Część pań, którym ZUS odmówi przeliczenia emerytury po wyroku Trybunału Konstytucyjnego, będzie musiała szukać sprawiedliwości w sądach. To jeden z trzech możliwych wariantów w takich sprawach.
Pierwszy z nich dotyczy kobiet urodzonych w 1953 r., które się nie odwołały od decyzji o obniżeniu emerytury po emeryturze. W takim przypadku do 23 kwietnia do ZUS musi trafić wniosek o jej ponowne przeliczenie. Termin ten wynika z tego, że 21 marca br. w Dzienniku Ustaw (poz. 593) został opublikowany wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019 r. (sygn. P 20/16). Zgodnie z nim kobiety z tego rocznika, które przeszły na wcześniejszą emeryturę w wieku 55 lat mają prawo do korzystniejszego przeliczenia świadczenia po ukończeniu powszechnego wieku, bez odejmowania wcześniej pobranych świadczeń. W takim przypadku ZUS ma jednak obowiązek stosować przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. I tu pojawiają się problemy. Zakład musi zastosować również art. 146 k.p.a., który kategorycznie wyłącza możliwość uchylenia decyzji po upływie 5 lat od dnia jej doręczenia. Czyli nie będzie mógł uchylić decyzji w przypadku tych kobiet z rocznika 1953, u których od doręczenia decyzji przyznającej emeryturę upłynęło już 5 lat.
– Te osoby mają prawo odwołać się do sądu. Taka informacja znajduje się w każdej decyzji wydawanej przez zakład – podkreśla Wojciech Andrusiewicz, rzecznik prasowy ZUS. Jeśli więc sprawa trafi do sądu, a ten uzna za słuszne wykonanie wyroku Trybunału, ZUS będzie musiał ponownie przeliczyć świadczenie.
Co z osobami, które dostały decyzje później? Jeśli od jej wydania nie minęło 5 lat, to ZUS będzie musiał przeprowadzić podstępowanie, którego efektem będzie obliczenie emerytury zgodnie z wyrokiem TK.
Inaczej będzie wyglądać sytuacja kobiet, które poszły do sądu, dochodząc swoich praw do wyższego świadczenia. Jak wyjaśnia ZUS, jeżeli sprawa była przedmiotem postępowania odwoławczego przed sądem, które zakończyło się wydaniem prawomocnego wyroku, to – zgodnie z art. 4011, 405 i 407 kodeksu postępowania cywilnego – osoba zainteresowana będzie mogła żądać wznowienia postępowania. „Wówczas klient musi skierować skargę o wznowienie postępowania do sądu, który wydał zaskarżony wyrok, albo też do sądu wyższej instancji, jeżeli zaskarżono wyroki sądów różnych instancji. Ma na to 3 miesiące od ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego”.
A co z kobietami, które nadal pobierają wcześniejsze emerytury? Jeśli do tej pory nie złożyły żadnego wniosku do ZUS, wiedząc już o tym, że w przypadku emerytury po emeryturze zostanie im odjęte już wypłacone świadczenie (czyli wcześniejsza emerytura), mogą teraz skorzystać z wyroku TK i po raz pierwszy złożyć wniosek o ustalenie emerytury w wieku powszechnym na korzystniejszych zasadach.
– W takim przypadku wydamy decyzję o wypłacie wyższego świadczenia – dodaje Wojciech Andrusiewicz.