Jestem wspólnikiem spółki komandytowej i jednocześnie prowadzę samodzielnie działalność gospodarczą zgłoszoną do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, z której rozliczam się zaliczkowo, ale według stawki liniowej 19 proc. Jakie składki zdrowotne mam odprowadzać od stycznia 2022 r.?

Składka zdrowotna należna jest od każdej działalności, z tym że jest ustalana odrębnie, w sposób właściwy dla danej formy lub sposobu opodatkowania. Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów prawa przedsiębiorców albo przepisów o ubezpieczeniach społecznych lub ubezpieczeniu społecznym rolników.
ikona lupy />
Grafika dyżur z ekspertami ZUS. Polski Ład / Dziennik Gazeta Prawna
W przypadku gdy w ramach jednego z tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego wymienionych w art. 66 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej: ustawa zdrowotna) ubezpieczony uzyskuje więcej niż jeden przychód, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od każdego z uzyskanych przychodów odrębnie. Dotyczy to m.in. działalności gospodarczej. Dana osoba może bowiem prowadzić kilka rodzajów takiej działalności, np. samodzielnie lub jako wspólnik spółki prawa handlowego ‒ jawnej, komandytowej, z ograniczoną odpowiedzialnością. Wówczas od każdej takiej działalności należna jest składka zdrowotna.
Prokurenci nie powinni być objęci ubezpieczeniem zdrowotnym
Prokurenci nie powinni być objęci ubezpieczeniem zdrowotnym

Zobacz również
Udział w spółce komandytowej
Od 1 stycznia 2022 r. podstawę wymiaru składki zdrowotnej u osób prowadzących działalność gospodarczą ustala się indywidualnie, od przychodu lub dochodu w zależności od formy opodatkowania. Do wyjątków należą wspólnicy spółek komandytowych. Co prawda, jednym z rodzajów działalności gospodarczej jest działalność prowadzona w formie spółki komandytowej, to jednak od strony podatku dochodowego wspólnik spółki komandytowej nie rozlicza się i nie uzyskuje przychodów z działalności gospodarczej. Taki wspólnik posiada odrębne rodzajowo źródło dochodu, którym jest udział w zyskach spółki komandytowej, czyli dochód z udziału w zyskach osób prawnych. Innymi słowy wspólnika spółki komandytowej nie dotyczy ani podatek dochodowy obliczany według stawek progresywnych (art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), ani podatek dochodowy liniowy 19 proc., ani podatek w formie karty podatkowej lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
W konsekwencji składkę zdrowotną w wysokości 9 proc. wspólnik nalicza od podstawy wymiaru stanowiącej kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszaną przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Składka w nowej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku kalendarzowego. Kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w IV kwartale 2021 r. poznamy 21 stycznia 2022 r.
Opodatkowanie liniowo
Z kolei składkę z drugiego rodzaju działalności, tj. jednoosobowej podlegającej wpisowi do CEIDG, należy ustalić zgodnie z nowym art. 79a ustawy zdrowotnej. Otóż składka na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, m.in. na podstawie prawa przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, opłacających podatek dochodowy na zasadach ogólnych, ale zgodnie z art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (czyli podatek liniowy 19 proc.), wynosi 4,9 proc. podstawy wymiaru składki, jednak nie mniej niż kwota odpowiadająca 9 proc.:
  • minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego trwającego od lutego do stycznia roku następnego, w przypadku składki obliczanej od miesięcznej podstawy jej wymiaru;
  • iloczynu liczby miesięcy w roku składkowym, o którym mowa wyżej, i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu tego roku składkowego, w przypadku składki obliczanej od rocznej podstawy jej wymiaru.
Za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu osoba ta wpłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne od miesięcznej podstawy wymiaru składki stanowiącej dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka, ustalony w następujący sposób:
1) dochód za pierwszy miesiąc podlegania ubezpieczeniu w roku składkowym jest ustalany jako różnica między osiągniętymi przychodami w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów również w rozumieniu tej ustawy;
2) dochód ustalony w sposób, o którym mowa w pkt 1, jest pomniejszany o kwotę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe opłaconych w tym miesiącu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów;
3) dochód za kolejne miesiące ustala się jako różnicę między sumą przychodów w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągniętych od początku roku, i sumą kosztów uzyskania tych przychodów, poniesionych od początku roku;
4) dochód ustalony w sposób, o którym mowa w pkt 3, jest pomniejszany o sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające i o różnicę między sumą składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, zapłaconych od początku roku, a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach; dochód nie jest pomniejszany o składki, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Zatem u przedsiębiorców rozliczających się liniowo składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 4,9 proc. podstawy wymiaru, którą stanowi dochód z działalności. Jeśli podatnik osiągnie zbyt niski dochód i obliczona od niego składka okaże się niższa od tej minimalnej wynoszącej 9 proc. minimalnego wynagrodzenia (3010 zł x 9 proc. = 270,90 zł), to należy wnieść tę składkę minimalną. To samo dotyczy przypadku, gdy działalność przyniesie stratę.
Pierwszą składkę obliczaną na nowych zasadach należy ustalić, począwszy od lutego 2022 r., kiedy pod uwagę będzie brany dochód uzyskany w lutym 2022 r.
Dla przypomnienia: za przychód z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług. Natomiast kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (wyłączenia). [przykład]

przykład

Poniżej limitu
W lutym 2022 r. podatnik uzyska przychód w wysokości 31 890 zł oraz poniesie koszty w wysokości 28 450 zł. Dochód to 3440 zł. Składki społeczne podatnik wlicza w koszty uzyskania przychodu. Zatem wyliczona składka za luty wyniesie 168,56 zł (3440 zł x 4,9 proc.) i będzie niższa niż 270,90 zł. Podatnik zapłaci więc 270,90 zł.
Z kolei w marcu br. przychód wyniesie 56 100 zł, a koszty 30 000 zł. Narastająco od początku roku składkowego przychód będzie więc wynosił 87 990 zł, a łączne koszty, w tym składki społeczne, 58 450 zł. Dochód narastająco wynosił będzie 29 540 zł. Składka zdrowotna za marzec (narastająco): 1447,46 zł (29 540 zł x 4,9 proc.).©℗
Za styczeń 2022 r.
Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych za styczeń 2022 r. ustala się na podstawie zasad obowiązujących do 31 grudnia 2021 r. To oznacza, że za styczeń 2022 r. podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowi kwota odpowiadająca 75 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale 2021 r., włącznie z wypłatami z zysku. Według ZUS składka powinna być obliczona w wysokości 9 proc. tej podstawy.
Eksperci się z tym jednak nie zgadzają. Przepisy przejściowe Polskiego Ładu mówią bowiem o podstawie wymiaru ustalanej jak poprzednio, a nie o samej wysokości składki. Ta od 1 stycznia 2022 r. dla liniowców wynosi 4,9 proc. W związku z tym składka za styczeń 2022 r. powinna wynosić 4,9 proc. kwoty stanowiącej 75 proc. miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale 2021 r. Na razie jednak ZUS nie zmienia swego stanowiska, które można przeczytać w materiałach informacyjnych, w sekcji „Najczęściej zadawane pytania”.
Termin zapłaty składki za styczeń przypada dopiero w lutym i być może do tego czasu coś się w tym zakresie jeszcze wyjaśni, w konfrontacji stanowisko ZUS ‒ ustawa bezdyskusyjnie bowiem liczy się ta ostatnia.
Podstawa prawna
•art. 79a, art. 81 ust. 2c, art. 82 ust. 2, ust. 2za ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285; t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2270)
•art. 79 ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2105; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2469)
•art. 23 art. 27 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 24)
•ustawa z 6 marca 2018 r. ‒ Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 24)