Subskrybuj nas na Youtube
ZUS przyzna ją osobie, która pobiera rentę z tytułu niezdolności do pracy i ukończyła powszechny wiek emerytalny. Jeśli rencista dorabiał na etacie, nie musi z niego rezygnować.
Jedynym warunkiem przyznania emerytury osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 r. jest osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego, który od 1 października 2017 r. wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Nabycie prawa do tego świadczenia nie jest uzależnione ani od posiadania odpowiedniego stażu ubezpieczeniowego, ani od rozwiązania stosunku pracy. Spełnienie tego ostatniego warunku jest jednak wymagane do rozpoczęcia wypłaty świadczenia oraz ustalenia ostatecznej jego wysokości.
Bez względu na wysokość przychodu
Dla osób przechodzących na emeryturę bardzo istotne znaczenie ma art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zgodnie z nim prawo do emerytury podlega zawieszeniu w przypadku nierozwiązania stosunku pracy wykonywanego bezpośrednio przed nabyciem prawa do tego świadczenia – bez względu na wysokość przychodu z tego tytułu.
W przypadku kobiet – członkiń otwartego funduszu emerytalnego, uprawnionych do emerytury z I filaru (ustalonej ze składek i kapitału początkowego) oraz okresowej emerytury kapitałowej (obliczonej ze środków zgromadzonych na subkoncie w ZUS, w tym również ze środków przekazanych z otwartego funduszu emerytalnego) – pobieranie obu tych świadczeń jest uzależnione od rozwiązania stosunku pracy. W razie kontynuowania zatrudnienia po przejściu na emeryturę podlegają one zawieszeniu.
WAŻNE Emeryt, który w celu pobierania emerytury powszechnej rozwiązał stosunek pracy, może go nawiązać ponownie. Ważne, aby powstanie nowego stosunku pracy nie nastąpiło wcześniej niż w dniu, od którego została przyznana emerytura.
Pobieranie przyznanej emerytury (z I i II filaru) uzależnione jest od rozwiązania wszystkich stosunków pracy, w jakich pozostaje osoba uprawniona, bez względu na wymiar czasu pracy. Chodzi przy tym nie tylko o zatrudnienie wykonywane w Polsce, ale również w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Islandii, Liechtensteinie, Norwegii, Szwajcarii lub w państwach, z którymi Polskę łączą dwustronne umowy międzynarodowe w dziedzinie zabezpieczenia społecznego (oprócz Australii). Kontynuowanie zatrudnienia w krajach, z którymi Polska nie ma podpisanej takiej umowy, nie wpływa w żaden sposób na wypłatę emerytury.
Warunek ten nie dotyczy osób, które mają już prawo do wcześniejszej emerytury i wraz z przejściem na to świadczenie rozwiązały stosunek pracy. Nie jest przy tym istotne, czy ustanie zatrudnienia nastąpiło w celu nabycia wcześniejszych uprawnień emerytalnych, czy w celu podjęcia wypłaty emerytury. Osoby te nie muszą jeszcze raz rozwiązywać stosunku pracy, aby pobierać emeryturę powszechną.
Emeryt, który w celu pobierania emerytury przyznanej w związku z ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego rozwiązał stosunek pracy, może go nawiązać ponownie. Nie będzie to miało konsekwencji dla wypłacanego świadczenia, jeśli powstanie nowego stosunku pracy nastąpi nie wcześniej niż w dniu, od którego została przyznana emerytura. W przeciwnym razie (gdy stosunek pracy zostanie ponownie nawiązany od dnia, od którego ustalono prawo do emerytury lub od wcześniejszej daty) ZUS zawiesza świadczenie. [przykłady 1, 2, 3 i 4]
przykład 1
Powszechna po pomostowej
Pani Maria po ukończeniu 55 lat w grudniu 2013 r. przeszła na emeryturę pomostową. W celu uzyskania prawa do tego świadczenia musiała rozwiązać stosunek pracy. Niedługo po nabyciu uprawnień do emerytury ponownie podjęła zatrudnienie, które kontynuuje do dzisiaj. W grudniu 2018 r. ukończy 65 lat i chciałaby zgłosić wniosek o emeryturę przysługującą z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego. Aby pobierać to świadczenie, nie będzie musiała rozwiązywać stosunku pracy, bo uczyniła to już przed przejściem na emeryturę pomostową.
przykład 2
Także na część etatu
Pan Bogdan jest nauczycielem i pozostaje w zatrudnieniu w trzech szkołach (w jednej na 1/2 etatu, w pozostałych dwóch po 1/4 etatu). Nie spełnił warunków stażowych wymaganych do przyznania wcześniejszej emerytury z Karty nauczyciela oraz nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. W styczniu 2019 r. ukończy 65 lat, co umożliwi mu ubieganie się o emeryturę powszechną. Jeśli chciałby pobierać to świadczenie, będzie musiał rozwiązać wszystkie stosunki pracy, w jakich pozostaje.
przykład 3
Ponownie u tego samego pracodawcy
Pani Hanna (ur. 5 listopada 1958 r.) rozwiązała stosunek pracy z końcem października 2018 r. Na początku listopada złożyła wniosek o przyznanie emerytury, a od 10 listopada 2018 r. ponownie nawiązała stosunek pracy z tym samym pracodawcą. ZUS przyznał emeryturę od dnia ukończenia przez nią wieku emerytalnego 60 lat, tj. od 5 listopada 2018 r. W tym dniu pani Hanna nie pozostawała w stosunku pracy. W związku z tym nie było przeszkód do wypłaty świadczenia już od dnia jego przyznania.
przykład 4
Nowa umowa zbyt szybko
Pan Henryk (ur. 15 listopada 1953 r.) rozwiązał stosunek pracy z końcem października 2018 r. Na początku listopada zgłosił wniosek o przyznanie emerytury, a od 10 listopada 2018 r. ponownie nawiązał stosunek pracy z tym samym pracodawcą. ZUS przyznał emeryturę od dnia ukończenia przez niego wieku emerytalnego, tj. od 15 listopada 2018 r. W tym dniu wnioskodawca ponownie pozostawał w stosunku pracy, w związku z czym emerytura została zawieszona.
Również dla kontynuujących
Warunek rozwiązania stosunku pracy nie jest wymagany od osób pobierających rentę z tytułu niezdolności do pracy, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny i podlegały przez jakikolwiek okres czasu ubezpieczeniu społecznemu (przed 1 stycznia 1999 r.) lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (po 31 grudnia 1998 r.). Takim osobom emerytura jest przyznawana z urzędu – zamiast pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy.
W związku z tym, że przyznanie z urzędu emerytury zamiast renty następuje niezależnie od woli wnioskodawcy, przepisy nie wymagają od niego, aby rozwiązał stosunek pracy nawiązany przed uzyskaniem uprawnień. Emeryturę przyznaną z urzędu może więc pobierać bez względu na kontynuowanie zatrudnienia. Dotyczy to również okresowej emerytury kapitałowej (emerytury z II filaru), przyznanej z urzędu po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego kobiecie – członkini otwartego funduszu emerytalnego, pobierającej rentę z tytułu niezdolności do pracy.
Osoba pobierająca taką rentę, która osiągnęła powszechny wiek emerytalny, może również zgłosić wniosek o emeryturę. W takim przypadku ZUS rozpatruje zgłoszony wniosek i przyznaje to świadczenie. Dzięki temu wnioskodawca nie traci automatycznie uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy (chyba że ustanie niezdolność do pracy). Jeśli jednak nie rozwiąże stosunku pracy nawiązanego jeszcze przed nabyciem uprawnień emerytalnych, ZUS zawiesi prawo do emerytury. [przykład 5]
przykład 5
Świadczenie bez wniosku
Pani Barbara, członkini otwartego funduszu emerytalnego, od lipca 2013 r. była uprawniona do renty z tytułu niezdolności do pracy przyznanej na stałe. W związku z przyznaniem renty nie rozwiązała jednak stosunku pracy i nadal pozostaje w zatrudnieniu. W lipcu 2018 r. ukończyła powszechny wiek emerytalny przewidziany dla kobiet (60 lat). W związku z tym, że nie zgłosiła wniosku o emeryturę, wraz z ukończeniem tego wieku ZUS przyznał z urzędu emeryturę z FUS oraz okresową emeryturę kapitałową ze środków zgromadzonych na subkoncie. Mimo że pani Barbara nie rozwiązała dotychczasowego stosunku pracy, ZUS podjął wypłatę obu świadczeń.
Konieczne świadectwo pracy
Pracownik, który przeszedł na emeryturę przyznawaną na wniosek mimo kontynuowania stosunku pracy i któremu ZUS zawiesił prawo do tego świadczenia, może to zmienić dopiero po rozwiązaniu tego stosunku pracy i zgłoszeniu do ZUS wniosku o podjęcie wypłaty świadczenia. Do wniosku zobowiązany jest dołączyć świadectwo pracy albo zaświadczenie pracodawcy potwierdzające rozwiązanie stosunku pracy oraz datę ustania zatrudnienia. ZUS podejmuje wypłatę emerytury od miesiąca zgłoszenia wniosku. Jedynie w razie rozwiązania stosunku pracy ostatniego dnia danego miesiąca podjęcie wypłaty świadczenia może nastąpić nie wcześniej niż od miesiąca następnego.
Emeryt kontynuujący zatrudnienie powinien pamiętać o tym, że moment odejścia z pracy i zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury (ustalanej według tzw. zreformowanych zasad) może mieć istotne znaczenie dla wysokości tego świadczenia. Należy bowiem przypomnieć, że podstawę obliczenia takiej emerytury stanowią: kwota składek na ubezpieczenie emerytalne (z uwzględnieniem ich waloryzacji) zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz środków zewidencjonowanych na subkoncie. ZUS może więc ustalić ostateczną wysokość emerytury dopiero wówczas, gdy znana jest data podjęcia jej wypłaty. W przypadku gdy nie zachodzą przesłanki do podjęcia wypłaty emerytury (np. w związku z kontynuowaniem stosunku pracy), ZUS przyznaje emeryturę, ale ustala jedynie wstępną (zaliczkową) wysokość świadczenia – do czasu zgłoszenia wniosku o podjęcie jej wypłaty wraz z dokumentem potwierdzającym rozwiązanie stosunku pracy. W razie zgłoszenia takiego wniosku przez osobę uprawnioną ustalana jest ostateczna wysokość emerytury, uwzględniająca podstawę jej obliczenia (składki i kapitał początkowy) na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Ostateczna wysokość emerytury uwzględnia więc nową wysokość składek zewidencjonowanych na koncie i subkoncie w ZUS oraz nową wysokość kapitału początkowego (oba składniki powiększone o kwoty uzyskane w wyniku kolejnych waloryzacji). [przykłady 6 i 7] ©℗
przykład 6
Z uwzględnieniem ostatniego miesiąca
Pan Edward od 1 stycznia 2018 r. ma ustalone prawo do emerytury obliczonej według nowych zasad. W związku z tym, że nie rozwiązał stosunku pracy, w którym pozostawał przed przejściem na to świadczenie, ZUS zawiesił prawo do emerytury. Pan Edward pod koniec lipca br. zgłosił wniosek o podjęcie wypłaty świadczenia. Do wniosku dołączył dokument potwierdzający, że stosunek pracy 15 lipca 2018 r. ulega rozwiązaniu. ZUS podjął wypłatę emerytury od miesiąca zgłoszenia wniosku o podjęcie tej wypłaty (tj. od lipca 2018 r.). Ostateczna wysokość świadczenia została obliczona przy uwzględnieniu podstawy obliczenia emerytury ustalonej na koniec czerwca br., a więc na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego została podjęta jej wypłata.
przykład 7
Ważny dzień zakończenia umowy
Pani Ewa od 1 października 2017 r. ma ustalone prawo do emerytury obliczonej według nowych zasad. Emerytura została zawieszona od dnia jej przyznania – w związku z kontynuowaniem zatrudnienia w ramach stosunku pracy nawiązanego kilka lat przed przejściem na to świadczenie. 31 października 2018 r. pani Ewa zgłosiła wniosek o podjęcie wypłaty świadczenia wraz z dokumentem potwierdzającym rozwiązanie stosunku pracy z tym dniem. W związku z tym, że ustanie zatrudnienia nastąpiło z końcem miesiąca, ZUS podjął wypłatę emerytury od następnego miesiąca (tj. od 1 listopada 2018 r.). Ostateczna wysokość świadczenia została obliczona od podstawy obliczenia emerytury ustalonej na koniec października 2018 r., a więc na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego została podjęta jej wypłata.
Podstawa prawna
Art. 24a–26, art. 103a, art. 134–135 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1270 ze zm.).
