TEZA: Arkusz organizacyjny jako dokument sporządzony na podstawie planu nauczania ma w dużej mierze charakter techniczny wobec planu, jest jakby planem nauczania przeniesionym na konkretne zajęcia, w konkretnym roku szkolnym, co oznacza, że nie tylko można mówić o pewnej tożsamości obu tych dokumentów, ale że podstawowe znaczenie dla organizacji zajęć w szkole i liczby zatrudnionych nauczycieli ma właśnie arkusz organizacyjny szkoły. Można z tego wyprowadzić wniosek, że ma on również decydujące znaczenie w kwestii zaistnienia zmian organizacyjnych w szkole w danym roku szkolnym.
Sygn. akt I PK 221/13
WYROK SĄDU NAJWYŻSZEGO
z 6 marca 2014 r.
STAN FAKTYCZNY
W maju 2012 r. nauczycielowi matematyki i informatyki zatrudnionemu w liceum wypowiedziano stosunek pracy z upływem 31 sierpnia 2012 r. z powodu zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnienie go na zajmowanym stanowisku. Na podstawie rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz.U. poz. 204) zmniejszono w liceach liczbę godzin matematyki z 360 do 300. Z arkusza organizacyjnego na rok szkolny 2012/2013 i sporządzonego do niego aneksu organizacyjnego wynika, że liczba godzin matematyki i informatyki we wrześniu 2012 r. zmniejszyła się o 22 w stosunku do poprzedniego roku 2011/2012, a liczba oddziałów z 13 do 11. Wymusiło to zmianę w szkolnym planie nauczania. 8 z 10 uczniów objętych nauczaniem indywidualnym w roku szkolnym 2012/2013 zostało nim objętych w trakcie tego roku szkolnego, a w odniesieniu do 6 z nich okres ten kończył się przed zakończeniem roku szkolnego.
Sądy obu instancji stwierdziły, że zmiana planu nauczania uniemożliwiała dalsze zatrudnienie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć (art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela; t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.; dalej: KN) oraz że godziny nauczania indywidualnego nie mogły być samodzielną podstawą zatrudnienia nauczyciela.
W skardze kasacyjnej nauczyciel twierdził, że plan nauczania, w przeciwieństwie do arkusza organizacyjnego, powinien obejmować również godziny nauczania indywidualnego. Wtedy istniejące godziny nauczania indywidualnego wystarczały do zapewnienia mu pensum, a więc nie doszło do zmiany planu nauczania uniemożliwiającej dalsze zatrudnienie.
UZASADNIENIE
Sąd Najwyższy nie przyznał racji nauczycielowi. Opracowany przez dyrektora szkoły plan nauczania w rozumieniu art. 20 ust. 1 KN zawiera m.in. podział na poszczególne przedmioty nauczania, organizację pracy szkoły, wykaz godzin lekcyjnych do podziału pomiędzy dyrektora, wychowawców i nauczycieli wraz z godzinami ponadwymiarowymi. Na tej podstawie ustala się, czy zmiana planu uniemożliwia dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć oraz czy istnieje konieczność rozwiązania z nauczycielem stosunku pracy lub przeniesienia w stan nieczynny.
Wśród koniecznych elementów planu nauczania (par. 4 ust. 1 rozporządzenia) nie ma godzin nauczania indywidualnego. Słusznie zatem sądy przyjęły, że godziny nauczania indywidualnego nie mogą być podstawą nawiązania stosunku pracy i w planie nauczania nie mógł być przyznany zwolnionemu pełny wymiar godzin dydaktycznych tego nauczania.
Jednocześnie SN podkreślił, że arkusz organizacji szkoły, opracowany przez dyrektora szkoły na podstawie rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. nr 61 poz. 624 ze zm.), określa szczegółową organizację nauczania, wychowania i opieki w danym roku szkolnym, z uwzględnieniem szkolnego planu nauczania, m.in.: liczbę pracowników szkoły (w tym zajmujących stanowiska kierownicze), ogólną liczbę godzin zajęć edukacyjnych finansowanych ze środków przydzielonych przez organ prowadzący szkołę.
Jest on zatem sporządzany na podstawie planu nauczania i przenosi jego założenia na konkretne zajęcia w konkretnym roku szkolnym. Ma też decydujące znaczenie w kwestii zaistnienia zmian organizacyjnych w szkole w danym roku szkolnym. W sprawie zaś arkusz organizacyjny liceum na rok szkolny 2012/2013 i aneks organizacyjny przewidują takie zmiany organizacyjne, które uzasadniały zastosowanie art. 20 ust. 1 KN.