Dłuższe życie oznacza niższą emeryturę? Jak nowe dane GUS wpłyną na wysokość świadczeń

Główny Urząd Statystyczny opublikował najnowsze tablice średniego dalszego trwania życia. W porównaniu z tymi z zeszłego roku, przeciętnie żyjemy dłużej. Co to oznacza dla emerytów?

Główny Urząd Statystyczny opublikował najnowsze tablice średniego dalszego trwania życia. W porównaniu z tymi z zeszłego roku, przeciętnie żyjemy dłużej.

Dane pokazują, że dla wieku 60 plus życie wydłużyło się o ponad rok, czyli sześć do 7 proc. w porównaniu z tablicami z zeszłego roku.

Dłuższe życie

Z tablic wynika, że osoba w wieku 60 lat przeciętnie będzie żyła ponad 21 lat podczas, gdy wg. poprzednich było to niespełna 20 lat. Z kolei dla osoby wieku 65 lat średnie dalsze trwanie życia wynosi obecnie 17 i pół roku podczas, gdy rok wcześniej było to szesnaście lat i ponad cztery miesiące.

Taka zmiana to efekt spadku liczby zgonów po latach covidowych. W zeszłym roku zmarło niespełna 450 tys. osób, podczas gdy w 2020 r. było to 477 tys. a w 2021 r. aż 519 tys.

Jaki ma to wpływ na wysokość emerytur?

Tablice publikowane przez ZUS mają bezpośredni wpływ na wysokość nowo obliczanych emerytur. Wzór przewiduje, że świadczenie wylicza się dzieląc składkę zgromadzoną na koncie przez liczbę miesięcy średniego dalszego trwania życia. Więc im więcej miesięcy tym niższe miesięczne świadczenie. Co ważne tablice nie mają wpływu na już przyznane świadczenia.

Poniżej prezentujemy przykłady jak zmieniłoby się świadczenie danej wysokości wyliczone według poprzednich i nowych tablic. To o czym należy pamiętać, to to że tablice są bardzo szczegółowe i podają liczbę dalszych miesięcy życia dla danego roku i miesiąca życia. Nasze przykłady policzyliśmy dla czterech wysokości świadczeń - emerytury minimalnej, przeciętnej emerytury wypłacanej w grudniu oraz dwóch innych w wysokości 4 i 5 tys. zł. oraz dla czterech wariantów wieku przejścia na emeryturę 60 , 63 , 65 i 67 lat.

Nasze wyliczenia pokazują, jak obecna emerytura o określonej wysokości wyliczona na podstawie tablic zeszłorocznych z danej składki zmieniłaby się, gdyby składkę przeliczyć według najnowszych tablic. Wyliczenia mają charakter poglądowy, należy też pamiętać, że na wysokość świadczeń mają wpływ także inne czynniki czyli stan konta emerytalnego czy wysokość jego waloryzacji.

Przykłady

Emerytura w wysokości minimalnej

Dziś wynosi ona 1588,44 zł, ale ważna uwaga, jeśli ktoś ma przyznaną minimalną, to nie będzie ona mogła być niższa. Nasze wyliczenia mają charakter poglądowy, pokazują jak zmieniłoby się świadczenie wyliczone ze składki emerytalnej, które dziś dawałoby emeryturę minimalną. Zgodnie z nowymi tablicami dla osoby w wieku 60 lat wyniosłaby 1492 zł. Dla 63 latki byłby to 1487 zł Z kolei dla 65 latka czy latki świadczenie wg nowych tablic wyniosłoby 1484 zł a dla osoby w wieku 67 lat 1481 zł

Emerytura w okolicy przeciętnej

W grudniu 2022 r. przeciętna wypłata świadczenia w ZUS wyniosła 2960,76 zł . Gdyby ją przeliczyć wg nowych tablic dla 60-latki wyniosłaby 2781 zł, natomiast dla 63-latki byłoby to 2771 zł . Odpowiednio dla seniorów w wieku 65 i 67 lat wyniosłaby 2766 zł i 2761 zł

Emerytura 4000 zł

Zgodnie z nowymi tablicami dla osoby w wieku 60 lat wyniosłaby 3757 zł. Dla 63 latki byłby to 3744 zł. Z kolei dla 65 latka czy latki świadczenie wg nowych tablic wyniosłoby 3737 zł a dla osoby wieku 67 lat 3731 zł

Emerytura 5000 zł

Gdyby ją przeliczyć wg nowych tablic dla 60-latki wyniosłaby 4697, , natomiast dla 63-latki byłoby to 4680 zł Odpowiednio dla seniorów w wieku 65 i 67 lat wyniosłaby 4671 zł i 4663 zł.

Emeryci mają wybór

Nowe tablice dalszego trwania życia które zaczną obowiązywać od 1 kwietnia 2023 r. nie powinny być jednak powodem do szturmowania ZUS jeszcze w marcu, by skorzystać z dotychczasowych - korzystniejszych tablic. Przepisy emerytalne są bowiem tak skonstruowane, że emeryci mogą wybrać korzystniejsze dla nich wskaźniki brane do obliczenia ich świadczenia, obowiązujące w czasie gdy osiągnęli wiek emerytalny, lub z momentu złożenia wniosku.

W ten sposób osoby które ukończyły wiek emerytalny pomiędzy 1 kwietnia 2022 r. a 31 marca 2023 r. zachowają prawo do obliczenia ich świadczenia na najkorzystniejszych od lat zasadach, bez względu na to kiedy złożą wniosek w tej sprawie.

Inaczej jest w przypadku osób, które wiek emerytalny ukończyły wcześniej, przed 1 kwietnia 2022 r.

– Obowiązujące od kwietnia 2023 r. tablice dalszego trwania życia są korzystniejsze od tych ogłoszonych przez prezesa GUS w 2019 r. czy 2020 r. i mniej korzystne od wskaźników z 2021 r. i 2022 r. – wskazuje dr Tomasz Lasocki, adiunkt w Katedrze Ubezpieczeń na Uniwersytecie Warszawskim. – Osoby, które do tej pory nie złożyły wniosku o przyznanie im emerytury nie mają więc potrzeby spieszenia się z nim do końca marca, aby skorzystać z dotychczasowych tablic. A dla osób które wiek emerytalny osiągną po 1 kwietnia, będą miały zastosowanie już wyłącznie nowe tablice i nie będą miały możliwości skorzystania z dotychczasowych wskaźników.

Wyjaśnienie

Wzór emerytalny zakłada, że świadczenie wylicza się dzieląc zgromadzoną składkę przez liczbę miesięcy danego trwania życia. Na stan konta emerytalnego składają się zwaloryzowane składki na ubezpieczenie emerytalne uzbierane w nowym systemie od 1999 r., zwaloryzowany kapitał początkowy, czyli umowna wartość składki symbolizująca aktywność zawodową w poprzednim systemie, oraz oszczędności zgromadzone w OFE.