30 proc wykładów i ćwiczeń w toku studiów to zajęcia wybierane przez studenta. Naszą dumą jest symulacyjna sala rozpraw, która zapewnia możliwość edukacji w realnych warunkach – mówi prof. dr hab. Maciej Borski, Dziekan Wydziału Nauk Społecznych i Humanistycznych Akademii Humanitas.
DGP: Jakimi cechami powinien wyróżniać się kandydat na studia prawnicze?
Borski: Prawo to kierunek dla osób o szerokich horyzontach, potrafiących myśleć logicznie i krytycznie, interesujących się historią, polityką, gospodarką i różnymi aspektami życia społecznego. Podczas nauki student nabywa umiejętności interpretowania i stosowania prawa, uczy się też rozumieć jego zawiłości, przyswaja aspekty warsztatu pracy adwokata, prokuratora, sędziego, radcy prawnego, ale i menadżera, który wykorzystuje prawo jako instrument zarządzania w przedsiębiorstwie. Nie są to studia dla każdego. Ważne, aby kandydata, który chce podjąć naukę na kierunku prawo, cechowała systematyczność i dokładność, a także, by łatwo przyswajał wiedzę. Ważna jest również odporność na stres, która nie tylko na studiach, ale także później, podczas wykonywania zawodu, będzie szalenie przydatna. Trzeba wykazywać się ambicją oraz wiedzieć, czego się chce i śmiało do tego dążyć. I mieć przy tym silny kręgosłup moralny. Ostatnie lata pokazały, że wielu prawników musiało twardo bronić zasad państwa prawa, wolności obywatelskich czy najwyższych standardów jakościowych w funkcjonowaniu wymiaru sprawiedliwości, narażając się na osobiste represje i szykany ze strony władzy. To wymagało odporności, ale także zdecydowanej postawy moralnej, odwagi i wiary w prawo jako wartość samą w sobie.
Czym wyróżnia się oferta państwa uczelni na tle innych?
/>
Staramy się kształcić praktycznie, z silnym ukierunkowaniem na prawo przydatne przedsiębiorcom, jak również na przygotowywanie do wykonywania zawodów prawniczych. To, czego najczęściej brakuje absolwentom kierunków prawniczych to praktyczna wiedza i umiejętności umożliwiające im interpretowanie przepisów prawnych i stosowanie ich w życiu. Absolwenci znają aktualne regulacje, ale nie potrafią używać ich np. jako instrumentów w zarządzaniu własnymi firmami czy prowadzeniu negocjacji. Właśnie dlatego w toku studiów stawiamy na „prawo w działaniu”, a także na skuteczne komunikowanie się, pisanie pism procesowych czy rozwiązywanie konkretnych problemów zawodowych na bazie syntetycznego łączenia przepisów z różnych gałęzi prawa. To są bowiem umiejętności kluczowe z punktu widzenia pracy przyszłego prawnika, bez względu na to, który z zawodów prawniczych będzie chciał wykonywać. Wsłuchujemy się także w potrzeby pracodawców. Program studiów został przygotowany we współpracy z biznesem, kancelariami prawnymi, instytucjami administracji publicznej i wymiaru sprawiedliwości, a także z organizacjami pozarządowymi. Cechą oferty naszej uczelni jest jej elastyczność. Kształcenie w Akademii Humanitas obejmuje szeroki blok zajęć fakultatywnych do wyboru. W praktyce aż 30 proc. wykładów i ćwiczeń w toku studiów to zajęcia wybierane przez studenta. Dzięki temu może on kształtować własną ścieżkę studiowania, samodzielnie decydując, czy pójść na warsztaty z mediacji sądowych, czy może lepiej posłuchać o psychologii sądowej, prawie spółek, technikach kryminalistycznych, ochronie danych osobowych albo bezpieczeństwie informacji. Naszą dumą jest symulacyjna sala rozpraw, dzięki której zapewniamy studentom możliwość edukacji w „realnych” warunkach, w jakich będą funkcjonować, wykonując zawody prawnicze. U nas już podczas zajęć studenci wcielają się w rolę adwokatów, prokuratorów i sędziów. Taka sala rozpraw to nie tylko meble do złudzenia przypominające te z prawdziwego sądu czy togi uczestników rozprawy, ale także kamery i cyfrowe rejestratory monitorujące przebieg procesu i zeznania świadka. Dzięki nowoczesnej technologii i nagraniom, które są udostępniane na uczelnianej platformie, studenci mogą potem analizować swoje zachowania, oceniać wiarygodność zeznań, poprawiać błędy w mowach końcowych stron itp.
XVIII Ranking Wydziałów Prawa: Uczelnie publiczne - poznaj wyniki
XVIII Ranking Wydziałów Prawa: Uczelnie niepubliczne - poznaj wyniki
Jaki odsetek osób, które rozpoczynają studia, uzyskuje tytuł magistra?
Studia na kierunku prawo są bardzo wymagające. Nie wszyscy kandydaci, którzy rozpoczynają kształcenie, kończą je w terminie. Zwłaszcza na studiach niestacjonarnych konieczność opanowania ogromnej ilości materiału, przy jednoczesnej dużej aktywności zawodowej powoduje, że część studentów korzysta z możliwości uelastycznienia toku studiów i w taki sposób organizuje sesję egzaminacyjno-zaliczeniową, by poradzić sobie z obciążeniami. Cześć studentów przerywa też na pewien czas studia, wybierając tzw. urlop dziekański, by po przeorganizowaniu swojej aktywności zawodowej i ułożeniu spraw rodzinnych móc kontynuować studia. Mimo tych możliwości część studentów zmuszona jest w ogóle zrezygnować z planów uzyskania tytułu magistra prawa. Nie jest to jednak duża grupa, bo w większości trafiają do nas studenci bardzo dobrze przygotowani, ambitni i świetnie zorganizowani. W Akademii Humanitas studiuje całkiem spora grupa studentów wybitnych, którzy dzięki innowacyjnej, indywidualnej ścieżce kształcenia realizują pełny program studiów w krótszym czasie, uzyskując dyplom nawet rok wcześniej niż ich koleżanki i koledzy.
Jak pomagacie państwo studentom/absolwentom w wyborze kariery zawodowej?
Kładziemy duży nacisk na kontakt z przedstawicielami zawodów prawniczych. Zwłaszcza ćwiczenia i warsztaty są prowadzone przez praktyków: adwokatów, radców prawnych, sędziów, prokuratorów, notariuszy czy menedżerów zatrudnionych zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym. Blisko współpracujemy z korporacjami prawniczymi, a także ze stowarzyszeniami zrzeszającymi sędziów i prokuratorów. Wspólnie z nimi realizujemy przedsięwzięcia naukowe, takie jak seminaria i wykłady otwarte poświęcone zagadnieniom praktyki stosowania prawa. W kwietniu br., wspólnie ze Stowarzyszeniem Absolwentów i Aplikantów KSSiP Votum i Naczelną Radą Adwokacką, zorganizowaliśmy seminarium z sędziami, asesorami, prokuratorami, adwokatami, radcami prawnymi, notariuszami i komornikami, zatytułowane „Droga i Toga”. Podczas spotkania zaproszeni goście przybliżyli kulisy egzaminów wstępnych na aplikacje, przebieg aplikacji oraz szczegóły egzaminu końcowego, a także odpowiedzieli na wiele pytań dotyczących codziennej pracy prawnika. Ogromne zainteresowanie studentów i bardzo pozytywne opinie sprawiły, że wydarzenie to będzie organizowane w naszej uczelni cyklicznie. Pomagamy też studentom w wyborze przyszłej kariery zawodowej, oferując szeroki wachlarz praktyk zawodowych. Uczelnia podpisała kilkadziesiąt umów o współpracy z instytucjami wymiaru sprawiedliwości, kancelariami, podmiotami administracji publicznej, a nawet instytucjami europejskimi. Oczywiście przed absolwentami kierunku prawo otwiera się także droga naukowa. Już od 2020 roku Akademia Humanitas posiada uprawnienia do nadawania stopnia doktora w dyscyplinie nauki prawne, a od 2023 roku dysponujemy również uprawnieniami do nadawania stopnia doktora habilitowanego w tej dyscyplinie.
Jak powinno zmieniać się kształcenie przyszłych prawników, aby odpowiedzieć na wyzwania współczesności?
Żadna rewolucja w podejściu do kształcenia kolejnych pokoleń prawników nie jest potrzebna. Na pewno trzeba kontynuować proces poszerzania oferty zajęć konwersatoryjnych, laboratoryjnych czy warsztatowych. Klasyczne ćwiczenia, rozumiane jako forma zajęć uzupełniająca w stosunku do wykładów, w coraz większym stopniu powinny zakładać pracę własną studentów i kłaść nacisk na kształtowanie umiejętności praktycznej aplikacji zdobytej wiedzy, m.in. z zastosowaniem metod analizy przypadków, symulacji rozpraw itp. Należy też w dalszym ciągu wykorzystywać wprowadzoną w okresie pandemii COVID-19 szeroką paletę metod i technik kształcenia na odległość. Pamiętajmy tylko, że nie mogą one całkowicie zastąpić osobistego kontaktu nauczycieli akademickich ze studentami. Zadaniem narzędzi on-line powinno być ułatwienie studentom samodzielnej pracy, która stanowi niezbędne uzupełnienie zajęć realizowanych stacjonarnie. Powinniśmy też, jako wykładowcy, kłaść nacisk na umiejętności i kompetencje studentów, a więc nie wymagać od nich encyklopedycznych wiadomości, ale umiejętności aplikowania wiedzy w praktyce. Prawo to nie tylko nauka. To przede wszystkim sztuka efektywnego i skutecznego działania w praktyce.