Subskrybuj nas na Youtube
Sejm ponownie opowiedział się w głosowaniu za powołaniem Akademii Kopernikańskiej. Nie poparł uchwały Senatu o odrzuceniu ustawy o utworzeniu nowej instytucji. Tym samym ustawa o Akademii Kopernikańskiej trafi teraz do prezydenta.
Za odrzuceniem uchwały Senatu głosowało w środę 228 posłów, 223 było przeciw, a jeden wstrzymał się od głosu.
Projekt ustawy ustanawiającej nową instytucję był inicjatywą legislacyjną prezydenta.
Zgodnie z ustawą, ma zostać powołana Akademia Kopernikańska. Nowa instytucja ma – według założeń – wzmocnić polską kadrę akademicką, zwiększać jej konkurencyjność, a także zapraszać do współpracy naukowców z całego świata.
Autorzy regulacji podnoszą, że jej celem jest zwiększenie konkurencyjności i rozpoznawalności polskiej nauki w świecie. Akademia ma realizować program obejmujący m.in. finansowanie badań naukowych, w tym przyznawanie stypendiów kopernikańskich, grantów Mikołaja Kopernika, przyznawanie nagród kopernikańskich i powoływanie ambasadorów Akademii Kopernikańskiej.
Ma mieć sześć izb. Mają to być: Izba Astronomii i Nauk Matematyczno-Przyrodniczych, Izba Nauk Medycznych, Izba Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, Izba Filozofii i Teologii, Izba Nauk Prawnych i Izba Laureatów Nagrody Kopernikańskiej. Regulacja przewiduje również utworzenie powiązanej strukturalnie z Akademią uczelni publicznej – Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika.
W skład każdej z izb, poza Izbą Laureatów Nagrody Kopernikańskiej, będzie wchodzić od 10 do 20 członków Akademii (łącznie nie więcej, niż 100 członków Akademii), powołanych przez prezydenta. Kandydatem na członka Akademii będzie mogła zostać osoba, która uzyskała pisemne rekomendacje, co najmniej dwóch członków izby Akademii, w skład, której ma być powołana. Cudzoziemcy nie będą mogli, co do zasady, stanowić więcej niż połowy aktualnego składu poszczególnych izb.
W ustawie zapisano, że pierwszy skład Akademii (w liczbie nieprzekraczającej połowy pełnego składu każdej z izb) zostanie powołany przez prezydenta na wniosek ministra edukacji i nauki. Minister w terminie miesiąca od dnia powołania pierwszych członków Akademii ma powołać członków Akademii pełniących zadania przewodniczących poszczególnych izb, do czasu ich wyboru.
Choć siedzibą Szkoły będzie Warszawa, instytucja zintegruje jednostki funkcjonujące w kraju: Kolegium Astronomii i Nauk Przyrodniczych w Toruniu, Kolegium Nauk Medycznych w Olsztynie, Kolegium Nauk Ekonomicznych i Zarządzania w Warszawie, Kolegium Filozofii i Teologii w Krakowie, Kolegium Nauk Prawnych w Lublinie.
Zgodnie z ustawą, raz na pięć lat organizowany będzie Światowy Kongres Kopernikański. Jego organizatorem będzie Akademia. W związku z przypadającą w 2023 r. rocznicą 550-lecia urodzin Mikołaja Kopernika pierwszy kongres odbędzie się w tymże roku w Toruniu. Jego inauguracja nastąpi w dniu urodzin astronoma, tj. 19 lutego. Na kongres zaproszeni zostaną badacze zajmujący się tematyką kopernikańską z całego świata.
Łączne wydatki dla budżetu państwa związane z obowiązywaniem ustawy w zakresie kosztów organizacji i funkcjonowania można szacunkowo określić na 25 mln zł rocznie – wskazano w uzasadnieniu ustawy.
Ustawa o powołaniu Akademii Kopernikańskiej ma wejść w życie 1 września 2022 r.(PAP)
Autorzy: Danuta Starzyńska-Rosiecka, Szymon Zdziebłowski