Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Analiza podanego zapytania wymaga odniesienia się do stosownych regulacji ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przytoczenia wymagają ogólne regulacje prawne dotyczące tego ubezpieczenia. I tak, zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu podlega z mocy ustawy:
- rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny;
- domownik rolnika, o którym mowa w pkt 1
– jeżeli ten rolnik lub domownik nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Z kolei jak wynika z art. 16 ust. 1 ustawy, ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu podlega z mocy ustawy m.in.:
1) rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny;
2) domownik rolnika, o którym mowa w pkt 1.
Natomiast w ust. 3 art. 16 ustawy postanowiono, że ust. 1 oraz ust. 2 pkt 1, 2 i 4 nie stosuje się do osoby, która podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub ma ustalone prawo do emerytury lub renty, lub ma ustalone prawo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Co istotne, ustawodawca w art. 6 pkt 10c ustawy zdefiniował to sformułowanie – „ustalone prawo do emerytury lub renty” – wskazując, że rozumie się przez to ustalone prawo do emerytury lub renty z ubezpieczenia albo ustalone prawo do emerytury lub renty na podstawie przepisów emerytalnych lub innych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym.
Na kanwie tych regulacji warto odnotować stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z 15 marca 2018 r., sygn. akt IV U 254/18, wydane w zbliżonym stanie faktycznym. Ubezpieczony również uzyskał prawo do świadczenia emerytalnego z ZUS, które jednak ustalono z datą wcześniejszą aniżeli data samej decyzji ZUS o jego przyznaniu. Sąd w uzasadnieniu orzeczenia wskazał m.in. na art. 100 ust. 1 oraz art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Z regulacji tych wynika zaś, że prawo do świadczeń powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do jego nabycia, przy czym świadczenia wypłaca się, poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Sąd wskazał nadto, że już z dniem ustalenia prawa do świadczenia emerytalnego ustał obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników – a to z uwagi na okoliczność, że literalne brzmienie przepisów art. 7 ust. 1 i art. 16 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników wskazuje, że relewantną datą ustania ubezpieczenia społecznego rolników pozostaje data „ustalenia prawa” do świadczenia emerytalnego. W konkluzji podkreślono z kolei, że dla ustalenia ustania obowiązku ubezpieczenia kluczowym momentem jest nabycie prawa do świadczenia, a nie data wydania decyzji przez właściwy organ (data decyzji ZUS to 22 grudnia, a przyznania prawa do emerytury 1 października). Zwrócono także uwagę, że decyzja taka ma charakter deklaratoryjny, czyli stwierdza tylko pewien stan faktycznym już istniejący z mocy prawa.
W opisywanej sytuacji decyzja KRUS jest wadliwa, a w konsekwencji brak jest obowiązku odprowadzania składek z tytułu ubezpieczeń społecznych rolników aż do 14 października. Obowiązek składkowy wobec KRUS istniał, lecz tylko do 1 sierpnia.
Podstawa prawna
• art. 7 ust. 1, art. 16 ust. 1 i 3 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 299; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 303)
• art. 100 ust. 1, art. 129 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1270; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz.1622)
