W pierwszym miesiącu roku szkolnego przepisy oświatowe nakładają wiele obowiązków na dyrektorów tych placówek, gminy, rodziców, a nawet uczniów. W tym czasie ustala się wszelkie szczegóły dotyczące funkcjonowania placówki oświatowej. Niedotrzymanie terminów może sprowadzić na dyrektora szkoły kontrolę z kuratorium, a w najgorszym przypadku nawet pozbawić placówkę dotacji z budżetu gminy.

Informacja o wyjeździe

Rodzice, którzy wyjeżdżają za granicę z dziećmi objętymi obowiązkiem szkolnym, powinni do końca września powiadomić dyrektora placówki w rejonie, w którym mieszkali, że ich potomek będzie kontynuował naukę poza krajem. W przeciwnym wypadku szkoła powiadomi o tym gminę, a ta policję lub sąd. Opiekunowie muszą tej czynności dokonywać aż do ukończenia przez ucznia 18. roku życia.
Do 30 września rodzice lub inny podmiot (niebędący jednostką samorządu terytorialnego), którzy chcą otworzyć szkołę, powinni wystąpić ze stosownym wnioskiem do wójta na terenie gminy, gdzie ma powstać nowa placówka. Składa się go wraz z projektem aktu założycielskiego i statutu. Dokument ten powinien zawierać dane niezbędne do wpisania szkoły lub placówki do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej. Uwaga, wniosek ten składa się na rok przed planowanym uruchomieniem szkoły.

Miesiąc na dotację

Szkołom niepublicznym, ale posiadającym uprawnienia tych publicznych, na każdego ucznia przysługuje dotacja w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na jednego ucznia danego typu i rodzaju placówki w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez gminę. Subwencja ta jest liczona w takiej samej wysokości, jak w przypadku szkół publicznych. Na jednego ucznia przypada około 5 tys. zł rocznie. Organ prowadzący taką szkołę musi poinformować wójta o liczbie uczniów w terminie 30 dni od rozpoczęcia roku szkolnego, jeśli chce się ubiegać o takie wsparcie.
Jeżeli z państwowych pieniędzy chcą też skorzystać właściciele prywatnych przedszkoli, to również na nich ciąży obowiązek poinformowania gminy o liczbie przedszkolaków. Muszą spełnić go do końca września. Na tej podstawie organ prowadzący wypłaca im dotację w wysokości co najmniej 75 proc. kwoty, którą wydaje na jedno dziecko w gminnym przedszkolu.

Spotkania organizacyjne

Opiekunowie, którzy po raz pierwszy posyłają dziecko do przedszkola lub pierwszej klasy podstawówki, będą również zapraszani w pierwszym miesiącu nauki na spotkanie z pedagogami placówki. W jego trakcie omawiane są sprawy organizacyjne. W przypadku przedszkoli rodzic podczas takiego zebrania musi wyrazić zgodę na dokonanie diagnozy pedagogicznej dziecka.
Opiekun musi też poinformować placówkę o ewentualnych problemach zdrowotnych potomka. Podpisze także umowę z dyrektorem i zadeklaruje w niej liczbę godzin, przez które dziecko będzie pozostawało w placówce.
Z kolei w szkołach ważne jest na początku roku ustalenie z rodzicami ewentualnych dodatkowych dni wolnych od zajęć. W tym celu szef placówki oświatowej powinien skonsultować się z radą rodziców. W szkołach podstawowych i zasadniczych tych dodatkowych wolnych dni jest sześć, w gimnazjach osiem, a w pozostałych – 10. Dyrektorzy powinni je wyznaczać w dniach świąt, które nie są państwowymi, lub w trakcie egzaminów maturalnych. Mogą wskazać je w długie weekendy. Mają też prawo odstąpić od ustalania dodatkowego dnia wolnego. Opiekunowie nie powinni się w takiej sytuacji jednak martwić, nawet jeśli sami nie będą w stanie w te dni zapewnić dziecku opieki. Musi mu ją zagwarantować placówka. Wtedy nauczyciele zostaną zobowiązani do przyjścia do pracy. Dyrektor o wyznaczonych dniach wolnych powinien powiadamiać rodziców do końca września.

Kółka zainteresowań

Pierwszy miesiąc nauki to również okres podejmowania decyzji przez uczniów. W tym czasie maturzyści muszą wstępnie wybrać przedmioty, z których będą zdawać egzamin dojrzałości. Muszą oni dwukrotnie składać deklarację o wyborze przedmiotów dodatkowych na maturze. Do końca września składają deklarację wstępną, a w lutym przyszłego roku ostateczną. Tej pierwszej nie muszą wypełniać jedynie absolwenci szkół ponadgimnazjalnych, którzy wcześniej nie przystępowali do matury lub jej nie zdali. Wśród nich mogą też znaleźć się studenci, którzy zdecydowali się na kolejny kierunek studiów i chcą zdać dodatkowy przedmiot, niezbędny podczas rekrutacji. Uczeń, który zdecyduje się na przystąpienie do egzaminu dojrzałości po terminie wstępnej deklaracji, ale przed terminem tej ostatecznej, będzie miał możliwość dopuszczenia do matury. Taką osobę dyrektor szkoły bezpośrednio zgłasza dyrektorowi okręgowej komisji egzaminacyjnej.
Z kolei pozostali uczniowie na lekcjach wychowawczych powinni zgłosić nauczycielowi, w jakich zajęciach pozalekcyjnych chcieliby uczestniczyć. Dyrektor musi odpowiednio wcześniej zaplanować grafik kółek zainteresowań. Dzięki nim uczniowie rozwijają swoje umiejętności i poszerzają wiedzę. Nauczyciele realizują je w ramach godzin karcianych. Każdy z nich w szkole podstawowej i gimnazjalnej powinien na tego typu zajęcia poświęcić dwie godziny, a w placówkach ponadgimnazjalnych – godzinę.
Szkołom niepublicznym, ale mającym uprawnienia tych publicznych, na każdego ucznia przysługuje dotacja w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na jednego ucznia danego typu i rodzaju placówki w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez gminę

Obowiązki szkoły

Dyrektor oraz nauczyciele powinni na początku roku szkolnego:

● poinformować uczniów i rodziców o zmianach w systemie oceniania i statucie szkoły, wymaganiach edukacyjnych i sposobach sprawdzania osiągnięć uczniów, a także o podstawie programowej, szkolnym zestawie programów nauczania i zestawie podręczników,

● przedstawić terminarz dotyczący egzaminów zewnętrznych oraz kalendarz imprez i uroczystości szkolnych,

● przedstawić dodatkowe dni wolne,

● zebrać oświadczenia dotyczące udziału uczniów w lekcjach religii,

● poinformować uczniów i rodziców, że do 30 września należy zebrać uczniowskie deklaracje dotyczące przedmiotów zdawanych na maturze (dotyczy szkół ponadgimnazjalnych),

● przedstawić warunki ubezpieczenia uczniów.

PRZYKŁADY

1. Dyrektor placówki decyduje o pomocy dla ucznia

Rodzic chce zapisać dziecko do szkoły, ale nie jest pewien, czy jej kierownik zechce zorganizować pomoc w pierwszym miesiącu nauki. Nieletni ma problemy z mówieniem i wymaga wsparcia logopedy. Czy szkoła powinna przydzielić dziecku takiego specjalistę?

Tak. Uczniowie, którzy mają problemy z nauką lub ze zdrowiem, mogą skorzystać z pomocy logopedy i psychologa. Od dwóch lat taką pomoc muszą oferować szkoły. Z wnioskiem o jej udzielenie może wystąpić rodzic. Dyrektorzy przedszkoli i gimnazjów muszą od roku zapewnić uczniom pomoc psychologiczno-pedagogiczną. Nowe przepisy nakazują im, by samodzielnie zdiagnozowali problemy uczniów i zapewnili im wsparcie odpowiednich specjalistów. W tym celu dyrektor powinien powołać zespół, którego skład będzie zależał od potrzeb dzieci. Mogą się w nim znaleźć m.in. psycholog, pedagog czy logopeda. Takie grupy gwarantują indywidualne podejście do ucznia potrzebującego wsparcia. Rodzic też może uczestniczyć w pracach zespołu, ale powinien o takim zamiarze odpowiednio wcześniej powiadomić dyrektora.

Podstawa prawna

Par. 1 rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. nr 228, poz. 1487).

2. Szkoła przygotuje szafki na podręczniki

Rodzic zapisał dziecko do pierwszej klasy szkoły podstawowej. Nie chciałby, aby jego podopieczny nosił codziennie ciężki tornister z książkami. Czy placówka ma obowiązek przechowywania książek?

Tak. Szkoła musi zapewnić uczniowi możliwość pozostawienia podręczników w szkole. Powinna też zabezpieczyć je przed ewentualną kradzieżą. W efekcie placówki zobowiązane są do zakupu i zamontowania szafek. Z tego prawa mogą skorzystać uczniowie klas I–V szkół podstawowych i I–III gimnazjalnych oraz I i II klasy szkół ponadgimnazjalnych. A to oznacza, że szkoły mają takie zobowiązanie wobec dzieci uczących się według nowej podstawy programowej. W kolejnych latach taki obowiązek będą miały kolejne roczniki.

Podstawa prawna

Par. 3 ust. 1 rozporządzenia ministra edukacji narodowej i sportu z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. nr 6, poz. 69 z późn. zm.).

Podstawa prawna

Par. 5 rozporządzenia ministra edukacji narodowej i sportu z 18 kwietnia 2002 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz.U. nr 46, poz. 432 z późn. zm.). Par. 63 ust. 3 rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 30 września 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. nr 83, poz. 562 z późn. zm.). Art. 14b, 18, 58 ust. 4 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm.).



Gdy uczeń nie pojawia się w szkole, trzeba zawiadomić gminę

Tomasz Malicki dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego im. Bartłomieja Nowodworskiego w Krakowie

Obowiązek szkolny spełnia się przez uczęszczanie do szkoły podstawowej i gimnazjum, a po jego ukończeniu – publicznej lub niepublicznej szkoły ponadgimnazjalnej, form pozaszkolnych oraz poprzez przygotowanie zawodowe u pracodawcy. Ustawa o systemie oświaty określa, że nauka jest obowiązkowa do 18. roku życia.
Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego, w roku kalendarzowym, w którym kończy ono 6 lat, i trwa do ukończenia gimnazjum. Kontrolę nad jego spełnianiem przepisy powierzają gminom. Dyrektorzy publicznych i niepublicznych szkół ponadgimnazjalnych, osoby prawne lub fizyczne, a także pracodawcy muszą powiadomić wójta gminy (burmistrza, prezydenta), na którego terenie mieszka absolwent gimnazjum, który nie ukończył 18 lat:
– o przyjęciu go do swojej jednostki w terminie 14 dni,
– o zmianach w spełnianiu przez niego obowiązku nauki w terminie 14 dni od ich powstania.
Rodzice dziecka podlegającego obowiązkowi nauki na żądanie wójta gminy (burmistrza, prezydenta miasta), na której terenie dziecko mieszka, są zobowiązani informować go o formie spełniania obowiązku nauki przez dziecko i zmianach w tym zakresie. Z niespełnieniem obowiązku szkolnego mamy do czynienia wtedy, gdy uczeń nie pojawia się w szkole przez miesiąc co najmniej na połowie obowiązkowych zajęć.