31 grudnia 2020 r. zakończył się okres przejściowy, o którym mowa w umowie o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (dalej: umowa o wystąpieniu). Data ta jest kluczowa, ponieważ do osób, które przybyły do Wielkiej Brytanii później, koordynacja przepisów o zabezpieczeniu społecznym będzie się odbywała już na zasadach określonych umową o handlu i współpracy między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, z drugiej strony (dalej: umowa o współpracy i handlu). Tymczasem wielu Polaków posiada mieszane okresy stażu pracy – pracowali zarówno w Polsce, jak i w Wielkiej Brytanii, a niejednokrotnie także w innych krajach UE. Dzięki obu wymienionym aktom prawnym koordynacja ta będzie w ogóle możliwa, co pozwoli np. na wzajemne zaliczanie okresów ubezpieczeniowych do ustalania i obliczania emerytury.
UMOWA O WYSTĄPIENIU
Te grupy obywateli państw członkowskich i Wielkiej Brytanii, które zostały objęte ochroną na podstawie
umowy o wystąpieniu, są w komfortowej sytuacji. W ich przypadku po 31 grudnia 2020 r. stosowane są zasady koordynacji zabezpieczenia społecznego obowiązujące przed brexitem.
Dwie grupy uprawnionych
Zasady koordynacji systemów reguluje art. 31 umowy o wystąpieniu. Zgodnie z nim do osób wymienionych w art. 30 (patrz „Beneficjencji pierwszych uzgodnień”) nadal zastosowanie mają zasady i cele określone w aktach prawnych dotychczas stosowanych w tej kwestii, tj. w:
- rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz. UE L 166 s. 1 z 30 kwietnia 2004 r., dalej: rozporządzenie 883/2004),
- rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz. UE L 284 s. 1 z 30 października 2009 r., dalej: rozporządzenie 987/2009).
Polaków pracujących i mieszkających w Wielkiej Brytanii najczęściej dotyczy pierwszy przypadek określony w art. 30 – odnosi się on do obywateli
UE podlegających ustawodawstwu Wielkiej Brytanii w dniu zakończenia okresu przejściowego (tj. 31 grudnia 2020 r.). Okresy ich pracy zarówno w Polsce, jak i w Wielkiej Brytanii będą w razie potrzeby zsumowywane zgodnie z rozporządzeniem 883/2004.
Umowa o wystąpieniu zabezpiecza jednak także
prawa osób, które co prawda kiedyś podlegały ustawodawstwu Wielkiej Brytanii, ale nie miało to już miejsca na koniec okresu przejściowego. Szczegółowe zasady ich dotyczące zostały określone w art. 32 ust. 1 umowy o wystąpieniu. Zgodnie z nim na potrzeby sumowania okresów ubezpieczenia zatrudnienia, pracy na własny rachunek lub zamieszkania, w tym praw i obowiązków wynikających z tych okresów, uwzględnia się – zgodnie z rozporządzeniem 883/2004 – okresy przypadające zarówno przed zakończeniem okresu przejściowego, jak i po jego zakończeniu, przy czym dotyczy to osób, które nie są lub przestały być objęte wspomnianym wcześniej art. 30, ale są:
- obywatelami Unii, a także bezpaństwowcami i uchodźcami zamieszkującymi w państwie członkowskim oraz obywatelami państw trzecich spełniającymi warunki rozporządzenia (WE) nr 859/2003, którzy podlegali ustawodawstwu Wielkiej Brytanii przed zakończeniem okresu przejściowego, a także członkami ich rodzin i osobami pozostałymi przy życiu po ich śmierci;
- obywatelami Wielkiej Brytanii, a także bezpaństwowcami i uchodźcami zamieszkującymi w Wielkiej Brytanii oraz obywatelami państw trzecich spełniającymi warunki rozporządzenia (WE) nr 859/2003, którzy podlegali ustawodawstwu państwa członkowskiego przed zakończeniem okresu przejściowego, a także członkami ich rodzin i osobami pozostałymi przy życiu po ich śmierci.
Przedłużone zastosowanie
Umowa o wystąpieniu przewiduje także kilka szczegółowych uregulowań. Zasady określone w art. 20 (zezwolenie na stosowne leczenie poza państwem członkowskim miejsca zamieszkania) i art. 27 (pobyt uprawnionego do świadczeń lub członków jego rodziny w państwie innym niż to, w którym mają miejsce zamieszkania) rozporządzenia 883/2004 mają w dalszym ciągu zastosowanie do osób, które przed zakończeniem okresu przejściowego wystąpiły o zezwolenie na planowane leczenie na podstawie rozporządzenia 883/2004 – aż do zakończenia terapii. Co więcej, po zakończeniu leczenia również będą mieć zastosowanie odpowiednie procedury zwrotu kosztów. Takie osoby, jak i osoby im towarzyszące korzystają z
prawa do wjazdu do państwa, w którym odbywa się leczenie, i wyjazdu z niego zgodnie z art. 14 umowy stosowanym odpowiednio.
Beneficjenci pierwszych uzgodnień
Zgodnie z art. 30 zasady dotyczące koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego określone w umowie o wystąpieniu mają zastosowanie do:
• obywateli
UE podlegających ustawodawstwu Wielkiej Brytanii w dniu zakończenia okresu przejściowego (tj. 31 grudnia 2020 r.), a także członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu po ich śmierci;
• obywateli Wielkiej Brytanii podlegających ustawodawstwu innego państwa członkowskiego w dniu zakończenia okresu przejściowego, a także członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu po ich śmierci;
• obywateli UE zamieszkujących w Wielkiej Brytanii i podlegających ustawodawstwu innego państwa członkowskiego w dniu zakończenia okresu przejściowego, a także członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu po ich śmierci;
• obywateli Wielkiej Brytanii zamieszkujących w innym państwie członkowskim i podlegających ustawodawstwu tego kraju w dniu zakończenia okresu przejściowego, a także członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu po ich śmierci;
• osób, które nie należą do powyższych grup, ale są:
– obywatelami Unii, którzy w dniu zakończenia okresu przejściowego są pracownikami lub prowadzą działalność jako osoby pracujące na własny rachunek w Wielkiej Brytanii i którzy na podstawie tytułu II rozporządzenia 883/2004 podlegają ustawodawstwu państwa członkowskiego, lub są członkami ich rodzin bądź osobami pozostałymi przy życiu po ich śmierci;
– obywatelami Wielkiej Brytanii, którzy w dniu zakończenia okresu przejściowego są pracownikami lub prowadzą działalność jako osoby pracujące na własny rachunek w Zjednoczonym Królestwie i którzy na podstawie tytułu II rozporządzenia 883/2004 podlegają ustawodawstwu tego kraju lub są członkami ich rodzin bądź osobami pozostałymi przy życiu po ich śmierci;
• bezpaństwowców i uchodźców zamieszkujących w państwie członkowskim lub w Wielkiej Brytanii, którzy znajdują się w jednej z powyższych sytuacji, a także członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu po ich śmierci;
• obywateli państw trzecich oraz członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu po ich śmierci, którzy znajdują się w jednej z powyższych sytuacji, pod warunkiem że spełniają wymogi przewidziane w rozporządzeniu Rady (WE) nr 859/2003 14.
1) Przepisy umowy o wystąpieniu będą miały zastosowanie do tych osób pod warunkiem że nieprzerwanie znajdują się w jednej z sytuacji wyżej opisanych, dotyczących jednocześnie pastwa członkowskiego i Wielkiej Brytanii.
2) Przepisy umowy o wystąpieniu będą miały zastosowanie do osób, które nie są lub przestały być w jednej z powyższych sytuacji (z wyjątkiem tej dotyczącej bezpaństwowców i obywateli państw trzecich), lecz są objęte art. 10 tej umowy, a także do członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu po ich śmierci, pod warunkiem że w dalszym ciągu mają prawo pobytu w państwie przyjmującym zgodnie z art. 13 tej umowy lub prawo do pracy w państwie miejsca zatrudnienia zgodnie z art. 24 lub 25 tej umowy.
Artykuł 31 przewiduje także, że zasady określone w art. 19 (prawo do niezbędnych świadczeń medycznych) i art. 27 (pobyt uprawnionego do świadczeń lub członków jego rodziny w państwie innym niż to, w którym mają miejsce zamieszkania) rozporządzenia 883/2004 mają w dalszym ciągu zastosowanie do osób, które są objęte rozporządzeniem 883/2004 i w dniu zakończenia okresu przejściowego przebywają w państwie członkowskim lub w Wielkiej Brytanii aż do zakończenia pobytu. Odpowiednie procedury zwrotu kosztów mają zastosowanie również po zakończeniu pobytu lub leczenia.
Ponadto zasady określone w art. 67 (prawo do świadczeń rodzinnych dla członków rodziny mieszkających w innym państwie członkowskim), art. 68 (zasady pierwszeństwa w przypadku zbiegu praw do świadczeń) i art. 69 (dodatkowe zasady nabywania świadczeń rodzinnych dla sierot) rozporządzenia 883/2004 mają zastosowanie – dopóki spełnione są warunki – do przyznawania świadczeń rodzinnych. Dotyczy to następujących osób, które były uprawnione do świadczeń w dniu zakończenia okresu przejściowego:
- obywateli Unii, bezpaństwowców i uchodźców zamieszkujących w państwie członkowskim oraz obywateli państw trzecich spełniających warunki rozporządzenia 859/2003 i zamieszkujących w państwie członkowskim, którzy podlegali ustawodawstwu państwa członkowskiego i mają członków rodziny zamieszkujących w Wielkiej Brytanii w dniu zakończenia okresu przejściowego;
- obywateli Wielkiej Brytanii, bezpaństwowców i uchodźców zamieszkujących w Wielkiej Brytanii oraz obywateli państw trzecich spełniających warunki rozporządzenia (WE) nr 859/2003 i zamieszkujących tam, którzy podlegają ustawodawstwu tego kraju i mają członków rodziny zamieszkujących w państwie członkowskim w dniu zakończenia okresu przejściowego.
W powyższych dwóch sytuacjach do osób, które jako członkowie rodziny w dniu zakończenia okresu przejściowego posiadają na podstawie rozporządzenia 883/2004 prawa, takie jak pochodne prawa do świadczeń z tytułu choroby, zastosowanie ma to rozporządzenie oraz odpowiednie przepisy rozporządzenia 987/2009 – dopóki spełnione są przewidziane w nich warunki.
Umowa o współpracy i handlu
Jak wspomniano, mimo że okres przejściowy się zakończył, to umowa o wystąpieniu nadal obowiązuje. Natomiast uzgodniona 24 grudnia umowa o handlu i współpracy w dziedzinie koordynacji zabezpieczenia społecznego ma zastosowanie do zdarzeń, które zaistniały od 1 stycznia 2021 r. Mówiąc w uproszczeniu: umowa o handlu i współpracy będzie dotyczyć osób, które przybędą do Wielkiej Brytanii albo do UE po 31 grudnia 2020 r. – czy to jako osiedlający się pracownicy najemni, czy np. delegowani. Zasady koordynacji zostały zawarte w dołączonym do umowy o współpracy i handlu „Protokole w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego”. Zgodnie z jego art. SSC.70 dokument ten przestaje obowiązywać 15 lat po wejściu w życie umowy o współpracy i handlu, choć jak wynika z samego protokołu – może być on renegocjowany.
Nie wszystkie świadczenia objęte
Zgodnie z art. SSC.3 protokołu jego zapisy stosuje się do następujących działów zabezpieczenia społecznego:
- świadczeń z tytułu choroby, macierzyństwa (także równoważnych świadczeń dla ojca), inwalidztwa, starości, wypadków przy pracy i choroby zawodowej, śmierci;
- świadczeń dla bezrobotnych;
- rent rodzinnych;
- świadczeń przedemerytalnych.
Protokół wymienia także te obszary z zakresu zabezpieczenia społecznego, do których jego regulacje nie mają zastosowania (patrz „W jakich przypadkach protokół nie ma zastosowania”).
Protokół zawiera podobne rozwiązania do tych, które są zawarte w obowiązujących unijnych przepisach koordynacyjnych. Te, choć nadal oczywiście obowiązują między państwami członkowskim, w stosunkach z Wielką Brytanią zostały zastąpione – w odpowiednim zakresie – omawianym protokołem. Bez protokołu i bez oddzielnej umowy bilateralnej między Polską a Wielką Brytanią kraj ten byłby traktowany całkowicie jako tzw. kraj trzeci.
Zasady ogólne
Protokół przewiduje kilka ogólnych zasad, na jakich koordynacja systemów się odbywa. Zasada równego traktowania oznacza, że osoby, do których stosuje się protokół, korzystają z tych samych świadczeń (z wyjątkiem tych nieobjętych przepisami protokołu) i podlegają tym samym obowiązkom co obywatele danego państwa. To ważna informacja dla tych wszystkich, którzy chcą emigrować do Wielkiej Brytanii już po okresie przejściowym.
Ponadto państwa zobowiązane są przestrzegać zasady równego traktowania świadczeń, dochodów, okoliczności lub zdarzeń. Stosowanie tej jej polega na tym, że:
- jeżeli są przypadki, w których na podstawie ustawodawstwa właściwego państwa (a więc tego, którego ustawodawstwo ma tutaj zastosowanie) otrzymywanie świadczeń z zabezpieczenia społecznego i inny dochód ma pewne skutki prawne, to odpowiednie przepisy tego ustawodawstwa mają zastosowanie także do równoważnych świadczeń nabytych na podstawie przepisów drugiego państwa lub dochodów osiągniętych w tym państwie;
- jeżeli są przypadki, w których na podstawie ustawodawstwa właściwego państwa pewne okoliczności lub zdarzenia mają określone skutki prawne, to państwo uwzględnia podobne okoliczności lub zdarzenia zaistniałe w każdym innym państwie tak, jak gdyby miały one miejsce na jego własnym terytorium.
Artykuł SSC.7 protokołu ustanawia z kolei bardzo ważną zasadę sumowania okresów. Zgodnie z nią instytucja ubezpieczeniowa danego państwa bierze pod uwagę w niezbędnym zakresie okresy ubezpieczenia, zatrudnienia, pracy na własny rachunek lub zamieszkania –tak, jak gdyby były to okresy uznawane na podstawie stosowanego przez nią ustawodawstwa. Dotyczy to przypadków, gdy przepisy obowiązujące w tym kraju, uzależniają od spełnienia tych okresów:
- nabycie, zachowanie, przysługiwanie lub odzyskanie prawa do świadczeń;
- objęcie przez ustawodawstwo,
- dostęp do lub zwolnienie z ubezpieczenia obowiązkowego, fakultatywnego kontynuowanego lub dobrowolnego.
Świadczenia pieniężne należne na podstawie ustawodawstwa danego kraju lub protokołu nie mogą być obniżone, zmienione, zawieszone, wstrzymane albo skonfiskowane, w sytuacji gdy beneficjent lub członkowie jego rodziny mieszkają w innym państwie niż to, w którym znajduje się instytucja odpowiedzialna za ich wypłacanie
Protokół zawiera także przepisy wykonawcze. W celu ustalenia wszystkich okresów stażowych nakazują one instytucjom ubezpieczeniowym, które ustalają prawo do świadczeń, skontaktowanie się z instytucjami państw, których ustawodawstwu podlegał zainteresowany. Ustalone okresy w innych krajach nie mogą się jednak powtarzać. Jeśli tak się dzieje, uwzględnia się jedynie okres spełniony w ramach ubezpieczenia obowiązkowego.
Protokół stanowi także, że świadczenia pieniężne należne na podstawie ustawodawstwa danego kraju lub protokołu nie mogą być obniżone, zmienione, zawieszone, wstrzymane albo skonfiskowane w sytuacji, gdy beneficjent lub członkowie jego rodziny mieszkają w innym państwie niż to, w którym znajduje się instytucja odpowiedzialna za ich wypłacanie. Nie dotyczy to jednak świadczeń z tytułu inwalidztwa oraz świadczeń dla bezrobotnych.
Jakie ustawodawstwo właściwe
Kluczowym zagadnieniem dla koordynacji systemów jest określenie, jakiego kraju ustawodawstwo będzie miało w danej sprawie zastosowanie – Wielkiej Brytanii czy państwa Unii Europejskiej. Zasady te są bardzo szczegółowo regulowane przez protokół. Przy czym nie dotyczy to osób zatrudnionych na pokładzie statku pod banderą jednego państwa, w sytuacji gdy w innym państwie mieszkają i tam też znajduje się siedziba lub miejsce wykonywania działalności przedsiębiorstwa lub osoby, od których otrzymują wynagrodzenie. Wówczas podlegają ustawodawstwu tego drugiego państwa.
Podobnie praca w charakterze członka załogi lotniczej lub personelu pokładowego jest uznawana za pracę wykonywaną w państwie, w którym znajduje się port macierzysty. Protokół przewiduje też zasadę szczególną dla urzędników służby cywilnej – podlegają oni ustawodawstwu państwa, któremu podlega zatrudniająca go administracja. Osoba, do której nie ma zastosowania żadna z tych zasad, podlega ustawodawstwu państwa miejsca zamieszkania.
Trudności sprawia jednak określenie ustawodawstwa wtedy, gdy praca najemna wykonywana jest w Wielkiej Brytanii oraz innym kraju albo krajach. W takim przypadku pracownik ten podlega ustawodawstwu państwa zamieszkania, jeżeli wykonuje znaczną część pracy w tym państwie. Jeżeli jednak nie wykonuje znacznej części swojej działalności w państwie zamieszkania, wyznaczenie ustawodawstwa państwa następuje z uwzględnieniem siedziby pracodawcy (szczegółowe zasady określa art. SSC.12).
Przedsiębiorca wykonujący działalność w kilku państwach będzie podlegał ustawodawstwu państwa, w którym mieszka, jeśli tam właśnie wykonuje znaczną część pracy. Gdy jednak nie zamieszkuje on w żadnym z państw, w którym wykonuje znaczną część pracy, stosuje się do niego ustawodawstwo państwa, w którym znajduje się jego ośrodek interesów życiowych.
Może się zdarzyć nawet tak, że mimo iż pracownik nie pracuje, a czasami nawet nie mieszka w Wielkiej Brytanii, będzie podlegał brytyjskiemu ustawodawstwu. Taka sytuacja wystąpi, gdy pracownik wykonuje pracę w dwóch lub kilku państwach członkowskich, a znaczna część pracy nie jest wykonywana w państwie zamieszkania (szczegółowe zasady zostały określone w art. SSC.12).
W jakich przypadkach protokół nie ma zastosowania
Protokołu nie stosuje się do:
• specjalnych świadczeń pieniężnych o charakterze nieskładkowym wymienionych w części 1 załącznika SSC-1 – każdy kraj mógł zastrzec takie świadczenia; w przypadku Polski chodzi o rentę socjalną, zaś w przypadku Wielkiej Brytanii lista świadczeń, do których nie stosuje się protokołu jest znaczenie dłuższa;
• pomocy społecznej i medycznej;
• świadczeń, w związku z którymi państwo przejmuje odpowiedzialność za szkody wyrządzone osobom i zapewnia odszkodowanie, takich jak: świadczenia dla ofiar wojny i działań wojennych lub ich skutków; ofiar zbrodni, zabójstw lub aktów terroryzmu; ofiar szkód spowodowanych przez funkcjonariuszy państwa członkowskiego podczas wykonywania ich obowiązków lub dla osób, które znalazły się w niekorzystnej sytuacji ze względów politycznych lub religijnych lub też ze względu na pochodzenie;
• specjalnych świadczeń pieniężnych o charakterze nieskładkowym wymienionych w części 2 załącznika SSC-1 – kolejna lista wyłączeń, polskich, jak i brytyjskich świadczeń;
• usług poczęcia wspomaganego;
• płatności, które są związane z działem zabezpieczenia społecznego wymienionym w ust. 1 i które są wypłacane w związku z wydatkami na ogrzewanie przy niskich temperaturach;
Pracownicy delegowani
Opisane wyżej, ogólne zasady określone w art. SSC.10 zgodnie z protokołem nie muszą, choć mogą dotyczyć pracowników delegowanych. W ich przypadku można stosować zasady specjalne określone w art. SSC.11 – są to zasady analogiczne do wynikających z rozporządzenia 883/2004. Zgodnie z nim pracownik najemny wykonujący pracę w państwie na rzecz pracodawcy, który normalnie prowadzi tam swą działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego państwa, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego państwa. Będzie tak jednak pod warunkiem, że czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy, a osoba ta nie została wysłana, aby zastąpić innego pracownika delegowanego.
Taka sama reguła będzie zastosowana przy określaniu ustawodawstwa dla przedsiębiorcy. Osoba, która normalnie wykonuje działalność na własny rachunek w danym państwie, a która udaje się, by wykonywać podobną działalność w innym państwie, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego – pod warunkiem, że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy.
Państwa członkowskie nie musiały jednak jednolicie przyjąć tych zasad. Do dnia wejścia w życie umowy o współpracy i handlu (co ma następować sukcesywnie w poszczególnych państwach) mogą przyjąć, że także w przypadku delegowanych zastosowanie będzie miała zasada ogólna, określona w art. SSC.10.
Reguły przyznawania
Tytuł III protokołu zawiera szczegółowe zasady przyznawania poszczególnych rodzajów świadczeń, do których protokół ma zastosowanie. Opiszemy tylko niektóre z nich.
Przyjrzyjmy się zasadom przyznawania świadczeń rentowo-emerytalnych. Tak jak w przypadku rozporządzenia 883/2004 będziemy mieli do czynienia z kilkoma wariantami. Możliwe jest pobieranie dwóch emerytur – zarówno polskiej (innego kraju UE), jak i brytyjskiej. Aby było to możliwe, konieczne będzie spełnienie przesłanek do otrzymania obu świadczeń. Nie zawsze jest to jednak możliwe – czasami bowiem konieczne będzie zaliczenie okresów pracy z jednego kraju, aby można było ubiegać się o emeryturę w drugim. Instytucja ubezpieczeniowa (w Polsce – ZUS), do której ubezpieczony zwróci się o obliczenie i przyznanie emerytury, obliczy to świadczenie na podstawie przepisów kraju, w którym ubezpieczony o nie występuje – w przypadku, gdy warunki nabycia uprawnienia do świadczeń zostały spełnione wyłącznie na podstawie prawa krajowego (świadczenie niezależne). W kolejnym etapie ustalania wysokości emerytury instytucja ta obliczy także świadczenie teoretyczne z założeniem, że wszystkie okresy stażu pracy ubezpieczony odbył w tym kraju. Z tej kwoty następnie zostanie obliczone świadczenie proporcjonalne, a więc już uwzględniające rzeczywisty staż pracy w tym kraju. W kolejnym kroku instytucja porówna wysokość świadczenia niezależnego ze świadczeniem proporcjonalnym i wypłaci wyższą kwotę. W ten sposób można otrzymać emeryturę z kilku krajów. Każde z państw mogło jednak zastrzec wyjątki, w których odstępuje od wyliczenia proporcjonalnego. Z załącznika SSC-4 do protokołu wynika, że w przypadku Polski dotyczy to wniosków o przyznanie świadczeń emerytalnych z systemu zdefiniowanego świadczenia i rent rodzinnych. Nie dotyczy to jednak przypadków, w których łączne okresy ubezpieczenia spełnione na podstawie ustawodawstwa więcej niż jednego państwa członkowskiego wynoszą co najmniej 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn, ale w których krajowe okresy ubezpieczenia są krótsze od okresów wskazanych powyżej (przy czym nie krótsze niż 15 lat w przypadku kobiet i 20 lat w przypadku mężczyzn), a obliczenia dokonuje się na podstawie art. 27 i 28 ustawy o emeryturach i rentach.
W tym miejscu warto przypomnieć, że podobne zasady nie będą miały zastosowania do świadczeń przedemerytalnych. Zgodnie z art. SSC.58 w przypadkach, w których mające zastosowanie ustawodawstwo uzależnia prawo do świadczeń przedemerytalnych od spełnienia okresów ubezpieczenia, pracy najemnej lub pracy na własny rachunek, postanowienia art. SSC.7 dotyczącego sumowania okresów nie mają zastosowania.
Trzeba też pamiętać, że podobnie, jak w wynika to z rozporządzenia 883/2004, instytucja ubezpieczeniowa nie jest zobowiązana wypłacać świadczeń (np. emerytury), jeśli długość okresów jest mniejsza niż jeden rok i uwzględniając wyłącznie te okresy, żadne prawo do świadczeń nie zostało nabyte na podstawie tego ustawodawstwa.
W rozdziale 6 z kolei uregulowano świadczenia dla bezrobotnych. Zgodnie z art. SSC.56 instytucja właściwa państwa, którego ustawodawstwo uzależnia nabycie, zachowanie, odzyskanie lub kontynuację prawa do świadczeń od spełnienia okresów ubezpieczenia, pracy najemnej lub pracy na własny rachunek, bierze pod uwagę, w niezbędnym zakresie, okresy ubezpieczenia, pracy najemnej lub pracy na własny rachunek spełnione na podstawie ustawodawstwa innego państwa, tak jak gdyby były one spełnione na podstawie stosowanych przez nią przepisów.
Zasiłek dla bezrobotnych może być przyznany albo ryczałtowo, albo w oparciu o wcześniejsze wynagrodzenie bezrobotnego. Zgodnie z art. SSC.57, jeżeli zasiłek (świadczenie dla bezrobotnych) jest obliczany na podstawie wcześniejszego wynagrodzenia lub dochodu wnioskodawcy, to państwo, na podstawie przepisów którego przyznaje się świadczenie, uwzględnia wynagrodzenie lub dochód uzyskany przez zainteresowanego wyłącznie w oparciu o jego ostatnią działalność w charakterze pracownika najemnego lub osoby prowadzącej działalność na własny rachunek zgodnie ze ustawodawstwem właściwego państwa.