14 lipca Senat wprowadził zmiany do nowelizacji ustawy o emeryturach pomostowych, która uchyla wygasający charakter tych świadczeń dla osób, które spełniły warunki dotyczące wieku, stażu pracy i wykonywały ją w warunkach szczególnych. 28 lipca o losach pomostówek zdecydował Sejm. Czy emerytury pomostowe wygasły? Co z liczną grupą pracowników?
Emerytury pomostowe. Sejm zdecydował czy wygasną
28 lipca br. Sejm odrzucił większość poprawek Senatu do ustawy o emeryturach pomostowych. Zapewnia ona ochronę działaczy związkowych w sprawach z zakresu prawa pracy i wyłącza dodatek za szczególne warunki pracy z płacy minimalnej.
Sejm przyjął w piątek tylko jedną poprawkę Senatu, która ujednolica terminologię ustawy do ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych.
Przyjęta przez Sejm ustawa uchyla wygasający charakter emerytur pomostowych. Zapewnia ochronę działaczy związkowych w sprawach z zakresu pracy i wyłącza dodatek za szczególne warunki pracy z płacy minimalnej. Przepisy podwyższają też roczny limit odliczenia od dochodu wydatków z tytułu składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych.
W nowelizacji ustawy o emeryturach pomostowych zapisano m.in. uchylenie wygasającego charakteru emerytur pomostowych. Obecnie pomostówki przysługują tylko tym osobom, które przed 1 stycznia 1999 r. wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. To oznacza, że emerytury pomostowe mają charakter wygasający. Przyjęta nowelizacja to znosi.
Co to są emerytury pomostowe. Dla kogo?
Emerytury pomostowe to świadczenia okresowe, przyznawane do momentu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Są one skierowane do osób, które wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Dla tych osób, wraz z wiekiem, istotnie spada możliwość wykonywania pracy, co jest związane z malejącą zdolnością psychofizyczną.
Ustawa o emeryturach pomostowych reguluje warunki nabywania prawa do świadczenia okresowego w postaci emerytury pomostowej oraz rodzaje prac w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze, których wykonywanie uprawnia do emerytury pomostowej. Są wypłacane do dnia nabycia przez osobę pobierającą emeryturę pomostową prawa do uzyskania powszechnej emerytury po osiągnięciu wieku emerytalnego.
Dotyczy to np. górników, hutników, osób sprawujących opiekę nad mieszkańcami domów pomocy społecznej dla przewlekle psychicznie chorych, niepełnosprawnych intelektualnie dzieci, młodzieży lub dorosłych, nauczycieli z ośrodków wychowawczych czy ratowników medycznych.
W kwietniu br. 40,8 tys. osób pobierało emeryturę pomostową. W roku 2022 wydatki na emerytury pomostowe wynosiły ok. 1,8 mld zł.
Emerytury pomostowe. Jakie zmiany senackie?
Jedna z poprawek którą przyjął 14 lipca Senat uchylała możliwość wzruszenia decyzji w sprawie emerytur pomostowych, gdy pomyłka leży po stronie ZUS. Senat chciał, by taka możliwość istniała jedynie w przypadku podania przez pracownika błędnych danych. Inna - obliguje rząd do przygotowania do roku 2027 strategii aktywizująca dla osób pracujących w szczególnych warunkach albo o szczególnym charakterze.
Na skutek porozumienia, jakie rząd podpisał z KK NSZZ „Solidarność” senacka nowelizacja uchylała:
- wygaszający charakter emerytur pomostowych,
- wprowadza regulację dotyczącą zabezpieczenia działaczy związkowych w sprawach z zakresu prawa pracy,
- podwyższa limit roczny odliczenia od dochodu wydatków z tytułu składek członkowskich płaconych na rzecz związków zawodowych w danym roku podatkowym,
- wyłącza dodatek za szczególne warunki pracy z katalogu składników wynagrodzenia, uwzględnianych przy obliczaniu wysokości minimalnego wynagrodzenia pracownika.
Nowelizacja senacka przewidywała, że osoba spełniająca warunki do otrzymania emerytury pomostowej (55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, ogólny staż pracy, wykonywanie pracy w warunkach szczególnych po dniu 31 grudnia 2008 r.) i która wystąpi o ustalenie prawa do tej emerytury przed zakończeniem stosunku pracy, otrzyma od organu rentowego decyzję o przyznaniu emerytury pomostowej.
Legislacyjna "wrzutka". Zmiany w K.p.c.
Zmiany w pomostówkach to także zmiany w K.p.c. w taki sposób aby art. 477(2) § 2 kodeksu zawierał jednoznaczną dyrektywę adresowaną do sądu co do konieczności nałożenia na pracodawcę w wyroku uznającym wypowiedzenie umowy za pracę za bezskuteczne albo przywracającym pracownika do pracy, obowiązku dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.
Z kolei art. 755(5) par. 1 k.p.c. wprowadzać ma szczególną regulację dotyczącą zabezpieczenia w sprawach z zakresu prawa pracy, w których pracownik podlegający szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia dochodzi roszczenia o uznanie wypowiedzenia stosunku pracy za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy.
Emerytura pomostowa. Jaka jest obecnie kwota?
Od 1 marca 2023 r. kwota najniższej emerytury pomostowej jest równa kwocie najniższej emerytury i wynosi 1 588,44 zł.