Wszystkie kluby w Sejmie zapowiedziały w czwartek poparcie dla projektu podwyższającego tzw. emerytury EWK do kwoty świadczenia pielęgnacyjnego. Opozycja zapowiedziała jednak poprawki, które m.in. rozszerzają grupę uprawnionych do takiego wyrównania.
Projekt ustawy o świadczeniu wyrównawczym dla osób pobierających wcześniejszą emeryturę z tytułu opieki nad dziećmi wymagającymi stałej opieki (tzw. emerytury EWK) został przygotowany przez posłów Kukiz'15. Przewiduje on, że osoby pobierające emerytury EWK będą miały wypłacane świadczenie wyrównawcze, jeśli ich emerytury są niższe niż świadczenie pielęgnacyjne.
W debacie nad projektem Danuta Nowicka (PiS) wskazała, że szacunkowa liczba uprawnionych do otrzymywania emerytury EWK to ok. 25 tys. osób, a przewidywany koszt regulacji wynosi ok. 165 mln zł w 2022 r. Nowicka podkreśliła, że proponowane rozwiązania są bardzo potrzebne i oczekiwane. Zapowiedziała, że PiS będzie głosować za ich przyjęciem.
Jagna Marczułajtis-Walczak (KO) oceniła, że obecny rząd od 6 lat nie zrobił nic w związku z rozwiązaniem problemu osób pobierających emerytury EWK. "Najwyższy czas na to, żeby wyrównać te świadczenia" - mówiła posłanka.
Dodała, że KO przyjmuje z zadowoleniem każdą inicjatywę wspierającą opiekunów osób z niepełnosprawnościami. Zaznaczyła jednocześnie, że ta ustawa jest procedowana "w szalonym trybie i pospiechu". Zadeklarowała, że KO poprze ten projekt. Zapowiedziała przy tym złożenie poprawki, bo - jak uzasadniała, "żeby emerytury EWK były wyrównane do świadczenia pielęgnacyjnego sprawiedliwie, to winny być wyliczane na podstawie netto, a nie brutto pobieranej kwoty emerytury".
Katarzyna Kotula z Lewicy dodała, że w parlamencie czasami są procedowane projekty, o których potrzebie nikt nie ma wątpliwości. Wskazała, że projekt ten wciąż jednak nie obejmuje wielu osób, np. tych, które nigdy nie były na emeryturach EWK, które przysługiwały po osiągnięciu wymaganego okresu zatrudnienia (20 lat dla kobiet oraz 25 lat dla mężczyzn). Podała przykład jednej z matek osoby niepełnosprawnej, której zabrakło trzech miesięcy, żeby uzyskać uprawnienie do EWK.
Posłanka Lewicy zapowiedziała złożenie poprawek deklarując jednocześnie poparcie dla projektu, bo - jak mówiła - "lepsze coś niż nic".
Zdaniem Bożeny Żelazowskiej (Koalicja Polska) projekt powinien obejmować wszystkie matki dzieci niepełnosprawnych niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Dodała, że ustawa powinna uwzględniać także rodziców będących na wcześniejszych świadczeniach emerytalno-rentowych. "To są matki obecnie przybywające na emeryturze, matki, które dokonały wyboru i skorzystały z przejścia na wcześniejszą emeryturę, matki, które z różnych powodów nie skorzystały z EWK, czyli te które nie miały wypracowywanych 20 lat pracy(...) i matki będące na rencie socjalnej" - wymieniła.
Posłanka zadeklarowała poparcie dla projektu pod warunkiem rozszerzenia grupy osób uprawnionych do wyrównania.
Robert Winnicki (Konfederacja) zwracał z kolei uwagę na przepis ustawy, który mówi, że "opiekunowie dostający świadczenie nie mogą podejmować pracy zarobkowej". "Nie można zakazywać komuś pracy, jeśli pobiera 600 zł dodatku za opiekę nad niepełnosprawnym dzieckiem" - mówił Winnicki. Poinformował, że zgłosił poprawkę wykreślającą z ustawy ten przepis.
Z kolei Hanna Gill-Piątek (Polska 2050) oceniła, że omawiany projekt to "bezdyskusyjnie dobre rozwiązanie". Zaznaczyła, że projekt jest jednak spóźniony. "Emeryturę EWK można było uzyskać do 1998 r. Od tego czasu minęły 23 lata. Nie mieści się w mojej wyobraźni, w jakim poniżeniu i cierpieniu zostawiliście przez dużą część tego czasu starszych już przecież rodziców" - mówiła.
"Pomyślcie, panowie posłowie i panie posłanki, że kiedy na nasze konto wpływa miesięcznie ponad 13 tys. zł z diety i uposażenia, są tacy w tym kraju, dla których szczytem marzeń jest kwota 1971 zł, bo tyle wynosi świadczenie pielęgnacyjnie" - wskazała Gill-Piątek.
Jak dodała, Polska 2050 przychylnie przyjmie te rozwiązania.
Jarosław Sachajko (Kukiz'15) przypomniał, że projekt powstał dzięki inicjatywie Pawła Kukiza i przychylności ministerstwa rodziny. Podziękował posłom za merytoryczną współpracę. "Ta ustawa jest takim moralnym wypełnieniem naszego zobowiązania - osób zdrowych w stosunku do tych rodziców, którzy poświęcili życie, by opiekować się swoimi dziećmi" - podkreślił.
Agnieszka Ścigaj (koło Polskie Sprawy) także oceniła, że kierunek zmian jest słuszny i jest to "krok do przodu". Ścigaj do projektu złożyła poprawki. Jedna z nich zakłada włączenie do grona osób uprawnionych "kobiet, którym nie udało się uzyskać EWK, oraz opiekunów dorosłych osób, których niepełnosprawność powstała po 18. roku życia".
Rozporządzenie Rady Ministrów z 1989 r. umożliwiało przejście na emeryturę (tzw. emeryturę EWK) – bez względu na wiek – jednemu z rodziców mającemu wymagany okres zatrudnienia, a zmuszonemu przerwać pracę z uwagi na sprawowanie opieki nad chorym dzieckiem. Przepis ten utracił moc w 1999 r., jednak osoby, które do tego czasu spełniały wszystkie warunki wymagane w rozporządzeniu, zachowały uprawnienia do emerytury.
Obecnie rodzice opiekujący się dziećmi wymagającymi stałej opieki otrzymują świadczenie pielęgnacyjne. Nie przysługuje ono jednak tym, które mają ustalone prawo do emerytury, renty, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego.
Oznacza to, że świadczenia pielęgnacyjnego nie otrzymują także osoby pobierające emeryturę EWK. Tymczasem wysokości tych świadczeń znacznie się różnią – wysokość świadczenia pielęgnacyjnego to 1971 zł, a najniższa emerytura wynosi 1250,88 zł brutto.
Zgodnie z poselskim projektem świadczenie wyrównawcze przyznawane będzie na wniosek osoby uprawnionej do emerytury lub renty EWK, który należy złożyć do ZUS lub innego organu, który wypłaca to świadczenie. Wniosek złożony do 28 lutego 2022 r. podlega rozpatrzeniu do 31 marca 2022 r.
W przypadku złożenia wniosku w terminie świadczenie wyrównawcze przysługuje od 1 stycznia 2022 r. i jest wypłacane po dokonaniu rocznej waloryzacji wraz ze świadczeniem emerytalno-rentowym.
Świadczenie wyrównawcze przysługuje miesięcznie w kwocie stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą świadczenia pielęgnacyjnego, a kwotą pobieranego świadczenia emerytalno-rentowego. Wypłata świadczenia wyrównawczego następuje wraz z emeryturą EWK. Ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2022 r.