uwzględnione przy obliczaniu wysokości emerytury.
Nie każdy może przeliczyć emeryturę
Wniosek o ponowne przeliczenie emerytury może złożyć każdy emeryt, ale ZUS przeliczy ją tylko wtedy, gdy taki wniosek jest podparty nowymi dokumentami dotyczącymi dodatkowego stażu pracy czy dodatkowych zarobków uzyskanych przed lub po przyznaniu emerytury. Jeśli nowych dokumentów nie ma – składanie wniosku o przeliczenie jest zupełnie bezcelowe.
- Niekiedy zdarza się, że emeryt znajdzie jakieś świadectwo pracy, którego wcześniej nie miał lub nadal pracuje pomimo przejścia na emeryturę i od jego pensji są odprowadzane składki do ZUS – mówi Iwona Kowalska-Matis regionalny rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku.
Według rzeczniczki, żeby możliwe było przeliczenie emeryt musi udokumentować zarobki za lata przed przejściem na emeryturę lub zarobki, jakie uzyskiwał już po przyznaniu świadczenia, tzn., po przyznaniu emerytury nadal pracował i opłacał składki na ubezpieczenia społeczne.
- Jeśli emeryt nie ma nowych dowodów, które mogą mieć wpływ na wysokość emerytury, to złożenie wniosku o ponowne przeliczenie świadczenia jest bezzasadne o nasza odpowiedź będzie odmowna – zastrzega Kowalska-Matis.
Czy pomoże stara książeczka wojskowa?
Rzeczniczka podkreśla, że niekiedy do ZUS przychodzą seniorzy z książeczką wojskową i składają wniosek o ponowne przeliczenie (druk ERPO).
- ZUS może taki wniosek uwzględnić tylko pod warunkiem, że wcześniej książeczka wojskowa lub zaświadczenie z wojskowej komendy uzupełnień nie było dostarczone do ZUS-u i lata służby nie były uwzględnione w stażu - wyjaśnia Iwona Kowalska-Matis.
Jak poszukiwać starych dokumentów?
Poszukiwanie starych dokumentów, które mogą wpłynąć na wysokość wypłacanych, co miesiąc pieniędzy dotyczy wyłącznie lat pracy przed 1999 rokiem. Od 1999 r. każda osoba ubezpieczona ma indywidualne konto w ZUS-ie, na którym zapisywane są wszystkie składki należne (w przypadku osób, za które pracodawca miał obowiązek opłacenia składek) lub opłacone za dana osobę po 1998 r. (w przypadku osób prowadzących działalność). Wcześniej ZUS nie był zobowiązany do prowadzenia indywidualnych kont dla ubezpieczonych.
- Dlatego aby ustalić kapitał początkowy dla osób, które pracowały przed 1999 rokiem musieliśmy dostać dokumenty potwierdzające zarówno zatrudnienie jak i wysokość wynagrodzenia, które ktoś dostawał przed 1999 rokiem – przypomina Iwona Kowalska-Matis.
Rzeczniczka podkreśla, że z zakładów pracy zatrudniających powyżej 20 osób świadectwa pracy i dokumenty o wynagrodzeniu są konieczne, ponieważ składki były odprowadzane bezimiennie za wszystkich pracowników łącznie.
Które dokumenty umożliwią przeliczenie emerytury?
Dokumenty, które umożliwiają przeliczenie emerytury to np.: świadectwa pracy, zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu. W przypadku braku tych dokumentów do ZUS-u można dostarczyć dowody szczątkowe, które zostaną przez Zakład przeanalizowane. Są nimi np. legitymacja ubezpieczeniowa z wpisami o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, umowy o pracę, angaże, listy płac uzyskane z archiwum lub jednostki, która przechowuje dokumentację zlikwidowanych zakładów pracy. To może być też książeczka wojskowa albo zaświadczenie wojskowej komendy uzupełnień. Mogą to być wpisy w „książeczkowym” dowodzie osobistym np. o zatrudnieniu, czy dotyczące dzieci, legitymacje związków zawodowych, czy zeznania świadków (najlepiej byłych współpracowników).
Okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych można udokumentować zaświadczeniem z urzędu pracy, a okres pobierania stałego zasiłku z opieki społecznej, od którego były opłacone składki na ubezpieczenia społeczne — zaświadczeniem z ośrodka pomocy społecznej. Natomiast okres niewykonywania zatrudnienia z powodu opieki nad dzieckiem lub dziećmi można udowodnić na podstawie odpisu aktu urodzenia dziecka lub odpisów aktów urodzenia dzieci.
Osoby, które studiowały przed 1999 r. i studia ukończyły, okres nauki mogą potwierdzić odpowiednim zaświadczeniem z uczelni (musi być w nim okres trwania i programowy wymiar studiów), dyplomem i indeksem, o ile jest w nim zawarty programowy wymiar studiów.
Osobom, które były zatrudnione u małych przedsiębiorców (zatrudniających do 20 pracowników), ZUS sam poświadczy ubezpieczenie. By tak się stało, należy podać w Informacji o okresach składkowych i nieskładkowych (ERP-6) okres zatrudnienia, nazwę zakładu pracy lub imię i nazwisko pracodawcy, adres zakładu pracy, numer konta płatnika (NKP) – pracodawcy, – jeśli go znamy. Numer NKP był nadawany przez ZUS przed 1999 r. Można sprawdzić w legitymacji ubezpieczeniowej, czy pracodawca go podał.
Osoby, które indywidualnie opłacały składkę na ubezpieczenie społeczne, jako prowadzący działalność gospodarczą albo współpracujący z taką osobą, w formularzu ZUS EKP podają:
- Okres, w którym prowadzili działalność lub współpracowali przy jej prowadzeniu,
- Adres miejsca, w którym była prowadzona działalność,
- Numer konta płatnika składek (NKP),
- Adres ZUS-u, do którego opłacane były z tego tytułu składki przed 1999 r.
Gdzie szukać dokumentów, gdy zakład racy już nie istnieje?
Informacje o tym gdzie szukać brakującej dokumentacji w przypadku likwidacji zakładu pracy można znaleźć na stronie zus.pl: https://www.zus.pl/swiadczenia/kapital-poczatkowy/gdzie-znalezc-dokumentacje-ze-zlikwidowanych-zakladow-pracy