Subskrybuj nas na Youtube
Czy zmiana sposobu wykonywania działalności gospodarczej z formy indywidualnej na spółkę cywilną spowoduje utratę prawa do ulgi na start? Na jakich zasadach można otrzymywać świadczenia chorobowe po zakończeniu umowy o pracę? Jakie znaczenie ma decyzja stwierdzająca wysokość zadłużenia składkowego w okresie obowiązywania układu ratalnego? Dlaczego powtarzające się świadczenia niepieniężne na rzecz spółki nie są oskładkowane?
Prowadzę indywidualną działalność gospodarczą od dwóch miesięcy i korzystam z ulgi na start. Chciałabym jednak zmienić formę wykonywania działalności na spółkę cywilną. Czy nadal będę mogła korzystać z ulgi na start?
Ulga na start została określona w art. 18 ust. 1 prawa przedsiębiorców. Zgodnie z nim przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres sześciu miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej. Warunkiem jest, aby nie wykonywał tej działalności na rzecz byłego pracodawcy, u którego był zatrudniony w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym i w ramach etatu wykonywał czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Przedsiębiorca może zrezygnować z ulgi przez dokonanie zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych.
Prawo do ulgi mają także prowadzący działalność w ramach spółki cywilnej. Spółka cywilna nie ma bowiem osobowości prawnej, a jest to jedynie umowa między przedsiębiorcami.
Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 8 stycznia 2021 r., sygn. akt III AUa 694/20, wypowiedział się na temat tego, czy prawo do ulgi jest zachowane, gdy umowa spółki jest zawierana w trakcie sześciomiesięcznego okresu korzystania z ulgi. Sąd stwierdził, że ulga na start ma na celu wspomaganie inicjatyw gospodarczych w fazie początkowej. Ponadto krótki okres jej obowiązywania oraz możliwość korzystania tego rodzaju uprawnienia tylko co pięć lat prowadzi do wniosku, że wsparcie przysługuje w okresie pierwszych sześciu miesięcy po podjęciu działalności gospodarczej bez względu na zmianę formy prowadzenia tej działalności. Przedsiębiorca ma prawo do elastycznego kształtowania sposobu wykonywania działalności gospodarczej z zachowaniem prawa do ulgi, byle tylko nadal było to prowadzenie działalności gospodarczej jako osoba fizyczna (indywidualnie lub w ramach spółki cywilnej).
Podobnie będzie w opisywanym w pytaniu przypadku. Przedsiębiorca może rozpocząć wykonywanie działalności w formie spółki i nie straci prawa do ulgi. Nie zmieni to także okresu jej trwania – maksymalnie sześć miesięcy od rozpoczęcia prowadzenia działalności.
Podstawa prawna
•art. 18 ustawy z 6 marca 2018 r. ‒ Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1570)
Z końcem października upływa mi okres wypowiedzenia w mojej firmie. Od kilku tygodni choruję, choroba prawdopodobnie będzie się przedłużać. Czy nawet po zakończeniu etatu lekarz może wystawiać mi zwolnienie lekarskie? Czy będę mieć prawo do zasiłku?
Prawo do zasiłku chorobowego przysługuje także osobie, której w trakcie niezdolności do pracy ustał tytuł ubezpieczeniowy – jak w opisywanym przypadku. Trzeba jednak pamiętać o odrębnościach. Zgodnie z ogólną zasadą prawo do zasiłku przysługuje maksymalnie przez 182 dni (270 – jeśli przypada w okresie ciąży). W przypadku ustania ubezpieczenia zasady są inne. Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa) za okres niezdolności do pracy lub niemożności wykonywania pracy przypadający po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego zasiłek chorobowy przysługuje nie dłużej niż przez 91 dni. Nie dotyczy to niezdolności do pracy, o której mowa w art. 11 ust. 2 pkt 2 ustawy zasiłkowej (niezdolność do pracy lub niemożność wykonywania pracy, która przypada w okresie ciąży lub powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów) oraz spowodowanej gruźlicą lub występującej w trakcie ciąży. Żadna z tych szczególnych okoliczności nie została przedstawiona w opisie sytuacji, dlatego należy wnioskować, że nie występują. Ubezpieczona może otrzymać zasiłek chorobowy za maksymalnie 91 dni, licząc od 31 października. Oczywiście trzeba wziąć pod uwagę ogólny limit zasiłkowy, tj. 182 dni. Nie ma przeszkód, aby lekarz wystawiał zaświadczenie o niezdolności do pracy także po ustaniu tytułu ubezpieczeniowego. Zasiłku nie będzie wypłacał były pracodawca, a ZUS.
Po upływie okresu zasiłkowego, jeśli choroba przedłuża się, można wystąpić do ZUS o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego. Może ono zostać przyznane na maksymalnie 12 miesięcy. W tym przypadku niezdolność do pracy stwierdza lekarz orzecznik ZUS, a nie dowolny lekarz, który może wystawić zaświadczenie o niezdolności do pracy. Na podstawie orzeczenia ZUS wydaje decyzję o przyznaniu lub odmowie świadczenia.
Warto podkreślić, że z przepisów ustawy zasiłkowej nie wynika wprost, iż można ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne po ustaniu tytułu ubezpieczeniowego. Powszechnie jednak uznaje się – na takim stanowisku stoi także ZUS – że jest to jednak możliwe.
Podstawa prawna
•art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 2 pkt 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1732)
Prowadzę działalność gospodarczą, ale mam zaległości składkowe. Zawarłam z ZUS umowę o rozłożenie ich na raty. Ostatnio jednak ZUS wydał decyzję, w której stwierdził, że jestem dłużnikiem z tytułu nieopłaconych składek. W decyzji zawarto stwierdzenie, że jeżeli określone w decyzji zobowiązanie nie zostanie uregulowane w terminie miesiąca od daty doręczenia decyzji, to ZUS będzie zobowiązany do przymusowego ściągnięcia należności w trybie przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej. ZUS stwierdził w uzasadnieniu, że wydana decyzja stanowi podstawę do ewentualnego zabezpieczenia należności z tytułu składek ustawowym prawem zastawu, a także do ewentualnego wpisu hipoteki do księgi wieczystej. Czy to oznacza, że hipoteka zostanie wpisana? Po co w takim razie ZUS zawierał ze mną układ?
Trzeba podkreślić, że decyzja tego rodzaju ma charakter deklaratoryjny. Potwierdza ona istniejący stan rzeczy i nie narusza zawartego układu ratalnego. Zawarcie układu oznacza jedynie, że w okresie jego trwania układu ratalnego ZUS zobowiązał się do niewszczynania i niewznawiania postępowań egzekucyjnych przez okres obowiązywania umowy w stosunku do należności nią objętych oraz niepobierania jakichkolwiek odsetek. Jak wynika z opisu sytuacji, ZUS jedynie wydał decyzję, nie podjął jednak wskazanych kroków.
Zasadność wydania tego rodzaju decyzji wyjaśniał Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z 19 maja 2022 r., sygn. akt III AUa 441/20. Sąd stwierdził, że to, iż w zaskarżonej decyzji organ rentowy uprzedził płatnika o swoim zamiarze wystąpienia o ustanowienie hipoteki przymusowej na nieruchomości celem zabezpieczenia wykazanych w decyzji należności, nie oznacza, że została wydana decyzja w przedmiocie zabezpieczenia zaległości składkowych. Sąd stwierdził także, że wpis hipoteki na nieruchomości jest dopuszczalny w świetle art. 26 ust. 1‒3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, i to mimo uprzednio zawartego między organem a dłużnikiem składkowym układu ratalnego obejmującego tożsame zaległości składkowe co te mające zostać następnie zabezpieczone hipotecznie. Sąd stwierdził, że zabezpieczenie hipoteczne zapobiega przedawnieniu się należności i przede wszystkim pozwala na szybszą odpowiedź organu w postaci wszczęcia postępowania egzekucyjnego i wyegzekwowania składek wraz z odsetkami w przypadku naruszenia postanowień układu ratalnego.
Także w opisywanym przypadku ZUS może, ale nie musi, złożyć wniosek o dokonaniu wpisu hipoteki. Wydana decyzja jedynie stwierdza wysokość zadłużenia. Trzeba bowiem podkreślić, że zawarcie umowy o rozłożenie zadłużenia na raty nie powoduje, że płatnik przestaje być dłużnikiem.
Podstawa prawna
•art. 26 ust. 1‒3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1009; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1115)
Zamierzamy zmienić umowę spółki w ten sposób, aby zobowiązać wspólnika do powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki, za co będzie mu przysługiwało wynagrodzenie. Czy dzięki temu uniknie składek?
Zgodnie z art. 176 par. 1 kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h), jeżeli wspólnik ma być zobowiązany do powtarzających się świadczeń niepieniężnych, to w umowie spółki należy oznaczyć rodzaj i zakres takich świadczeń. Zgodnie zaś z par. 2 wynagrodzenie wspólnika za takie świadczenia na rzecz spółki jest wypłacane przez spółkę także w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku. Wynagrodzenie to nie może przewyższać cen lub stawek przyjętych w obrocie.
Aby określić, czy takie wynagrodzenie podlega oskładkowaniu, należy odwołać się do przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a dokładniej do art. 6, który zawiera katalog tytułów podlegania ubezpieczeniom społecznym. Trzeba podkreślić, że katalog ten ma charakter zamknięty, co oznacza, iż jedynie osoby w nim wymienione podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Nie wynika z niego, aby otrzymywanie wynagrodzenia z tytułu wykonywania świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki stanowiło tytuł do ubezpieczeń społecznych. Potwierdził to także ZUS w interpretacji z 9 lutego 2022 r., znak DI/100000/43/71/2022. ZUS zwrócił uwagę, że stosunek prawny, jaki łączy wspólnika i spółkę, nie wynika z typowej umowy cywilno-prawnej, a z obowiązku nałożonego na wspólnika w związku z posiadaniem udziałów w spółce.
ZUS także podkreślił, że katalog tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych nie obejmuje osób fizycznych wykonujących za wynagrodzeniem powtarzające się świadczenia niepieniężne w rozumieniu art. 176 k.s.h. wyłącznie na podstawie postanowień umowy spółki. Samo spełnienie obowiązku świadczeń, bez nawiązania w tym zakresie np. umowy o pracę lub umowy o świadczenie usług, nie może powodować powstania tytułu do ubezpieczeń. W konsekwencji samo wykonywanie przez wspólnika sp. z o.o. świadczeń niepieniężnych za wynagrodzeniem nie powoduje powstania tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych. Oznacza to, że wynagrodzenie wypłacane na podstawie art. 176 k.s.h. nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe).
Trzeba dodać, że przepis ten bywa wykorzystywany do uniknięcia oskładkowania i pod przykrywką stosowania art. 176 k.s.h., spółka i wspólnik ukrywają świadczenie usług, które powinno być oskładkowane. Należy liczyć się z tym, że w razie kontroli taka praktyka może zostać zakwestionowana przez ZUS, który może nakazać odprowadzenie zaległych składek wraz z odsetkami. Składki te będzie musiała zapłacić spółka, ale będzie mogła domagać się zwrotu ich części od wspólnika.
Podstawa prawna
•art. 176 par. 1 i 2 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1467; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 807)
•art. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1009; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1115)
Zapraszamy do zadawania pytań
