Zasiłek rodzinny jest jednym ze świadczeń, które mogą otrzymać rodzice po urodzeniu dziecka. Kto może go otrzymać? Jakie kryteria trzeba spełnić? Ile on wynosi?

Zasiłek rodzinny. Kto może otrzymać?

Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka.

Świadczenie to zostało uregulowane w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (z.U.2022.615).

Prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku przysługuje:

  • rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka;
  • opiekunowi faktycznemu dziecka;
  • osobie uczącej się

Kogo należy rozumieć przez osobę uczącą się? Zgodnie z definicją zawartą w ustawie osobę pełnoletnią uczącą się, niepozostającą na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony.

Zasiłek rodzinny. Jakie kryteria trzeba spełnić

Przede wszystkim konieczne będzie spełniania kryterium dochodowego. Zasiłek rodzinny nie przysługuje, więc wszystkim, lecz tylko tym mniej zarabiającym rodzicom. Ile wynosi owo kryterium?

Zasiłek rodzinny przysługuje osobom, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674,00 zł.

W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 764,00 zł.

Co należy rozmieć przez dochód? Zajrzyjmy do definicji ustawowej.

Zgodnie z art. 3 ilekroć w ustawie jest mowa o dochodzie - oznacza to, po odliczeniu kwot alimentów świadczonych na rzecz innych osób:

  • przychody podlegające opodatkowaniu, pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenia społeczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne;
  • dochód z działalności podlegającej opodatkowaniu na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
  • inne dochody niepodlegające opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Będą to m.in. renty, dodatki kombatanckie, zasiłki chorobowe, alimenty na rzecz dzieci, stypendia doktoranckie, dochody uzyskane z gospodarstwa rolnego, świadczenie rodzicielskie, zasiłek macierzyński.

Przez dochód rodziny rozumie się natomiast sumę dochodów członków rodziny, zaś dochód członka rodziny to przeciętny miesięczny dochód członka rodziny osiągnięty w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy.

Ważne: W przypadku zasiłku rodzinnego obowiązuje zasada „złotówka za złotówkę”. Polega ona na obniżeniu wysokości otrzymywanych świadczeń w przypadku przekroczenia kryterium dochodowego.

Czy przekroczenie kryterium dochodowego będzie skutkowało obniżeniem lub brakiem prawa do świadczenia? Czy organ może brać pod uwagę inne okoliczności, np. trudną sytuację życiową rodziny?

Niestety nie. Wprost wskazuje na to orzecznictwo. Warto w tym miejscu przytoczyć pogląd Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, zgodnie z którym „organ orzekający w przedmiocie przyznania świadczeń rodzinnych obowiązany jest badać zachowanie wymogu kryterium dochodowego i nie ma możliwości jego pominięcia. Organ nie może rozstrzygać sprawy w oparciu o kryterium słuszności przyznania wnioskowanego świadczenia” (wyrok WSA w Warszawie z 4.07.2019 r., I SA/Wa 2334/18).

Zasiłek rodzinny. Do kiedy przysługuje?

Zasiłek rodzinny przysługuje do ukończenia przez dziecko:

  • 18. roku życia lub
  • nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21. roku życia, albo
  • 24. roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

Zasiłek rodzinny przysługuje osobie uczącej się w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24. roku życia.

W sytuacji ukończenia szkoły wyższej w trakcie ostatniego roku studiów prawo do zasiłku rodzinnego przysługuje do ukończenia tego roku studiów, nie dłużej niż do ukończenia 24. roku życia. Dotyczy to dziecka, które kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności lub osoby uczącej się w szkole lub w szkole wyższej.

Ile wynosi zasiłek rodzinny?

Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi miesięcznie:

  • 95,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia;
  • 124,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5. roku życia do ukończenia 18. roku życia;
  • 135,00 zł na dziecko w wieku powyżej 18. roku życia do ukończenia 24. roku życia.
Ważne: Zasiłek rodzinny, jak wszystkie świadczenia rodzinne, jest wolny od podatku dochodowego.

Kiedy nie przysługuje zasiłek rodzinny?

Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:

  • dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim;
  • dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej;
  • osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie;
  • pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko;
  • osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało ustalone, na rzecz dziecka od jego rodzica, świadczenie alimentacyjne na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, chyba że:
  • rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
  • ojciec dziecka jest nieznany,
  • powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
  • sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka,
  • dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach;
  • członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.