Rok szkolny 2023/2024 przyniesie nauczycielom wiele ważnych zmian. Czego dotyczą nowe rozwiązania, jakie przepisy je wprowadzają i od kiedy zaczną one obowiązywać?

rozwiń ›

1. Zakaz seksualizacji dzieci

Już od 1 września wchodzi w życie ustawa z 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900) zwana potocznie „Lex Czarnek 3.0”. Nowelizacja wprowadza zakaz działania stowarzyszeń i innych organizacji „promujących zagadnienia związane z seksualizacją dzieci” – w przedszkolach i szkołachpodstawowych. Aby podjąć działalność w szkole stowarzyszenie lub inna organizacja, będzie musiała przekazać dyrektorowi informacje dotyczące swojej działalności, a także treści przekazane uczniom w szkole oraz wykorzystywane materiały. Następnie dyrektor powinien:

  • zwrócić się do rady szkoły (w razie jej braku – rady pedagogicznej) i rady rodziców o opinię na temat tej działalności,
  • poinformować o zgłoszeniu organ nadzoru pedagogicznego i organ prowadzący.

Opinie takie będą miały charakter wiążący.

2. Wzmocniony nadzór pedagogiczny nad szkołami niepublicznymi

Od 6 września 2023 r. zacznie obowiązywać ustawa z 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1672). Wprowadza ona możliwość wydania przez organ nadzoru pedagogicznego (kuratora oświaty) polecenia usunięcia naruszeń ustawy Prawo oświatowe, rozporządzeń oraz statutów.

Polecenie to wydawane jest osobom prowadzącym szkoły i placówki niepubliczne. W zależności od oceny zakresu i stopnia stwierdzonych uchybień kurator wyznaczy termin ich usunięcia, nie dłuższy niż 30 dni od dnia przekazania polecenia.

3. Wyższy limit godzin ponadwymiarowych

Od 1 września 2023 r. zastosowanie znajdzie nowy art. 93b dodany do ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r. poz. 984). Zgodnie z tym przepisem w roku szkolnym 2023/2024 możliwe będzie przekroczenie limitu godzin ponadwymiarowych– ½ tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin nauczyciela w przypadku nauczyciela:

  • liceum ogólnokształcącego,
  • technikum,
  • branżowej szkoły I stopnia.

Będzie można również przydzielać godziny ponadwymiarowe za zgodą nauczyciela, powyżej limitu ½ tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć w innych szkołach, w których:

  • utworzono oddział przygotowawczy dla uczniów z Ukrainy – każdemu nauczycielowi,
  • nie utworzono takiego oddziału przygotowawczego – nauczycielowi języka polskiego.

4. Wcześniejsze emerytury dla nauczycieli

Już od 2024 r. pierwsi nauczyciele będą mogli przejść na wcześniejszą emeryturę. Przywrócenie wcześniejszej emerytury nie oznacza jednak przywrócenia dotychczasowych uprawnień dla nauczycieli. Wcześniejsza emerytura będzie wyliczana na nowych zasadach – z uwzględnieniem kwoty składek zgromadzonych na koncie emerytalnym, zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz środków z OFE. Istotne znaczenie będzie miał też parametr średniego dalszego trwania życia w wieku osoby przechodzącej na tę emeryturę.

Rozwiązanie to wprowadza ustawa z 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1672).

5. Możliwości nauczyciela na świadczeniu kompensacyjnym

Od 1 sierpnia obowiązuje ustawa z 14 kwietnia 2023 r. o zmianie nazw uczelni służb państwowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1088). Przewiduje ona, że w roku szkolnym 2023/2024 nauczyciel na świadczeniu kompensacyjnym będzie mógł podjąć pracę jako nauczyciel:

  • języka polskiego lub prowadzący dodatkową naukę języka polskiego – w każdym przypadku,
  • inny nauczyciel – jeżeli do szkoły uczęszcza co najmniej jeden uczeń z Ukrainy, który przybył do Polski nie wcześniej niż 24 lutego 2022 r. w związku z agresją rosyjską.

Takie zatrudnienie nie spowoduje zawieszenia wypłaty świadczenia kompensacyjnego bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu. Rozwiązanie to będzie można stosować do 31 sierpnia 2024 r.

6. Podwyższony odpis na ZFŚS

Ustawa z 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1586) przewiduje podwyższenie odpisu podstawowego na ZFŚS od 1 lipca 2023 r. – z 1.662,97 zł na 1.914,34 zł. Pracodawca musi przekazać równowartość zwiększonej kwoty odpisu dla pracowników niepedagogicznych za okres od 1 lipca 2023 r. na konto ZFŚŚ – do 30 września 2023 r.

Wzrośnie też odpis na ZFŚS dla nauczycieli. W tym przypadku od 1 lipca 2023 r. obowiązuje odpis wyliczony w oparciu o kwotę bazową z 1 stycznia 2021 r. a nie 2019 r. Jest to równoznaczne z podwyższeniem odpisu na ZFŚŚ dla nauczycieli z kwoty 3.045,21 zł do 3.537,80 zł. W tym przypadku również równowartość zwiększonego odpisu należy przekazać na konto ZFŚS do dnia 30 września 2023 r.

7. Nagrody specjalne dla nauczycieli

Ustawa z 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (Dz.U. z 2023 r. poz. 1586) przewiduje też, że nauczycielom przysługiwać będzie nagroda specjalna w wysokości 1.125 zł. Świadczenie to jest niezależnie od:

  • wymiaru zajęć,
  • zajmowanego stanowiska,
  • okresu zatrudnienia,
  • stażu pracowniczego czy
  • stopnia awansu zawodowego.

Jedyny warunek otrzymania nagrody specjalnej to pozostawanie w zatrudnieniu w szkole, przedszkolu lub placówce oświatowej bądź w ich zespołach na stanowisku nauczyciela w dniu 20 września 2023 r.

8. Bony na laptopy dla nauczycieli

2 sierpnia 2023 r. weszła w życie ustawa z 7 lipca 2023 r. o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli (Dz.U. z 2023 r. poz. 1369). Przewiduje ona, że nauczycielom przysługiwać będą bony na laptopy o wartości 2.500 zł.

Jedynym wymogiem uprawniającym do otrzymania bonu jest pozostawanie przez nauczyciela w zatrudnieniu na podstawie stosunku pracy na dzień 30 września 2023 r. w publicznych i niepublicznych szkołach podstawowych, ponadpodstawowych i ich zespołach. Z bonu będzie można skorzystać do 31 grudnia 2025 r.

9. Zmiany w arkuszach organizacyjnych

Od 19 lipca 2023 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Edukacji i Naukiz 7 lipca 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz.U. z 2023 r. poz. 1370). Przewiduje ono, że arkusz organizacyjny nie będzie już zawierał wyodrębnienia nauczycieli przystępujących do postępowań ze względu na stopnie awansu zawodowego. Wystarczy wskazanie łącznej liczby nauczycieli przystępujących do takich postępowań. Zmiany obejmą arkusze organizacyjne na rok szkolny 2024/2025.

Podstawa prawna:

  • Ustawa z 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900),
  • Ustawa z 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1672),
  • Ustawa z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r. poz. 984)
  • Ustawa z 14 kwietnia 2023 r. o zmianie nazw uczelni służb państwowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1088),
  • Ustawa z 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (Dz.U. z 2023 r. poz. 1586),
  • Ustawa z 7 lipca 2023 r. o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli (Dz.U. z 2023 r. poz. 1369),
  • Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z 7 lipca 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz.U. z 2023 r. poz. 1370).