Sprawdź, jakie warunki trzeba spełnić, żeby otrzymać minimalną emeryturę.

Czy płeć wpływa na długość stażu

Pracownica jednej z firm sprzątających w tym roku osiągnie wiek emerytalny. Planuje złożyć wniosek o świadczenie, ale ma wątpliwości, czy ZUS je przyzna, bo łącznie przepracowała zaledwie 17 lat. Dodatkowo przez trzy lata opiekowała się dziećmi. W sumie więc może udowodnić tylko 20 lat ubezpieczeniowych. Natomiast jej kolega z pracy otrzymał z ZUS emeryturę, przedstawiając dokumenty potwierdzające pracę przez 25 lat. Czy otrzyma pieniądze?
Reforma emerytalna nie zniosła generalnej zasady, zgodnie z którą kobiety mogą przechodzić na emeryturę pięć lat wcześniej niż mężczyźni. Zasada ta została wprowadzona nie tylko w przypadku emerytur powszechnych, lecz także pomostowych i świadczeń kompensacyjnych. W efekcie tego w przypadku kobiet minimalny staż ubezpieczeniowy wynosi 20 lat, czyli jest o 5 lat krótszy niż dla mężczyzn.
Dopiero od stycznia tego roku rozpoczęło się stopniowe podwyższanie wieku, w którym można zakończyć aktywność zawodową. To efekt nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń. Zgodnie z nią co kwartał wiek przechodzenia na emerytury jest zwiększany o miesiąc. Po zakończeniu tego procesu mężczyźni w 2020 roku będą kończyć aktywność zawodową w wieku 67 lat, zaś kobiety – w 2040 roku. Ustalenie wspólnego wieku uprawniającego do zakończenia aktywności dla kobiet i mężczyzn spowodowało konieczność ujednolicenia wymaganych okresów składkowych i nieskładkowych, które warunkują prawo do otrzymania minimalnej emerytury. Z tego też powodu stało się niezbędne wydłużenie z 20 lat do 25 lat takich okresów (łącznie) uprawniających kobiety do takiego świadczenia. O ile jednak podwyższanie wieku emerytalnego będzie się odbywać kwartalnie, to w przypadku najniższego świadczenia gwarantowanego przez państwo ten proces będzie przebiegać szybciej. Tylko kobiety przechodzące w 2013 roku zyskają emeryturę, mając potwierdzone 20 lat składkowych i nieskładkowych. Ale już w 2014 i 2015 roku minimalny staż zostanie wydłużony o rok. Od 1 stycznia 2016 r. do końca 2017 r. trzeba będzie udowodnić 22 lata. W 2018 i 2019 roku będzie to już 23 lata, a w 2020 i 2021 – 24 lata. W praktyce oznacza to, że od 2022 roku kobiety będą musiały mieć staż 25-letni, aby otrzymać świadczenie z FUS.
Podstawa prawna
Art. 87 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.).

Czy posiadanie minimalnego stażu zwiększy świadczenie

Kobieta zatrudniona w firmie pielęgnującej ogrody w tym roku ukończy 61 lat. Kadrowa obliczyła, że dopiero pod koniec roku jej łączny staż emerytalny wyniesie 18 lat składkowych i dwa nieskładkowe. Czy powinna poczekać ze złożeniem wniosku o emeryturę do czasu osiągnięcia minimalnego stażu ubezpieczeniowego?
Takie rozwiązanie jest korzystne dla osób, które niewiele zarabiały. Jeśli bowiem faktycznie obliczona wysokość emerytury (wraz z okresową kapitałową ustalaną ze środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym oraz na subkoncie w ZUS – jeśli taka przysługuje) będzie niższa od tej minimalnej, to może być podwyższona do najniższego świadczenia tylko wtedy, gdy wnioskodawca udowodnił wymagany okres składkowy i nieskładkowy. Wtedy różnicę dopłaca budżet. Natomiast osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. mogą uzyskać świadczenie z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego niezależnie od długości udowodnionego okresu składkowego i nieskładkowego.
Podstawa prawna
Art. 87 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.).

Czy pracownicy stracili prawo do krótszego stażu

Mężczyzna urodzony w październiku 1948 r. będzie mógł przejść na emeryturę dopiero po ukończeniu 65 lat i 4 miesięcy. Problem polega na tym, że łącznie przepracował 20 lat, a więc o pięć mniej niż wynosi w przypadku mężczyzn minimalny okres ubezpieczeniowy. Czy będzie musiał dodatkowo dopracować pięć lat, aby ZUS przyznał mu emeryturę?
Osoby urodzone przed 1949 rokiem, aby uzyskać prawo do świadczenia, muszą spełnić dwa warunki. Pierwszy dotyczy ukończenia powszechnego wieku emerytalnego obowiązującego dla konkretnego rocznika oraz udowodnienia przynajmniej 20-letniego (kobieta) lub 25-letniego (mężczyzna) stażu ubezpieczeniowego. Ustalając ten ostatni, ZUS uwzględnia wszystkie udowodnione okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze nieprzekraczającym 1/3 udowodnionych okresów składkowych. Jeśli po ich zsumowaniu osoba zainteresowana nadal nie ma wystarczającego stażu, ZUS może jej zaliczyć również okresy uzupełniające (np. opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników). Osoby, które utraciły prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z powodu odzyskania zdolności do jej wykonywania, mogą też liczyć na uwzględnienie w zakresie niezbędnym do przyznania emerytury okresów pobierania wymienionego wcześniej świadczenia. Osoby, które osiągnęły powszechny wiek, ale nie zdołały udowodnić wystarczająco długiego okresu składkowego i nieskładkowego uprawniającego do świadczenia, mogą się ubiegać o wypłatę przy krótszym o 5 lat stażu ubezpieczeniowym (co najmniej 15 lat dla kobiet oraz 20 lat dla mężczyzn). Również w tym przypadku ZUS może uzupełnić staż wymienionymi w ustawie okresami rolnymi lub pobierania renty, do której wnioskodawca utracił prawo z powodu odzyskania zdolności do pracy. Osoby takie nie korzystają jednak z gwarancji wypłaty emerytury minimalnej. Oznacza to, że przechodzący na takie świadczenia muszą się liczyć z tym, że jeśli ZUS wyliczy im je poniżej minimalnej wysokości, nie podwyższy następnie emerytury do tej kwoty. Jest to szczególnie niekorzystne rozwiązanie dla osób, które miały niskie zarobki w czasie kariery zawodowej, dużo przerw w ubezpieczeniu lub pracowały w niepełnym wymiarze czasu pracy.
Podstawa prawna
Art. 27–28 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.).

Czy składki z OFE trafią do ZUS

Sprzedawca jest zatrudniony w prywatnej firmie. Wysokość jego zarobków jest uzależniona od liczby sprzedanych produktów. Spadek sprzedaży spowodował, że w ostatnim okresie zarabia coraz mniej. Gdy sprawdził stan swojego konta w otwartym funduszu emerytalnym, okazało się, że kwota zaoszczędzona w II filarze jest bardzo niska. Czy w takiej sytuacji może otrzymywać emeryturę tylko z ZUS?
Osoby oszczędzające w OFE już po osiągnięciu wieku emerytalnego powinny mieć przyznaną okresową, a następnie dożywotnią emeryturę kapitałową. Wypłacane są one jako uzupełnienie emerytury z I filaru. Jednak nie każdy członek OFE otrzyma takie świadczenie. Okresowa emerytura kapitałowa przysługuje wtedy, gdy kwota środków zgromadzonych na rachunku jest równa lub wyższa od dwudziestokrotności dodatku pielęgnacyjnego. W przeciwnym przypadku OFE zgromadzone środki przekazuje do funduszu emerytalnego ZUS. Okresowe świadczenie jest przyznane od tej samej daty co emerytura wypłacana z FUS. Dlatego też złożenie wniosku o nie oznacza jednoczesne ubieganie się o ustalenie prawa do emerytury z FUS na nowych zasadach. Wysokość okresowego świadczenia stanowi iloczyn kwoty środków zgromadzonych na rachunku członka OFE ustalonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego ten, od którego zostanie przyznana emerytura, oraz średniego dalszego trwania życia. Dożywotnie świadczenie kapitałowe przyznawane jest na wniosek zainteresowanego, a bez jego składania – osobom, którym emerytura przyznawana jest z urzędu lub pobierającym tę okresową.
Podstawa prawna
Ustawa z 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz.U. nr 228, poz. 1507 z późn. zm.).

Czy ubezpieczony sam decyduje o dokumentach

Właścicielka sklepu spożywczego planuje przejść na emeryturę. Już zgromadziła poświadczenia opłacania składek z ostatnich 20 lat. Wcześniej pracowała jako kucharka w prywatnej restauracji. Jednak nie może znaleźć żadnego dokumentu potwierdzającego opłacanie składek przez jej byłego pracodawcę. Czy ZUS obliczy jej emeryturę za ten okres, jeśli nie będzie mogła udokumentować pracy?
Osoba ubiegająca się o świadczenie powinna dostarczyć do ZUS dokumenty potwierdzające zarówno okresy składkowe, jak i nieskładkowe. Z tego też powodu należy się zwrócić do pracodawcy o wystawienie zaświadczenia Rp-7 lub o dokumenty płacowe. Jeśli potwierdzenie wysokości zarobków wystawia prywatne archiwum, to jest ono zobowiązane do wystawienia kopii dokumentacji płacowej, którą ma w posiadaniu. Muszą być one opatrzone pieczęcią nagłówkową firmy przechowawczej i pieczątką imienną kierownika archiwum lub upoważnionego pracownika. Przedstawienie dokumentów potwierdzających minimalny okres ubezpieczenia gwarantuje prawo do wypłaty najniższej emerytury. W przypadku gdyby ZUS nie uznał przedstawionych dokumentów, ubezpieczony ma prawo do odwołania się do właściwego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. To on jest władny do uznania bądź zakwestionowania dokumentacji złożonej przy wniosku.
Podstawa prawna
Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.).

Czy emerytura pozbawia dodatku pielęgnacyjnego

Zainteresowany pobiera świadczenie w minimalnej wysokości. Czy z tego powodu po ukończeniu 75 lat straci prawo do dodatku pielęgnacyjnego?
Dodatek taki jest przyznawany osobie, która została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia. Konieczny jest wniosek zainteresowanego na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej ZUS, ustalającego całkowitą niezdolność do wykonywania obowiązków pracowniczych oraz do samodzielnej egzystencji. Osoba, która ukończyła 75 lat, otrzymuje taki dodatek z urzędu. Jego kwotę podwyższa się przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent od miesiąca, w którym jest ona przeprowadzana. Nie ma więc znaczenia, czy osoba uprawniona otrzymuje minimalną emeryturę, czy też świadczenie w wyższej wysokości.
Podstawa prawna
Art. 75 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.).