Należność płacona za pobyt dziecka w żłobku powinna odpowiadać rzeczywistym kosztom świadczenia usług opiekuńczych przez placówkę. Nie może być zróżnicowana w zależności od dochodów rodziny.
Uznał tak wojewoda śląski, który stwierdził nieważność części zapisów w uchwale rady miasta Katowice z 23 marca 2021 r. w sprawie ustalenia wysokości opłaty za pobyt dziecka w żłobku. Jego zastrzeżenia dotyczyły regulacji, które od 1 września br. miały wprowadzić trzy progi dochodowe z przyporządkowanymi do nich kwotami należności za korzystanie z placówek opieki dla maluchów. I tak przy dochodzie na członka rodziny mniejszym niż 1100 zł wysokość miesięcznej opłaty miała wynosić 150 zł, w przypadku dochodów mieszczących się w przedziale od 1100,01 zł do 2300 zł – 250 zł, a jeśli przekraczają one 2300 zł – 400 zł.
Tymczasem, jak zwrócił uwagę organ nadzoru, opłata za żłobek powinna być ekwiwalentna do udziału rodziców w pokryciu kosztów związanych z pobytem oraz wykonywaniem świadczeń opiekuńczych przez placówkę. Nie może być więc różna dla poszczególnych dzieci korzystających z tych samych usług, tylko z powodu różnic w wysokości dochodów ich rodzin.
Wojewoda wskazuje, że niewątpliwie możliwe jest stosowanie różnego rodzaju ulg w opłatach dla dzieci z rodzin gorzej sytuowanych, ale jest to odrębne zagadnienie od samego ustalenia ekwiwalentnej opłaty za pobyt dziecka w żłobku. Taka należność nie może być wyrazem arbitralnego stanowiska podmiotu ustanawiającego jej wysokość, musi wynikać z określonych ustaleń oraz mieć umocowanie w wyliczeniach ekonomicznych.
Dodatkowo w ocenie wojewody kwestionowane zapisy stanowią nie tylko naruszenie art. 58 ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 75), który stanowi podstawę do wydania uchwały o odpłatności, lecz także stoją w sprzeczności z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa. Radni nie mogą bowiem różnicować w uchwale – bez konkretnego uzasadnienia wynikającego z przepisów ustawy – podmiotów korzystających z jednakowych usług świadczonych przez gminę. Wojewoda podkreślił jeszcze raz, że ustawodawca przewidział możliwość zróżnicowania wysokości ponoszonej przez rodziców opłaty jedynie przez zastosowanie częściowego lub całkowitego zwolnienia od ponoszenia jednakowej dla wszystkich należności – jeśli zostaną spełnione warunki określone w uchwale podjętej na podstawie art. 59 ustawy.
Ponadto wojewoda stwierdził, że niezgodne z prawem jest również wskazanie w uchwale, że w uzasadnionych przypadkach (w szczególności w celu realizacji specjalnych projektów społecznych finansowanych ze środków unijnych) zapisy dotyczące odpłatności nie będą miały zastosowania. Jego zdaniem posługiwanie się tym niedookreślonym prawnie sformułowaniem pozwala w dowolnych przypadkach na odstąpienie od stosowania uchwały.
ORZECZNICTWO
Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody śląskiego z 28 kwietnia 2021 r., nr NPII.4131.1.385.2021. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
