Jak podważyć decyzję ZUS o odmowie renty

Osoba niezadowolona z rozstrzygnięcia ZUS może odwoływać się do sądu. Musi jednak przestrzegać określonego przez przepisy trybu postępowania, bo konsekwencje uchybień mogą być dotkliwe

Czy pominięcie ZUS przyspieszy postępowanie

Dostałam z ZUS decyzję odmawiającą przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy. Chcę się od niej odwołać do sądu, bo mam bardzo ważne wyniki badań, które zapewne wpłyną na zmianę stanowiska ZUS. Dostałam je już po wydaniu orzeczenia i decyzji, a nie upłynął jeszcze miesięczny termin. Czy mogę nie zastosować się do pouczenia i wnieść od razu odwołanie do sądu aby przyspieszyć rozstrzygnięcie?

Niezastosowanie się do zasad wnoszenia odwołania określonych w pouczeniu decyzji nie przyspieszy rozpatrzenia sprawy. Sąd i tak będzie musiał przesłać odwołanie do oddziału ZUS, który wydał decyzję w sprawie renty. Nie jest bowiem możliwe rozpoznanie sprawy przez sąd bez umożliwienia oddziałowi ZUS ustosunkowania się do zarzutów i wniosków z odwołania. W przedstawionej sytuacji, gdy odwołanie trafi do ZUS zapewne nie zostanie skierowane do sądu, ale przekazane do lekarza orzecznika w celu ponownego rozpatrzenia. Z kodeksu postępowania cywilnego wynika bowiem, że jeżeli w odwołaniu od decyzji ZUS wskazano nowe okoliczności dotyczące niezdolności do pracy, które powstały po dniu wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS, od którego nie wniesiono sprzeciwu, lub orzeczenia komisji lekarskiej, ZUS nie przekazuje odwołania do sądu. Uchyla poprzednią decyzję i rozpatruje nowe okoliczności. Następnie wydaje nową decyzję, od której można odwołać się do sądu.

Podstawa prawna

Art. 118 ust. 7 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.).

Art. 83 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121).

Art. 477⁹ par. 2¹ ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).

Czy sprzeciw jest konieczny przed odwołaniem

Złożyłem wniosek o rentę. Dostałem skierowanie na badanie przez lekarza orzecznika ZUS. Moim zdaniem lekarz błędnie określił datę powstania niezdolności do pracy. Nie wniosłem jednak sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej, uważając, że w ZUS nic nie wskóram. Złożyłem natomiast w tej kwestii odwołanie od decyzji do sądu. Czy popełniłem błąd?

Jeśli wnioskodawca, wobec którego wydano orzeczenie lekarskie, nie wnosi sprzeciwu, mimo że data powstania niezdolności nie odpowiada rzeczywistej, to nie sposób przyjąć, że dopuszczalne jest jej kwestionowanie dopiero w późniejszym postępowaniu odwoławczym przed sądem. Tak postanowił Sąd Najwyższy w wyroku z 21 maja 2010 r. W przestawionej sytuacji nie zostały wykorzystane możliwości podważenia orzeczenia o niezdolności do pracy poprzez wniesienie sprzeciwu. Przez takie zachowanie osoba zainteresowana pozbawiła się prawa wniesienia odwołania od decyzji w sprawie renty do sądu. Z kodeksu postępowania cywilnego wynika bowiem, że sąd odrzuca odwołanie o świadczenie, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, jeżeli osoba zainteresowana nie wniosła sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej i odwołanie jest oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia. Chcąc zatem dochodzić swoich uprawnień, trzeba przestrzegać trybu postępowania określonego przez przepisy. Sąd Najwyższy w wyroku z 25 września 2014 r. podkreślił, że niewniesienie sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika oznacza, że ubezpieczony zgadza się, że wszystkie stwierdzenia w nim zawarte są prawdziwe, a tym samym proces ustalania okoliczności faktycznych, mających znaczenie dla nabycia prawa do świadczenia, zostaje zakończony.

Podstawa prawna

Art. 14 ust. 2a, art. 14 ust. 3 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.).

Art. 477⁹ par. 3¹ ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).

Czy przepisy określają termin wydania decyzji

Wystąpiłem o rentę. Dostałem z ZUS pismo, że do rozpatrzenia mojego wniosku brakuje wymienionych w nim dokumentów. Szybko odszukałem je i doręczyłem. Minęło jednak już 5 tygodni od złożenia wniosku. Czy ZUS obowiązuje jakiś termin na wydanie decyzji? Czy zbytnią przewlekłość postępowania można zakwestionować?

ZUS wydaje decyzję w sprawie prawa do renty lub ustalenia jej wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do jej wydania. Gdy jednak, tak jak w przedstawionej sytuacji, na podstawie przedstawionych środków dowodowych nie jest możliwe ustalenie prawa lub wysokości świadczenia, za datę wyjaśnienia ostatniej okoliczności uważa się datę końcową dodatkowego terminu do przedstawienia niezbędnych dowodów, wyznaczonego przez ZUS albo datę przedstawienia tych dowodów. Takie zasady wynikają z ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Trzeba zatem pamiętać, że terminu 30 dni na wydanie decyzji nie należy liczyć od dnia złożenia wniosku. Warto jednak wiedzieć, że można wnieść odwołanie w razie bezczynności organu rentowego, jeśli decyzja nie została wydana w ciągu 2 miesięcy, licząc od dnia zgłoszenia wniosku o świadczenie. Odwołanie można złożyć w każdym czasie po upływie tego terminu.

Podstawa prawna

Art. 118 ust. 1, art. 118 ust. 3, art. 118 ust. 7 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.).

Art. 83 ust. 3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121).

Art. 477⁹ par. 4 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).

Czy można przywrócić termin na sprzeciw

Starałam się o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Złożyłam wniosek, stawiłam się na badanie u lekarza orzecznika ZUS. 14 stycznia otrzymałam orzeczenie o zdolności do pracy, a dwa dni później trafiłam do szpitala. Wyszłam z niego po ponad dwóch tygodniach. Upłynął już termin na wniesienie sprzeciwu, a mogłabym dostarczyć dodatkowe ważne wyniki badań. Czy można coś jeszcze zrobić?

Trzeba jak najszybciej wnieść sprzeciw, wnioskując jednocześnie o przywrócenie terminu na jego złożenie z powodu pobytu w szpitalu. Co do zasady sprzeciwu wniesionego po upływie 14 dni od doręczenia orzeczenia komisja lekarska nie rozpatruje, jednak w uzasadnionych przypadkach, m.in. gdy przekroczenie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od wnioskodawcy, ZUS może na wniosek osoby zainteresowanej zdecydować o jego przywróceniu. Jeśli tak się stanie, komisja lekarska, rozpatrując sprzeciw, dokonuje oceny niezdolności do pracy i wydaje orzeczenie. Stanowi ono dla ZUS podstawę do wydania decyzji w sprawie renty.

Podstawa prawna

Art. 14 ust. 2a–2c, art. 14 ust. 3 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.).

Czy sprawa zawsze musi trafić do sądu

ZUS odmówił mi prawa do renty rodzinnej po mężu, bo miał on za krótki staż ubezpieczeniowy. Brakowało tylko kilku miesięcy. Przeszukałam wszystkie dokumenty i znalazłam świadectwo pracy, które wcześniej nie było uwzględnione. Napisałam odwołanie. Czy ZUS musi przekazać je do sądu?

Odwołanie od decyzji składa się do jednostki organizacyjnej ZUS, która ją wydała, w ciągu miesiąca od doręczenia odpisu. Jeżeli ZUS uzna je za słuszne, zmieni lub uchyli decyzję niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia jego wniesienia. W tym wypadku odwołaniu nie nadaje się dalszego biegu. Gdy natomiast odwołanie nie zostanie w całości lub w części uwzględnione, ZUS przekazuje niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia wniesienia odwołania, sprawę do sądu wraz z uzasadnieniem.

W omawianym przypadku ZUS po otrzymaniu dodatkowych dokumentów sprawdzi, czy staż ubezpieczeniowy zmarłego jest wystarczający do przyznania renty po nim. Jeśli tak się stanie i zostaną spełnione wszystkie pozostałe warunki wymagane do przyznania renty rodzinnej, wyda nową decyzję. W takiej sytuacji odwołanie nie zostanie przekazane do sądu.