W 2022 roku uczniów, nauczycieli i rodziców czeka sporo zmian. Nie wszystkie są już zaakceptowane.
Podwyżki
Wciąż trwają negocjacje między ministerstwem a Solidarnością (pod patronatem Kancelarii Prezydenta) w zakresie podwyżek wynagrodzeń dla nauczycieli. Pozostałe związki zawodowe także bywają zapraszane na rozmowy w ministerstwie.
Związki porozumiały się w zakresie wspólnego frontu negocjacji z ministerstwem, ale dziś już ten układ jest nieaktualny.
ZNP wobec braku postępów w negocjacjach zaproponowało, by od 1 stycznia 2022 roku zwiększyć o 700 zł kwotę bazową (zamrożoną od dwóch lat), co pociągnęłoby za sobą automatycznie podwyżki dla wszystkich nauczycieli. Jak wyliczyło ZNP oznaczałoby to jej wzrost o 19,8 proc. - z 3538 zł do 4238 zł.
Podstawowe postulaty pozostają bez zmian: ZNP chce zmiany systemu wynagrodzenia nauczycieli poprzez powiązanie ich wysokości z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce oraz od zwiększenia wysokości subwencji oświatowej na 2022 r.
Propozycja ministerstwa zakłada podwyższenie tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli o 4 godziny (z 18 do 22) z wyjątkiem nauczycieli przedszkoli, wprowadzenie zobowiązania nauczycieli zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy "do bycia dostępnym" dla uczniów i rodziców w szkole (w wymiarze 8 godzin tygodniowo dla nauczycieli realizujących obowiązkowy wymiar zajęć do 25 godzin w tygodniu, 3 godzin dla realizujących powyżej 25 godzin, 2 godzin dla nauczycieli przedszkoli i praktycznej nauki zawodu), a także wprowadzenie przeciętnego wynagrodzenia nauczycieli zamiast średniego.
W zamian za to minimalne wynagrodzenie nauczycieli wynosiłoby:
- nauczyciel bez stopnia awansu zawodowego – 4 010 zł brutto,
- nauczyciel mianowany – 4 540 zł brutto,
- nauczyciel dyplomowany – 5 040 zł brutto.
Podwyżki wyniosłyby zatem odpowiednio:
- nauczyciel bez stopnia awansu zawodowego - 976 zł brutto - 1061 zł brutto
- nauczyciel mianowany - 1095 zł brutto
- nauczyciel dyplomowany - 994 zł brutto
Związki wyliczają, że przy podniesieniu pensum i po przeliczeniu liczby godzin podwyżki te wyniosłyby znacznie mniej i odpowiednio odpowiednio: 302-406 zł, 330 zł i 95 zł.
Lex Czarnek
Mianem Lex Czarnek określa się pakiet zmian w prawie oświatowym, które miały wzmacniać pozycję kuratora w szkole. W pierwotnym założeniu zmiany obejmowały zwiększenie roli kuratora w procesie wyboru dyrektora, zmianę sposobu jego odwołania oraz zmianę zasad współpracy szkół z organizacjami pozarządowymi. Z tej pierwszej zmiany wycofał się sam minister edukacji i nauki. Druga polega na tym, że, jeśli dyrektor szkoły lub placówki oświatowej nie zrealizuje zaleceń wydanych przez kuratora oświaty, będzie on mógł wezwać go do wyjaśnienia, dlaczego tego nie zrobił. Jeśli dyrektor nadal nie będzie realizował zaleceń, kurator może wystąpić do organu prowadzącego szkołę lub placówkę z wnioskiem o odwołanie dyrektora w czasie roku szkolnego, bez wypowiedzenia.
Nowelizacja zmierza też do zwiększenia nadzoru nad zajęciami prowadzonymi w szkole przez stowarzyszenia i inne organizacje. Zgodnie z projektem dyrektor szkoły lub placówki będzie miał obowiązek – przed rozpoczęciem zajęć prowadzonych przez stowarzyszenia lub organizacje – uzyskać szczegółową informację o planie działania na terenie szkoły, konspekt zajęć i materiały wykorzystywane na oferowanych zajęciach, a także uzyskać pozytywną opinię kuratora oświaty dla działań takiej organizacji w szkole lub w placówce. Udział ucznia w zajęciach prowadzonych przez stowarzyszenia lub organizacje będzie wymagał pisemnej zgody rodziców niepełnoletniego ucznia lub pełnoletniego ucznia.
Odpowiedzialność karna dyrektorów
Pod koniec roku rząd przyjął także projekt zmian dotyczących odpowiedzialności karnej dyrektora szkoły. Wprowadza odpowiedzialność karną za przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków dotyczących opieki lub nadzoru nad dziećmi i młodzieżą. Będzie to dotyczyć osób kierujących jednostkami objętymi systemem oświaty, żłobkami, klubami dziecięcymi oraz jednostkami instytucjonalnej pieczy zastępczej i placówkami wsparcia dziennego.
Obecne przepisy pozwalają na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej za przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków kierowników tych jednostek będących funkcjonariuszami publicznymi. Brak jest natomiast przepisów przewidujących w takiej sytuacji możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności osoby kierującej niepubliczną jednostką organizacyjną sprawującą opiekę lub nadzór nad małoletnim. Zakres tej opieki i nadzoru nie powinien zaś się różnić w zależności od statusu prawnego jednostki.
Za niedopełnienie obowiązków lub przekroczenie uprawnień w związku z opieką nad małoletnimi będzie grozić do 3 lat więzienia.
Projekt został do pierwszego czytania w komisji edukacji, nauki i młodzieży. Termin posiedzenia komisji w tej sprawie nie jest jeszcze znany.
HiT
Jedna godzina tygodniowo w klasie pierwszej i jednej w klasie drugiej albo dwie godziny w klasie pierwszej szkoły ponadpodstawowej. Żołnierze wyklęci, Solidarność oraz wydarzenia 1980 i 1989 r. – tak ma wyglądać program przedmiotu Historia i teraźniejszość. To wszystko kosztem przedmiotu Wiedza o społeczeństwie albo ograniczeniu materiału dotyczącego starożytności lub średniowiecza. Jak deklaruje minister, dzieci na pewno nie będą miały więcej obowiązkowych godzin lekcyjnych.
Projekt podstawy programowej nowego przedmiotu w szkole trafił właśnie do konsultacji międzyresortowych i do partnerów społecznych. Rozporządzenie określające podstawę programową ma być wydane w lutym 2022 r. i będzie podstawą do prac nad podręcznikami. Przedmiot zostanie wprowadzony od 1 września 2022 r.
W założeniach do Historii i Teraźniejszości czytamy, że celem edukacji jest poznanie prawdy o przeszłości Polski i świata. W ten sposób – jak piszą autorzy – uczniowie zyskują pomoc w kształtowaniu patriotyzmu, a więc miłości do ojczyzny. I dalej: „Chodzi o przyswojenie przez uczniów prawdy, że jest to dziedzictwo dane i zadane, którego zachowanie i rozwój wymagał w ciągu minionych wieków mądrości i męstwa, niekiedy najwyższych ofiar”.
