Pani Monika cierpi na nieuleczalną chorobę. – Mimo to podczas badania przez lekarza orzecznika ZUS usłyszałam, że jestem już zdolna do pracy. Tymczasem mój stan zdrowia absolutnie nie pozwala na podjęcie zatrudnienia, a renta była moim jedynym źródłem dochodu. Czy mogę odwołać się od decyzji lekarza, a jeśli tak – co powinnam zrobić – pyta zrozpaczona czytelniczka.
ikona lupy />
Łukasz Barszcz, Kancelaria Adwokacka Łukasz Barszcz / Media / materialy prasowe
Pani Monika ma pełne prawo odwołać się od niekorzystnej dla niej decyzji lekarza ZUS. Postępowanie jest dwustopniowe – najpierw należy się zgłosić do komisji lekarskiej ZUS, a dopiero potem do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Odwołanie do sądu złożone z pominięciem uprzedniego zaskarżenia do komisji lekarskiej zostanie przez sąd odrzucone.
Sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych powinno się złożyć w ciągu 14 dni od dostarczenia decyzji. Należy to zrobić za pośrednictwem jednostki ZUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania. Nie trzeba samemu pisać zażalenia na decyzję lekarza – w ZUS są gotowe wnioski, które należy wypełnić. Skargę można także złożyć ustnie do protokołu. Niezależnie od formy musi ona wpłynąć w terminie, złożona później nie będzie rozpatrywana. Jedynie w wyjątkowych okolicznościach istnieje możliwość przywrócenia terminu do jej wniesienia – w sytuacji, gdy opóźnienie wynikło z przyczyn niezależnych od pacjenta, na przykład gdy w tym czasie przebywał w szpitalu.
Do złożonej do komisji lekarskiej skargi można dołączyć dokumentację medyczną – np. wyniki badań wykonanych już po wydaniu decyzji przez lekarza orzecznika. Ostateczne orzeczenie poprzedzone jest badaniem i analizą dołączonej dokumentacji, mimo to komisja nie może go wydać bez uprzedniego zbadania pacjenta.
Jeśli decyzja ZUS wydana na podstawie orzeczenia komisji lekarskiej jest także niekorzystna, można się odwołać do sądu. Trzeba to zrobić za pośrednictwem jednostki ZUS, która wydała decyzję, na piśmie bądź ustnie do protokołu, w terminie jednego miesiąca od doręczenia przez ZUS odpisu decyzji. Następnie ZUS przesyła odwołanie wraz z aktami sprawy do sądu. I znowu, nawet jeśli decyzja sądu jest niepomyślna dla skarżącego, może on wnieść apelację. Najpierw należy w ciągu siedmiu dni od ogłoszenia wyroku złożyć wniosek o jego doręczenie wraz z uzasadnieniem. Następnie w ciągu dwóch tygodni od otrzymania orzeczenia złożyć apelację do sądu apelacyjnego. Jeśli i decyzja sądu apelacyjnego jest niekorzystna, pozostaje skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego. Należy to zrobić za pośrednictwem sądu apelacyjnego, który wydał decyzję w ciągu dwóch miesięcy od doręczenia wyroku wraz z uzasadnieniem. Pismo do Sądu Najwyższego musi jednak zostać przygotowane przez adwokata bądź radcę prawnego. SN rozpatruje sprawę pod kątem ewentualnych błędów proceduralnych lub błędnej interpretacji przepisów zastosowanych przez sądy w trakcie postępowania.
Niektóre decyzje lekarzy orzeczników są wybiórczo kontrolowane przez głównego lekarza orzecznika. W terminie do 14 dni od wydania orzeczenia przez lekarza prezes ZUS może zgłosić zarzut jego wadliwości i skierować sprawę do rozpatrzenia przez komisję lekarską zakładu. O zgłoszeniu takiego zarzutu osoba zainteresowana jest informowana pisemnie.
Podstawa prawna
Art. 12-14 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z 17 grudnia 1998 r. (Dz.U. z 1998 r. nr 162, poz. 1118 z późn. zm.).
Lekarz ZUS, orzekając o niezdolności do pracy, bierze pod uwagę przede wszystkim stopień naruszenia sprawności organizmu pacjenta. Ponadto istotne jest, w jaki sposób i jak szybko rehabilitacja i leczenie mogą wpłynąć na przywrócenie sprawności na tyle, by pacjent był w stanie podjąć pracę. Jeśli rehabilitacja może pomóc pacjentowi w podjęciu pracy niekoniecznie takiej, jaką wykonywał poprzednio, lekarz decyduje o konieczności przekwalifikowania zawodowego. Bierze wówczas pod uwagę rodzaj i charakter wykonywanego zajęcia, rodzaj wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.
Jeśli odwołanie do komisji lekarskiej nie przyniesie skutku, należy zwrócić się do sądu pracy. W piśmie trzeba podać imię i nazwisko oraz adres zamieszkania osoby, która odwołuje się od decyzji bądź jej pełnomocnika lub przedstawiciela ustawowego. Ponadto należy również wpisać numer zaskarżonej decyzji i zwięźle uzasadnić swoje zarzuty. Zanegować można zarówno sposób oceny przewidywanego okresu niezdolności do pracy lub samodzielnej egzystencji, jak również celowość przekwalifikowania zawodowego.