Czy przedsiębiorca, który terminowo realizuje układ ratalny, może otrzymać zasiłek?

Prowadzę działalność gospodarczą. Mam z tego tytułu zaległości w opłacaniu składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne. Spłacam je w ramach zawartego z ZUS układu ratalnego. Ostatnio chorowałam i wystąpiłam do ZUS o wypłatę zasiłku chorobowego. Czy mimo że mam zadłużenie, mogę otrzymać zasiłek?

Zgodnie z art. 2a ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa) zasiłek chorobowy nie przysługuje osobom prowadzącym pozarolniczą działalność w razie wystąpienia w dniu powstania prawa do świadczenia zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 1 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, do czasu spłaty całości zadłużenia.

ZUS może jednak na wniosek dłużnika rozłożyć należność na raty, uwzględniając możliwości płatnicze dłużnika oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych. Rozłożenie na raty następuje w formie umowy między ZUS a płatnikiem składek. W umowie określa się nowe terminy płatności poszczególnych rat lub płatności składek, co w konsekwencji powoduje zmianę również daty wymagalności tych należności.

Zgodnie natomiast z art. 29 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w przypadku rozłożenia należności na raty uznaje się, że płatnik składek nie ma zadłużenia z tytułu należności z tytułu składek, jeżeli:

• opłaca należności z tytułu składek w terminach i w wysokości ustalonych w umowie ratalnej oraz
• nie ma zadłużenia z tytułu należności z tytułu składek nieobjętych umową ratalną.

Przedsiębiorca w sytuacji opisanej w pytaniu nabędzie zatem prawo do zasiłków (patrz wyrok Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie ‒ IX Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 2 stycznia 2023 r., sygn. akt IX U 360/22).

Zawarcie układu ratalnego sprawia, że zadłużenie, które jest spłacane w ramach tego układu, nie jest zadłużeniem wymagalnym przez okres spłacania układu ratalnego, a tym samym nie jest zadłużeniem w rozumieniu art. 2a ustawy zasiłkowej. Zadłużenie, o którym mowa w tym przepisie, to takie, które nie jest spłacane, a jednocześnie jest wymagalne. Tymczasem poprzez zawarcie układu ratalnego ZUS restrukturyzuje zadłużenie składkowe, uznając, że nie jest ono wymagalne, a w zamian za to wskazuje nowy harmonogram spłat, na nowo oceniając wymagalność należności składkowych.

Skoro w opisywanej sytuacji płatniczka opłaca terminowo należności wynikające z układu ratalnego, to nie może być traktowana jako osoba mająca zadłużenie w rozumieniu art. 2a ustawy zasiłkowej. Przysługuje jej więc prawo do zasiłku chorobowego. ©℗