Ministerstwa Sprawiedliwości, Rolnictwa czy Obrony Narodowej domagają się zmiany zasad oceny placówek naukowych. Każde wnioskuje o takie modyfikacje, dzięki którym zyskają podległe mu instytuty.
Tak wynika z uwag wniesionych do projektu nowelizacji rozporządzenia ministra edukacji i nauki w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej. Ma on doprecyzować zasady oceny dorobku naukowego uczelni i instytutów, której zostaną poddane już w przyszłym roku.
Ministerstwo Sprawiedliwości uważa, że na przepisach stracą nowe placówki. Obawia się o losy Szkoły Wyższej Wymiaru Sprawiedliwości, której dorobek naukowy może blado wypaść na tle innych uczelni. „SWWS rozpoczęła funkcjonowanie od 1 stycznia 2019 r. Przystępując do ewaluacji, może przedstawić do oceny jedynie dorobek z lat 2019–2021, jednakże konkurować będzie z uczelniami publicznymi i niepublicznymi, instytutami Polskiej Akademii Nauk, instytutami badawczymi, Siecią Łukasiewicz oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność naukową przez cały okres, który obejmie ewaluacja, tj. w latach 2017–2021” – zauważa Michał Woś z MS w piśmie skierowanym do MEiN.
Wyjaśnia, że pracownicy SWWS niedawno rozpoczęli w niej działalność badawczo-dydaktyczną, a publikacje miały miejsce w 2020 r., z których większość ukazała się dopiero w 2021 r. „(…) Ministerstwo Edukacji szczególne traktowanie przewidziało w odniesieniu do dwóch dyscyplin naukowych – informatyki oraz informatyki technicznej i telekomunikacji. Trzeba podkreślić, że nie jest to odosobniony przypadek zliberalizowanych zasad. Tym samym wyrażam nadzieję na zrozumienie przedstawionego problemu, licząc na podjęcie odpowiednich działań legislacyjnych, umożliwiających nowo utworzonym podmiotom systemu szkolnictwa wyższego i nauki przeprowadzenie ewaluacji na równych zasadach” – wskazuje Woś.
O zmiany zabiega też Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Domaga się ustalenia kryteriów w ten sposób, aby zyskały te placówki, które współpracują z biznesem. „W przypadku instytutów silnie współpracujących z otoczeniem gospodarczym istotną pozycję w strukturze dochodów stanowią przychody z tytułu usług B+R, komercjalizacji wyników badań. Istota i znaczenie tego rodzaju współpracy są ogromnie niedoceniane, w szczególności w odniesieniu do sektora rolno-spożywczego” – uważa Szymon Giżyński z MRiRW w przekazanej do MEiN opinii. Dodatkowo chce zwiększenia punktacji za patenty, prawa ochronne na wzory użytkowe i wyłączne prawa hodowców do odmian roślin.
Uwagi przesłało również m.in. Ministerstwo Obrony Narodowej. Oczekuje, że resort edukacji zmieni przepisy rozporządzenia w ten sposób, aby docenione zostały projekty naukowe, które powstają na zlecenie podmiotów nienależących do systemu szkolnictwa wyższego i nauki. „Obowiązujące kryteria sprawiają wrażenie, że projekty te traktowane są jako bezwartościowe i nieznaczące, gdyż nie mieszczą się w żadnych ramach kwalifikacyjnych. Takie podejście budzi wątpliwości środowiska akademickiego, bowiem w wyniku realizacji tego typu usług badawczych (projektów oraz grantów), prowadzone są innowacyjne oraz rozwojowe badania, które wpisują się w definicję badań podstawowych, stanowiąc przy tym znaczący wkład w świat nauki” – argumentuje Marcin Ociepa z MON. Na takiej zmianie zyskałaby m.in. Akademia Sztuki Wojennej. ©℗
Zasady ewaluacji uczelni
■ Ewaluacja działalności naukowej obejmie osiągnięcia placówek z lat 2017–2021.
■ Na jej podstawie zostaną im przyznane kategorie (od najniższej C, B, B+, A, do najwyższej A+). Od tej noty zależeć będzie m.in. poziom ich finansowania przez kolejnych kilka lat oraz uprawnienia np. do prowadzenia studiów, szkół doktorskich, nadawania stopni naukowych.
■ Placówki będą oceniane w ramach swoich dyscyplin naukowych. Oznacza to, że zostaną porównane względem siebie, a to, czy dostaną kategorię C czy A+, zależeć będzie od tego, jak wypadną na tle innych.
Podstawowymi kryteriami ewaluacji jednostek badawczych będą:
■ poziom naukowy lub artystyczny prowadzonej działalności,
■ efekty finansowe badań i prac rozwojowych,
■ wpływ działalności naukowej na funkcjonowanie społeczeństwa i gospodarki.
Etap legislacyjny
Projekt nowelizacji rozporządzenia po konsultacjach