Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
TEMAT: Specjalny zasiłek opiekuńczy z ZUS
PROBLEM: Jakie zmiany będą wprowadzone w związku z COVID-19
Tak wynika z obowiązującej od 8 marca br. ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.
Z powodu zagrożenia koronawirusem ustawodawca doszedł do wniosku, że obowiązujące limity zasiłku opiekuńczego mogą po prostu nie wystarczyć. Na mocy ustawy o koronawirusie w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko, z powodu COVID-19 ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy za okres nie dłuższy niż 14 dni. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przyznawany jest w trybie i na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Wynosi on 80 proc. podstawy wymiaru. Przedsiębiorcom i ubezpieczonym u małego płatnika (do 20 osób zgłaszanych) wypłaca go ZUS, a ubezpieczonym u większego płatnika – ten właśnie płatnik. Zasiłku nie wlicza się do limitów zasiłkowych.
W ustawie nie wskazano, jak dokument trzeba złożyć, żeby taki dodatkowy zasiłek otrzymać. Trzeba więc uznać, że należy zastosować zasady ogólne. Ubezpieczony chcący skorzystać z zasiłku powinien więc złożyć oświadczenie o zamknięciu żłobka, przedszkola lub szkoły. Informacja ta będzie oczywiście łatwa do weryfikacji dla ZUS lub płatnika.
Dla części pracowników wykorzystywanie takiego zasiłku nie będzie konieczne, a to dlatego, że będą mogli i tak pracować z domu. Na mocy bowiem przepisów ustawy o koronawirusie w celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna). Pracodawca nie jest do tego zobowiązany, ale być może, gdy w danym regionie będzie dużo przypadków zachorowań, pracodawcy częściej zdecydują się na taką możliwość.
Zmiany obowiązujące od 8 marca 2020 r.
Pracodawca – w celu przeciwdziałania koronawirusowi – może polecić pracownikowi wykonywanie pracy, przez czas oznaczony, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna).
Ubezpieczony – ma prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego za okres nie dłuższy niż 14 dni (z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem) w przypadku zamknięcia (z powodu COVID-19) żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko.
Inspekcja sanitarna – może wydawać pracodawcom decyzje zobowiązujące ich do m.in. podjęcia działań zapobiegawczych lub kontrolnych oraz współdziałania z innymi organami administracji publicznej.
Podstawa prawna
Ustawa 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz. 374).
Art. 31 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 645; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 60)
ZASADY OBOWIĄZUJĄCE PRZED WPROWADZENIEM ZMIAN
Ogólne reguły przyznawania zasiłku opiekuńczego są niezmienne od lat. Przysługuje on ubezpieczonemu, który nie może wykonywać pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:
- dzieckiem w wieku do 8 lat w przypadku:
– nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, lub dziennego opiekuna,
– porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
– pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym;
- chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat (w przypadku dzieci legitymujących się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie, które wymagają stałej lub długotrwałej opieki [pomocy] innej osoby – czasami również nad dzieckiem zdrowym do ukończenia 18 lat).
- innym chorym członkiem rodziny (np. małżonkiem, rodzicem, dzieckiem starszym niż 14 lat).
Zasiłek ten jest limitowany w okresie rocznym. Jeśli opieka sprawowana jest nad dziećmi w pierwszych dwóch przypadkach, zasiłek może przysługiwać przez maksymalnie 60 dni w roku. Jeśli opieka dotyczy dzieci (zdrowych i chorych) legitymujących się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie, które wymagają stałej lub długotrwałej opieki (pomocy) innej osoby, limit ten wynosi 30 dni. W przypadku opieki nad innymi członkami rodziny zasiłek można pobierać jedynie przez 14 dni. Limity te stosuje się niezależnie od liczby osób uprawnionych do zasiłku opiekuńczego oraz bez względu na liczbę dzieci i innych członków rodziny wymagających opieki.
4 mld zł to maksymalny koszt (według rządu), gdyby ze specjalnego zasiłku opiekuńczego z ZUS skorzystali wszyscy uprawnieni
1 mln 126 tys. zł to koszt tego rozwiązania dla każdego tysiąca uprawnionych
W pewnych specyficznych sytuacjach ubezpieczony-ojciec dziecka może liczyć na dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Świadczenie będzie mu przysługiwało, jeśli ubezpieczona-matka dziecka przed upływem 8 tygodni po porodzie:
- przebywa w szpitalu albo w innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem albo
- legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo
- porzuciła dziecko.
W takim przypadku ojcu dziecka przysługuje dodatkowy, niezależnie od zasiłku na zasadach ogólnych, zasiłek opiekuńczy w wymiarze do 8 tygodni, jeżeli przerwie zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Zasiłek ten może otrzymać także inny członek rodziny, jeśli tylko to on będzie zajmował się dzieckiem.
