Renta rodzinna nie tylko dla biologicznych dzieci

Można o nią wystąpić także po zmarłym opiekunie. Są jednak warunki: jeśli rodzice żyją, to nie mogą zapewniać utrzymania, a jeśli ich już nie ma, to po nich takie świadczenie nie może być wypłacane.

Zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z FUS do renty rodzinnej uprawnieni są następujący członkowie rodziny:

• dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione;
• przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na utrzymanie i wychowanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka;
• małżonek (wdowa i wdowiec);
• rodzice (w tym ojczym, macocha, osoby przysposabiające).

Niektóre kwestie dotyczące renty rodzinnej dla dzieci nie są uregulowane wprost w ustawie i od lat budzą wątpliwości.

Nie tylko okresowo

Do renty rodzinnej uprawnione są również wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, jeśli oprócz spełnienia warunków omówionych wyżej:

1) zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego bądź emeryta lub rencisty, chyba że śmierć była następstwem wypadku, oraz

2) nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją, jeżeli:

a) nie mogą zapewnić im utrzymania albo

b) ubezpieczony bądź emeryt lub rencista, lub jego małżonek, był ich opiekunem ustanowionym przez sąd.

Jeżeli dziecko ubiega się o rentę rodzinną po osobie, która przed zgonem została ustanowiona jego opiekunem prawnym, albo po małżonku tej osoby, nie ustala się, czy rodzice dziecka żyją i czy mogą zapewnić mu utrzymanie.

Zgodnie ze stanowiskiem centrali ZUS pojęcia przyjęcie na wychowanie i utrzymanie muszą być interpretowane łącznie. Dla spełnienia tych warunków nie wystarczy przyjęcie dziecka tylko na wychowanie lub tylko na utrzymanie. Przyjęcie na wychowanie musi być związane ze stałym sprawowaniem pieczy nad dzieckiem, polegającym na: opiece nad nim, przekazywaniu mu wiedzy, zapewnieniu osiągnięcia rozwoju fizycznego i psychicznego oraz doprowadzeniu do samodzielności. Pojęcie przyjęcia na utrzymanie należy natomiast wiązać ze stałym zapewnieniem potrzeb materialnych dziecka. Nie jest to zatem okresowe przyczynianie się do utrzymania.

Przykład 1

Przykład 2

Szeroka definicja

Przy dzieciach powyżej 16. roku życia problematyczne bywa określenie, co oznacza „nauka w szkole”. Orzecznictwo i doktryna zakreśla tę definicję bardzo szeroko. I tak za szkoły, w których nauka uprawnia do pobierania renty rodzinnej po przekroczeniu przez dziecko 16 lat, uważa się szkoły podstawowe lub ponadpodstawowe, publiczne lub niepubliczne, szkoły wyższe państwowe lub niepaństwowe, szkoły prowadzone przez Kościół katolicki, a ponadto pozaszkolne formy kształcenia, dokształcania bądź doskonalenia zawodowego, w tym kursy języków obcych prowadzone pod nazwą szkół lub ośrodków, trwające co najmniej trzy miesiące. Do renty uprawnia kształcenie się w formach szkolnych i pozaszkolnych w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, w szkołach lub placówkach zarejestrowanych w ewidencji kuratora oświaty, w systemie stacjonarnym, zaocznym, wieczorowym lub korespondencyjnym. Do podstawowych form kształcenia, dokształcania, a także doskonalenia w formach pozaszkolnych zalicza się studia podyplomowe, kursy i seminaria. Świadczenie to należne jest także młodocianym pracownikom, zatrudnionym przez pracodawców na podstawie umowy o pracę w celu nauki zawodu. Uprawnienia do renty rodzinnej przysługują również dzieciom kształcącym się za granicą w szkołach podstawowych, ponadpodstawowych oraz szkołach wyższych, a także na kursach języków obcych trwających co najmniej trzy miesiące.

Zgodnie ze stanowiskiem centrali ZUS renta rodzinna przysługuje również osobie będącej wolnym słuchaczem uczelni wyższej. Osobom studiującym w charakterze wolnego słuchacza ZUS przyznaje renty rodzinne w wysokości ustawowej, jeżeli spełniają inne wymagane przepisami warunki do uzyskania tego świadczenia. Osoba taka jest zobowiązana przedłożyć zaświadczenie uczelni stwierdzające, że jest wolnym słuchaczem, a po zaliczeniu pierwszego lub drugiego semestru może uzyskać wpis na listę studentów. Wówczas ZUS przyzna rentę rodzinną na okres nie dłuższy niż jeden rok akademicki (w zależności od informacji zawartej w zaświadczeniu uczelni). Prawo do renty rodzinnej przysługuje również słuchaczom studiów doktoranckich, jednak nie dłużej niż do osiągnięcia 25. roku życia.

Dokumentem potwierdzającym fakt uczęszczania do szkoły jest zaświadczenie wydane przez szkołę, uczelnię lub inną placówkę prowadzącą kształcenie lub doskonalenie zawodowe. W przypadku pracowników młodocianych takim dokumentem jest umowa o naukę zawodu określająca czas trwania nauki i obowiązek dokształcania w formach szkolnych lub pozaszkolnych. ©℗