Gmina, na terenie której nasza spółka ma siedzibę, wprowadziła dofinansowanie do wymiany źródeł ciepła na ekologiczne. Otrzymaliśmy informację, że dotacji nie dostaniemy, bo już mamy zamontowany nowy system cieplny, a dotacja jest tylko na zadanie realizowane po podpisaniu umowy. Czy gmina ma rację? Czy nie jest tak, że obowiązuje kodeks cywilny i swoboda umów?
Przy ubieganiu się o środki publiczne (w tym samorządowe) nie zawsze pierwszoplanową rolę odgrywają zasady prawa cywilnego, w tym odnoszące się do tzw. swobody umów. Owszem, kodeks cywilny w art. 3531 postanawia, że: „Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego”. Nie jest to jednak swoboda bezwzględna, jest bowiem ograniczona m.in. innym aktami prawnym rangi ustawy czy właściwością danego stosunku prawnego. Zapewne gmina udziela dotacji w specjalnym trybie na podstawie art. 403 ust. 5 prawa ochrony środowiska.
Od środy można wnioskować o wyższe dotacje w programie "Czyste powietrze". Nawet do 37 tys. zł
Od środy można wnioskować o wyższe dotacje w programie "Czyste powietrze". Nawet do 37 tys. zł

Zobacz również
Zgodnie z nim: „Zasady udzielania dotacji celowej, określa odpowiednio rada gminy albo rada powiatu w drodze uchwały”. Rzecz jasna beneficjentami mogą potencjalnie być zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawnej oraz przedsiębiorcy. W kontekście podanego stanu faktycznego kluczowe jest jednak to, że przedsiębiorca już wykonał roboty związane z wymianą źródła ciepła, czyli niejako zadanie zostało już zrealizowane. Skoro tak, to automatycznie nie ma podstaw do finansowania takiego zadania przez gminę. Ten aspekt wielokrotnie był podkreślany m.in. w orzecznictwie nadzorczym regionalnych izb obrachunkowych.
W uchwale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu z 26 lutego 2020 r. (nr 39/2020) wskazano: „Zapisy uchwały rady gminy przewidujące dofinansowanie kosztów inwestycji poprzez zwrot kosztów zadania poniesionych przed podpisaniem umowy, są niezgodne z przepisami art. 403 ust. 5 ustawy ‒ Prawo ochrony Środowiska w związku z art. 126 i art. 127 ust. 1 ustawy o finansach publicznych”.
Podstawa prawna
•art. art. 3531 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. ‒ Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740)
•art. 126 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1175)
•art. 403 ust. 5 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. ‒ Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1219; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1565)