Polacy chcą się uczyć za granicą

Program Erasmus+, wspierający wymianę edukacyjną, nabrał rozpędu po pandemii. Liczba złożonych w 2022 r. wniosków w Polsce jest o 53 proc. większa niż przed rokiem. To dobry prognostyk na 2023 r., zwłaszcza że w programie pojawiły się ważne nowości

Pandemia COVID-19 i obowiązujące w poszczególnych krajach restrykcje epidemiczne spowodowały zmniejszenie zainteresowania programem w 2021 r., ale w 2022 r. sytuacja wróciła do normy. W porównaniu z 2021 r. wpłynęło o 53 proc. więcej wniosków od beneficjentów – 4070 wobec 2654 rok wcześniej. To stawia Polskę na czwartym miejscu pod względem liczby złożonych wniosków w Europie, za Turcją, Hiszpanią i Włochami. Wyprzedamy natomiast takie kraje jak Niemcy czy Francję. Polska awansowała na trzecie miejsce, jeśli chodzi o dynamikę wzrostu, za Estonią (71 proc.) czy Hiszpanią (56 proc.). Dlatego choć nabór wniosków złożonych w rundzie jesiennej jeszcze trwa, wygląda na to, że beneficjenci otrzymają w tegorocznej edycji rekordową kwotę. Mowa o ponad 200 mln euro. Organizatorzy liczą na wysokie zainteresowanie również w 2023 r., kolejna tura składania wniosków rusza już w lutym.

To niejedyna dobra wiadomość. Kolejną jest poszerzenie grona wnioskodawców. W latach 2021 i 2022 wnioski wpłynęły od 1042 nowych podmiotów. Jak wskazuje Narodowa Agencja Programu, duża w tym zasługa działań wpierająco-promocyjnych mających zachęcić nowe instytucje do współpracy. FRSE utworzyła też kilka innowacyjnych ośrodków we współpracy z uczelniami i ośrodkami akademickimi. Efektem tego są InnHub Erasmus+ , które powstały w Gdańsku, Poznaniu, Łodzi, Krakowie czy Katowicach. Na przełomie listopada i grudnia zostało w nich przeszkolonych ok. 800 osób.

W obecnej perspektywie finansowej program przeszedł zmiany. Dotyczą one sposobu wnioskowania, ale też ułatwień realizacji działań mniejszym instytucjom i organizatorom lub tym, które dopiero rozpoczynają przygodę z Erasmus+. Program wychodzi też naprzeciw podmiotom organizującym wyjazdy osobom z mniejszymi szansami. W efekcie zwiększył się udział w programie placówek, które umożliwiają to m.in. osobom z niepełnosprawnościami. W niektórych obszarach jest to nawet ponad 30 proc. uczestników. To sygnał, że program uwzględnia specjalne potrzeby, i umożliwia wyjazd osobom z niepełnosprawnościami, np. poprzez finansowanie wyjazdu opiekunów.

Wraz z nową perspektywą finansową Komisja Europejska wprowadziła też nowy system akredytacji, która pozwala na realizację różnorodnych rodzajów mobilności na wszystkich poziomach edukacyjnych. Zarówno tych skierowanych do uczniów, jak i pozwalających na doskonalenie kompetencji kadry różnego rodzaju organizacji i kadry szkolnej, ośrodków doskonalenia czy też pracowników organów prowadzących, których rola jest ściśle powiązana z realizacją projektów w szkołach. Jak informuje FRSE, to również spotkało się z przychylnością wnioskodawców. W związku z tym organizacja oczekuje, że w 2023 r. będzie mieć już ok. 1200 akredytowanych instytucji i organizacji w programie Erasmus+. Liczba akredytacji w Polsce należy do najwyższych w UE.

Poszerzona została też oferta programu Erasmus+, realizowana w siedmiu obszarach. W sektorze edukacji dorosłych, w kluczowej Akcji 1, „Mobilność Edukacyjna”, organizacje z obszaru niezawodowej edukacji dorosłych mogą wysyłać za granicę swoją kadrę oraz słuchaczy. Od najbliższego konkursu złagodzono też warunki formalne udziału dorosłych słuchaczy, aczkolwiek nadal grupą priorytetową są osoby wymagające szczególnego wsparcia edukacyjnego. Słuchacze nie muszą już być zapisani na zajęcia w organizacji wysyłającej, ale po prostu brać udział w działaniach edukacyjnych – to pozwala na pełniejszy udział wielu organizacjom prowadzącym różnorodne działania rozwojowe dla dorosłych, np. instytucjom kultury. Komisja Europejska znacząco zwiększała fundusze na tę akcję, co umożliwia FRSE sfinansowanie niemal wszystkich projektów ocenionych pozytywnie.

Z kolei w sektorze szkolnictwo wyższe pojawiły się mobilności mieszane wymagające krótszego pobytu za granicą, uzupełnianego o naukę wirtualną w międzynarodowej grupie studentów. Ma to zwiększyć dostępność do programu osobom uczącym się, które nie są w stanie poświęcić co najmniej dwóch miesięcy na pobyt za granicą. Oferta programu Erasmus+ podąża zatem za aktualnymi potrzebami instytucji edukacyjnych oraz jego uczestników.

W 2023 r. w programie Erasmus+ rusza też nowa akcja – Mobilności pracowników w dziedzinie sportu. Wnioskodawcą mogą zostać m.in. kluby i związki sportowe oraz inne instytucje i organizacje (stowarzyszenia, fundacje, spółki, jednostki miejskie) działające w obszarze sportu powszechnego, aktywnego wypoczynku, edukacji poprzez sport, promocji aktywności fizycznej. Budżet na ten cel na 2023 r. to ponad pół miliona euro.

Warto zwrócić uwagę na konkurs DiscoverEU, w którym młodzi ludzie w wieku 18 lat mogą wygrać bilet wart 251 euro na podróż koleją po Europie. Nabór zgłoszeń odbywa się poprzez Europejski Portal Młodzieżowy wiosną i jesienią, można podróżować w pojedynkę lub w grupie liczącej do pięciu osób.

Od czasu pierwszej rundy DiscoverEU, w czerwcu 2018 r.,

bilety otrzymało prawie 130 tys. młodych ludzi z całej Europy, z czego prawie 7 tys. z Polski. Natomiast w przypadku DiscoverEU Inclusion Action beneficjentami mogą zostać organizacje pracujące z młodzieżą o mniejszych szansach. Oprócz biletów kolejowych program oferuje m.in. środki na utrzymanie podczas podróży dla 18-letnich uczestników i uczestniczek oraz dla osób towarzyszących. Pierwszy nabór odbył się w październiku 2022 r. W 2023 r. zaplanowane są dwie rundy – 23 lutego i 4 października. Przewidziana alokacja to ponad 500 tys. euro.

Rok 2023 będzie rokiem podsumowań realizacji programu Erasmus+. Rozpocznie się ewaluacja śródokresowa edycji 2021–2027 oraz końcowa perspektywy 2014–2020. W ewaluację będą zaangażowane narodowe agencje, władze krajowe, Komisja Europejska, a przede wszystkim beneficjenci. Wyniki będą znane do końca 2024 r.