Pierwszym krokiem do ubiegania się o świadczenia pielęgnacyjne dla dziecka z autyzmem jest uzyskanie odpowiedniego orzeczenia o niepełnosprawności. Co to za orzeczenie? Czy od decyzji zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności można się odwołać?
- Świadczenie pielęgnacyjne
- Co oznaczają punkty 7 i 8 w orzeczeniu o niepełnosprawności?
- Wniosek o orzeczenie o niepełnosprawności
- Kiedy wydaje się orzeczenie o niepełnosprawności?
- Co w sytuacji, gdy nie zgadzamy się z wydanym orzeczeniem?
Świadczenie pielęgnacyjne
Jednym z najważniejszych świadczeń, jakie przysługują na dziecko z niepełnosprawnością jest świadczenie pielęgnacyjne. W 2024 r. wynosi ono 2988 zł miesięcznie na dziecko. W 2025 r. wzrośnie ono do 3287 zł ze względu na wzrost płacy minimalnej.
Kształt tej formy pomocy uległ diametralnej zmianie z początkiem 2024 r. Nadal jednak jednym z kluczowych warunków jest uzyskanie przez rodzica sprawującego opiekę nad dzieckiem w wieku do ukończenia 18. roku życia:
- orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności albo
- orzeczenia o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji ((takie orzeczenie powinno zawierać informację w punktach 7 i 8 o treści: „wymaga”).
Co oznaczają punkty 7 i 8 w orzeczeniu o niepełnosprawności?
W orzeczeniu ustala się niepełnosprawność, nie więcej niż trzy symbole przyczyn niepełnosprawności oraz właśnie wskazania.
Ważne
Punkt 7 orzeczenia wskazuje na konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Punkt 8 - na konieczność stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
To ważne punkty, na które powinni zwrócić rodzice, którzy będą chcieli ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne.
Przykład
„Zgodnie z definicją ustawodawcy konieczność sprawowania opieki i pomocy w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji rozumiana jest jako całkowita zależność osoby od otoczenia, polegająca na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub wykonywania czynności samoobsługowych, niezdolności do samodzielnego poruszania się i przemieszczania oraz werbalizowania potrzeb. Jednakże zdolność do samodzielnej egzystencji oceniana musi być w porównaniu do rówieśników chorego dziecka. Oczywistym jest, że w różnym okresie życia dzieci wymagają w różnym stopniu wsparcia rodzica w zwykłych codziennych czynnościach - w przypadku niemowląt zachodzi całkowita niezdolność do wykonywania czynności samoobsługowych, potem wraz z wiekiem w przypadku dzieci zdrowych udział rodzica w takich czynnościach stopniowo ulega zmniejszeniu, zmienia się w nadzór, a z czasem całkowicie ustaje. Przykładowo już dzieci sześcio-siedmioletnie z powodzeniem mogą same spożywać posiłki, ubierać się, samodzielnie przemieszczać się, myć się (choć zazwyczaj pod kontrolą opiekunów), niewątpliwie natomiast rodzice muszą chociażby przygotowywać im posiłki, czy towarzyszyć przy udawaniu się do miejsc oddalonych od miejsca zamieszkania w związku z koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa z uwagi na niedostateczną jeszcze orientacją dziecka w terenie. W przypadku dzieci chorych na przewlekłe choroby, niezależnie od ich wieku, opieka rodzica musi być szersza niż u dzieci zdrowych, bo obejmuje przynajmniej podawanie leków czy dbanie o odpowiednią dietę, dokładniejsze monitorowanie stanu zdrowia - przykładowo regularne mierzenie ciśnienia krwi, itp., towarzyszenie dziecku w drodze do, z i podczas wizyt u lekarzy, rehabilitantów. Konieczność takiej zwiększonej opieki nie zawsze jednak skutkuje zaliczeniem dziecka do grona osób niepełnosprawnych, a tym bardziej uznaniem, że jest ono niezdolne do samodzielnej egzystencji. Decydujące znaczenie ma tu bowiem występowanie danego schorzenia, jego wpływ na funkcjonowanie małoletniego, stopień zaburzenia tego funkcjonowania” – przykładowo uznał Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie w wyroku z 20 lutego 2023 r. (sygn. (VI U 162/21).
Wniosek o orzeczenie o niepełnosprawności
Wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności rodzic składa w powiatowym lub miejskim zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności. Trzeba do niego dołączyć wymaganą dokumentacje medyczną (np. wyniki badań diagnostycznych), wypełnione przez lekarza zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia dziecka. Mogą to być też inne dokumenty takie jak przykładowo opina z poradni psychologiczno-pedagogicznej.
Ważne
Pamiętajmy, iż niezbędne wzory dokumentów oraz informacje uzyskamy w zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności.
Kiedy wydaje się orzeczenie o niepełnosprawności?
Zgodnie z przepisami ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.
Oceny niepełnosprawności dziecka dokonuje się według kilku kryteriów, czyli:
- przewidywanego okresu trwania upośledzenia stanu zdrowia z powodu określonych stanów chorobowych, przekraczającego 12 miesięcy,
- niezdolności do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodującej konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku, albo
- znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.
Rozporządzenie w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia wymienia stany chorobowe, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku. Są to m.in. upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym; psychozy i zespoły psychotyczne; całościowe zaburzenia rozwojowe powodujące znaczne zaburzenia interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz nasilone stereotypie zachowań, zainteresowań i aktywności; padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi i inne.
Przy ocenie niepełnosprawności dziecka bierze się pod uwagę:
- rodzaj i przebieg procesu chorobowego oraz jego wpływ na stan czynnościowy organizmu,
- sprawność fizyczną i psychiczną dziecka oraz stopień jego przystosowania do skutków choroby lub naruszenia sprawności organizmu,
- możliwość poprawy stanu funkcjonalnego pod wpływem leczenia i rehabilitacji.
Co w sytuacji, gdy nie zgadzamy się z wydanym orzeczeniem?
Od orzeczenia można się odwołać do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności. Pismo składa się jednak za pośrednictwem powiatowego zespołu, który wydał orzeczenie. Z kolei od orzeczenia wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności służy odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.
Podsumowanie
Artykuł prezentuje najważniejsze przepisy, każda sprawa będzie wyglądała inaczej. W praktyce stosowanie przepisów dotyczących orzekania o niepełnosprawności budzi wiele wątpliwości. Często nie są to sprawy łatwe, a rodzice mogą napotkać szereg trudności. W wielu przypadkach niezbędna będzie specjalistyczna wiedza czy pomoc.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (j. t. Dz. U. z 2024 r., poz. 323; ost. zm. Dz. U. z 2024 r., poz. 858);
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (j. t. Dz. U. z 2024 r., poz. 44; ost. zm. Dz. U. z 2024 r., poz. 1165);
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (j. t. Dz. U. z 2021 r., poz. 857);
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. z 2002 r., nr 17, poz. 162; ost. zm. Dz. U. z 2009 r., Nr 226, poz. 1829).
