Pracownica zatrudniona na 1/2 etatu zakończyła urlop macierzyński 20 maja 2021 r., a od 21 maja przejdzie na urlop rodzicielski w pełnym wymiarze, który będzie trwał do 30 grudnia br. Przy czym od 1 czerwca 2021 r. przez 16 tygodni chce łączyć urlop rodzicielski z pracą na 1/4 etatu. Dotychczasowe wynagrodzenie w wysokości 1500 zł zostanie zmniejszone do 750 zł. Ile wyniesie jej zasiłek macierzyński w tym okresie i o ile wydłuży się jej urlop rodzicielski?
Odpowiedź:
Pracownicy przysługuje 80-proc. zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego, z tym że w okresie od 1 czerwca do 20 września 2021 r. (16 tygodni) będzie on obniżony o połowę w związku z łączeniem go z pracą. Urlop rodzicielski ulegnie wydłużeniu o cztery tygodnie i potrwa do 27 stycznia 2022 r.
Łączenie z ograniczeniem wymiaru
Kodeks pracy daje pracownikowi możliwość podejmowania działalności zarobkowej w okresie trwania urlopu rodzicielskiego. Może bowiem wrócić do pracy do pracodawcy, który udzielił urlopu, nie przerywając ani nie rezygnując z tego uprawnienia, lecz łącząc urlop z etatem. Pracownik może powiązać korzystanie z rodzicielskiego urlopu z wykonywaniem pracy u macierzystego pracodawcy, ale w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku urlopu rodzicielskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy. Tak wynika z art. 1821 par. 5 oraz 1821a par. 6 kodeksu pracy (dalej: k.p.).
O powrót do obowiązków służbowych w czasie przebywania na urlopie rodzicielskim można się ubiegać, będąc zarówno zatrudnionym w pełnym, jak i niepełnym wymiarze czasu pracy. Zatem osoba zajmująca pełen etat może np. pracować na 1/4, 1/8 czy 1/3, a maksymalnie nawet na 1/2 etatu. Resztę jej normalnego wymiaru zajmie sprawowanie opieki nad dzieckiem. Także pracownik niepełnoetatowy może przeplatać swoje firmowe obowiązki z urlopem, byle urlop razem z tym mniejszym etatem dał łącznie wymiar czasu pracy wykonywany przed urodzeniem dziecka i rozpoczęciem urlopu macierzyńskiego. Przykładowo: osoba zatrudniona na pół etatu może pracować na 1/4 wymiaru, a w ramach 1/4 korzystać z urlopu rodzicielskiego. Innymi słowy, pracownik podejmuje zadania służbowe w ograniczonej skali, a wówczas urlopu udziela się mu na tę pozostałą liczbę godzin z wymiaru czasu pracy.
Za czas 32-tygodniowego urlopu rodzicielskiego przysługuje zasiłek macierzyński z ubezpieczenia społecznego. Wynosi on 60 proc. podstawy wymiaru. Inna wysokość zasiłku, tj. 80 proc., przysługuje za okres obu urlopów, a więc zarówno urlopu macierzyńskiego, jak i rodzicielskiego, jeśli pracownica w ciągu 21 dni po porodzie od razu zadeklaruje chęć wykorzystania urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze bezpośrednio po macierzyńskim. Gdyby nie złoży wniosku w tej sprawie w ciągu 21-dniowego terminu, to zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i pierwszych sześć tygodni rodzicielskiego wynosi 100 proc., a pozostałej części rodzicielskiego – 60 proc.
Niższe świadczenie
Powrót do pracy w czasie urlopu rodzicielskiego oznacza jednak zmniejszenie kwoty zasiłku macierzyńskiego w tym czasie. Jego podstawa wymiaru jest taka sama jak dla zasiłku za urlop macierzyński – nie ulega przeliczeniom. Jest to zgodne z zasadą, że podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków (zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju) nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe. Wysokość zasiłku macierzyńskiego pobieranego w czasie łączenia go z pracą pomniejsza się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, w którym pracownik łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu na zasadach określonych w art. 1821 par. 5 k.p. (art. 29 ust. 7 ustawy zasiłkowej). Innymi słowy, wysokość zasiłku macierzyńskiego powinna zostać zmniejszona z zastosowaniem proporcji wymiaru czasu pracy podjętej w czasie urlopu rodzicielskiego do wymiaru czasu pracy wykonywanej przed urlopem macierzyńskim.
Analogicznie ustala się proporcję w przypadku pracowników, którzy przed urlopem macierzyńskim byli zatrudnieni w niepełnym wymiarze czasu pracy i zamierzają jednocześnie pracować i korzystać z danego urlopu. Zasada jest taka: wysokość zasiłku macierzyńskiego powinna zostać zmniejszona o część, jaka wynika z wyliczenia proporcji wymiaru czasu pracy podjętej w czasie urlopu do zwykłego wymiaru czasu pracy wykonywanej przed urlopem macierzyńskim.
Pracownicy, która łączy urlop z pracą, przysługuje:
1) wynagrodzenie za pracę – powinno być obniżone proporcjonalnie do tego mniejszego wymiaru czasu pracy (przy wynagrodzeniu w stałej miesięcznej stawce);
2) zasiłek macierzyński w odpowiednio niższej wysokości.
Pracownica z pytania czytelnika pracuje na pół etatu z wynagrodzeniem w stałej stawce miesięcznej, która po obniżce wymiaru wyniesie 750 zł. Jednak podczas 16 tygodni urlopu rodzicielskiego będzie przychodzić do pracy. Jest to oczywiście dopuszczalne i prawidłowe. Pracodawca, uznając wniosek, udzielił pracownicy urlopu rodzicielskiego na pozostałą część wymiaru czasu pracy – 1/4 etatu.
Natomiast 80-proc. zasiłek macierzyński przysługuje pracownicy w wysokości zmniejszonej proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej w czasie urlopu rodzicielskiego, tj. zmniejszonej o 1/2 (1/4 : 1/2 = 1/2, tj. 0,5). Za okres urlopu przypadającego np. na czerwiec, tj. za 30 dni, pracownica powinna otrzymać zasiłek macierzyński w kwocie:
1500 zł – 13,71 proc. = 1294,35 zł – podstawa wymiaru zasiłku
1294,35 zł : 30 = 43,15 zł – pełna dniówka zasiłku macierzyńskiego,
43,15 zł x 80 proc. = 34,52 zł – dniówka 80-proc.
34,52 zł x 0,5 = 17,26 zł – kwota zmniejszenia dniówki zasiłku macierzyńskiego
34,52 zł – 17,26 zł = 17,26 zł – nowa dniówka zasiłku macierzyńskiego
17,26 zł x 30 dni urlopu w czerwcu = 517,80 zł – zasiłek macierzyński za urlop rodzicielski
517,80 zł; po zaokrągleniu 518 zł x 17 proc. = 88,06 zł; po zaokrągleniu 88 zł – zaliczka na podatek
517,80 zł – 88 zł = 429,80 zł
Zasiłek jest niższy niż kwota świadczenia rodzicielskiego, więc ulega on stosownemu podwyższeniu:
1000 zł – 429,80 zł = 570,20 zł – kwota podwyższenia zasiłku.
Tu należy wyjaśnić, że jeśli miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy jest niższa niż kwota świadczenia rodzicielskiego (1000 zł), kwotę zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę PIT podwyższa się do wysokości świadczenia rodzicielskiego.
Dokumenty za maj
| Rodzaj raportu imiennego | Kod tytułu ubezpieczenia | Kod świadczenia/przerwy | Podstawa wymiaru/kwota wypłaty |
| ZUS RSA | • 011000• 011000 | 319 – zasiłek macierzyński z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego311 – zasiłek macierzyński z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres urlopu macierzyńskiego329 – podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego | 379,72 zł (34,52 zł x 11 dni)690,40 zł (34,52 zł x 20 dni)111,88 zł |
| ZUS RCA | • 124000 (osoba pobierająca zasiłek macierzyński) | 1182 zł – kwota zasiłku jako podstawa wymiaru składki emerytalnej i rentowej wraz z podwyższeniem |
Dokumenty za czerwiec
| Rodzaj raportu imiennego | Kod tytułu ubezpieczenia | Kod świadczenia/przerwy | Podstawa wymiaru/kwota wypłaty |
| ZUS RSA | • 011000• 011000 | 319 – zasiłek macierzyński z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego329 – podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego | 517,80 zł570,20 zł |
| ZUS RCA | • 124000 (osoba pobierająca zasiłek macierzyński)• 011000 | 1088 zł – kwota zasiłku jako podstawa wymiaru składki emerytalnej i rentowej wraz z podwyższeniem750 zł – wynagrodzenie za pracę jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne647,17 zł – podstawa wymiaru składki zdrowotnej (750 zł – 13,71 proc.) |
Składki: emerytalna i rentowa naliczone od zasiłku macierzyńskiego są finansowane z budżetu państwa. Pracodawca jako płatnik zasiłku tylko je oblicza, wykazuje w raporcie miesięcznym ZUS RCA, a kwoty składek przenosi do deklaracji zbiorczej ZUS DRA (blok IV pole 10 i 11). Natomiast w bloku V, w polu 04 wpisuje się kwotę wypłaconego zasiłku macierzyńskiego wraz z podwyższeniem.©℗
Dodatkowe tygodnie
W przypadku łączenia przez pracownika korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu wymiar urlopu rodzicielskiego ulega wydłużeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu lub jego części, nie dłużej jednak niż do 64 tygodni (jedno dziecko przy jednym porodzie). Okres, o który urlop rodzicielski ulega wydłużeniu, stanowi iloczyn liczby tygodni, przez jaką pracownik łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u swojego pracodawcy, i wymiaru czasu pracy wykonywanej w trakcie korzystania z urlopu rodzicielskiego. W omawianym przypadku będą to cztery tygodnie:
16 tygodni x 0,25 = 4 tygodnie
Pracownik łączący urlop rodzicielski i pobieranie zasiłku macierzyńskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu tytułów (art. 9 ust. 1d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Oznacza to, że podlega ubezpieczeniom w pełnym zakresie z tytułu pracy w obniżonym wymiarze oraz ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego.
Ile trzeba wypłacić
Za cały maj pracownicy przysługuje zasiłek macierzyński 80 proc., ale w pełnej stawce, z tym że za 20 dni będzie to zasiłek za okres urlopu macierzyńskiego, a za 11 dni zasiłek za okres urlopu rodzicielskiego:
34,52 zł (dniówka 80 proc. wyżej obliczona) x 31 dni = 1070,12 zł
1070 zł x 17 proc. = 182 zł – zaliczka na podatek
1070,12 zł – 182 zł = 888,12 zł – zasiłek netto
1000 zł – 888,12 zł = 111,88 zł – kwota podwyższenia zasiłku ©℗
Podstawa prawna
•art. 29 ust. 1, ust. 7, art. 31, art. 35 ust. 1, art. 37 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 870; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2112)
•art. 6 ust. 1 pkt 1, pkt 19, art. 9 ust. 1d ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 423; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 619)
•art. 1821 par. 5, art. 1821a par. 6, art. 1821f ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320)
•rozporządzenie ministra rodziny i polityki społecznej z 20 grudnia 2020 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów (Dz.U. z 2020 r. 2366)
