Nowelizacja wprowadzi dodatkową możliwość przeliczenia starej emerytury. Będą z niej mogły skorzystać osoby, które na przestrzeni kariery zawodowej osiągały wysokie wynagrodzenia.
Emerytura obliczana na dotychczasowych zasadach (przysługująca głównie osobom urodzonym przed 1 stycznia 1949 r.) stanowi sumę trzech składników:

24 proc. kwoty bazowej (części socjalnej),po 1,3 proc. podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów składkowych (części należnej za okresy składkowe),po 0,7 proc. podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów nieskładkowych ( części należnej za okresy nieskładkowe).

Podstawę wymiaru emerytury oblicza się przez pomnożenie wskaźnika wysokości tej podstawy (wypadkowej zarobków osoby ubezpieczonej z lat kalendarzowych wskazanych do jej ustalenia i przeciętnych płac z tych lat) oraz aktualnie obowiązującej kwoty bazowej. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury można wskazać zarobki z 10 kolejnych lat kalendarzowych, wybranych z ostatniego 20-lecia przypadającego przed rokiem zgłoszenia wniosku o to świadczenie, lub z 20 lat dowolnie wybranych z całego okresu ubezpieczenia, przypadających przed tym rokiem.

Osoby pracujące na emeryturze mogą ją przeliczyć

Osoby, które po przyznaniu emerytury pozostają w ubezpieczeniu, mogą ubiegać się o ponowne jej obliczenie, z zastosowaniem nowej kwoty bazowej, obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku w tej sprawie. Pozwala im to podwyższyć swoje świadczenie, gdyż nowa kwota bazowa jest na ogół wyższa (niekiedy znacznie) od tej uwzględnionej przy wyliczeniu wysokości emerytury.
Możliwość ponownego obliczenia emerytury od nowej kwoty bazowej przewiduje art. 110 ustawy emerytalnej. Na podstawie tego przepisu ZUS może przeliczyć emeryturę od ustalonej na nowo podstawy jej wymiaru, jeśli osoba uprawniona spełnia łącznie następujące warunki:

wskazuje do ponownego ustalenia podstawy wymiaru emerytury wynagrodzenia (podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne) przypadające w całości lub w części po przyznaniu tego świadczenia,wnioskuje o obliczenie podstawy wymiaru emerytury z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatniego 20-lecia przypadającego przed rokiem złożenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości świadczenia lub też z 20 dowolnych lat z całego okresu ubezpieczenia sprzed tego roku,legitymuje się wyższym wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru z nowo wskazanego okresu w stosunku do wskaźnika obliczonego poprzednio.

W określonych przypadkach warunek posiadania wyższego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru świadczenia nie jest wymagany. Przede wszystkim ma to miejsce wówczas, gdy emeryt, od dnia ustalenia prawa do świadczenia do dnia zgłoszenia wniosku o przeliczenie jego podstawy wymiaru, nie pobrał emerytury (nawet za jeden miesiąc) wskutek zawieszenia prawa do tego świadczenia. Ponadto ZUS nie wymaga wyższego wskaźnika, jeśli świadczeniobiorca wskaże do ponownego ustalenia podstawy wymiaru zarobki osiągnięte w całości po przyznaniu emerytury, a nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wynosi co najmniej 130 proc.

Emeryturę przeliczą też osoby z wysokimi zarobkami

Obecnie obowiązujące przepisy przewidują (poza dwoma wskazanymi wyjątkami), że emerytury obliczane według dotychczasowych zasad mogą być przeliczone od nowej kwoty bazowej tylko wtedy, gdy nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia jest wyższy od poprzednio ustalonego. Takie rozwiązanie jest niekorzystne dla tych emerytów, którzy na przestrzeni kariery zawodowej mieli bardzo wysokie zarobki, a przy obliczaniu emerytury ZUS i tak musiał ograniczyć im do 250 proc. wskaźnik wyliczony z tych zarobków. Chcąc mieć wyższą emeryturę, osoby te muszą obecnie wykazać wyższy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia od ustalonego poprzednio. W większości przypadków, z uwagi na obowiązujące od 1 stycznia 1999 r. roczne ograniczenie podstawy wymiaru składek (30-krotność), spełnienie takiego warunku jest praktycznie niemożliwe.
Nowelizacja wprowadzi dla takich osób korzystną zmianę. Będą one mogły się ubiegać, na podstawie nowego art. 110a ustawy emerytalnej, o przeliczenie emerytury z zastosowaniem nowej kwoty bazowej również wtedy, gdy nowo ustalony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru okaże się niższy od ustalonego poprzednio, ale wynosi więcej niż 250 proc., ZUS będzie mógł w takiej sytuacji przeliczyć emeryturę od wynagrodzeń z:

10 kolejnych lat kalendarzowych przypadających w ostatnim 20-leciu przed zgłoszeniem wniosku w tej sprawie lub z20 lat kalendarzowych dowolnie wybranych z całego okresu ubezpieczenia przypadającego przed rokiem zgłoszenia wniosku.

Osoby, które miały wysokie zarobki i którym przy obliczaniu emerytury ZUS zastosował ograniczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru świadczenia do 250 proc., nie będą więc już musiały wykazywać, że po przejściu na to świadczenie uzyskiwały wyższe wynagrodzenia. Wystarczy, że wskażą zarobki przekraczające 2,5-krotność przeciętnej płacy.
Należy podkreślić, że pomimo konieczności spełnienia przez emeryta warunku legitymowania się wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru emerytury przekraczającym 250 proc., przeliczając emeryturę dla omawianej grupy, ZUS i tak będzie musiał dokonać ograniczenia tego wskaźnika do 250 proc. [przykład 16]
PRZYKŁAD 16
Wskaźnik wyższy od 250 proc.
Hanna K. przeszła na emeryturę w marcu 2007 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia, obliczony z lat 1987–1996, wyniósł 286,20 proc. i został ograniczony do 250 proc. Niedługo po przyznaniu emerytury uprawniona ponownie podjęła zatrudnienie i kontynuowała je do końca 2014 r. Uzyskiwała jednak nieco niższe zarobki niż przed przejściem na emeryturę. W czerwcu 2015 r. zamierza zgłosić wniosek o ponowne ustalenie świadczenia, wskazując zarobki częściowo przypadające po przyznaniu emerytury (z 20 dowolnie wybranych lat kalendarzowych). Wskaźnik wysokości podstawy świadczenia wyliczony z tych lat wyniesie 276,40 proc. Wskaźnik ten będzie niższy od ustalonego poprzednio (286,20 proc.), ale wyższy od 250 proc. W związku z tym ZUS na nowo obliczy podstawę wymiaru i wysokość świadczenia, z zastosowaniem nowej kwoty bazowej obowiązującej od 1 marca 2015 r. (3308,33 zł).
Podstawa prawna
Art. 7 pkt 7 i 9, art. 25–26, art. 53, art. 55, art. 110 oraz art. 173 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.).
Ustawa z 5 marca 2015 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. poz. 552).