Redukcja etatów w szkole jest możliwa, nawet jeśli nie zmienia się liczba godzin z danych przedmiotów. Uzasadnieniem zwolnień może być zmiana planu nauczania na poszczególnych poziomach edukacji.
W szkole podstawowej, we wszystkich klasach, prowadzonych było 68 godzin zajęć z języka polskiego, którego nauczało łącznie czterech nauczycieli. W roku szkolnym 2010/2011 jeden z nich zgodził się na obniżenie wymiaru zatrudnienia do 17/18 etatu (17 godzin tego przedmiotu).
Z końcem roku szkolnego 2010/2011 edukację szkolną zakończyły dwie klasy szóste, w których godziny wychowawstwa realizowały dwie nauczycielki języka polskiego. Z uwagi na różną liczbę godzin nauki tego przedmiotu na poszczególnych poziomach edukacji, w przypadku utrzymania dotychczasowego stanu zatrudnienia, wspomnianej wcześniej nauczycielce przypadałoby 16, a nie 17 godzin zajęć.
W istniejącej sytuacji kadrowej dyrektor szkoły, opracowując arkusz organizacyjny na rok 2011/2012, uznał, że dalsze zatrudnienie aż 4 polonistów było niemożliwe. W efekcie rozwiązał z jednym z nich stosunek pracy na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.).
Podstawowym kryterium zwolnienia była ocena pracy. Dyrektor wytypował nauczycielkę zatrudnioną na 17/18 etatu, bo często się spóźniała na zajęcia i skarżyli się na nią rodzice. Polonistka odwołała się do sądu I Instancji i zażądała uznania wypowiedzenia za bezskuteczne. W ocenie sądu spełnione zostały przesłanki z art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty nauczyciela. Pozew został oddalony.
Sprawa trafiła do sądu II instancji. Ten podkreślił, że w roku szkolnym 2011/2012 w stosunku do poprzedniego nie zmieniła się liczba oddziałów ani też nie uległ zmianie plan nauczania. Dodał, że przewidziano w nim w dalszym ciągu 68 godzin języka polskiego. Sąd uznał więc, że nie zaistniały przyczyny, które uniemożliwiały dalsze zatrudnianie pracownicy w wymiarze 17/18 etatu. W efekcie zmienił zaskarżony wyrok i przywrócił nauczycielkę do pracy.
Dyrektor wniósł skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego. Ten uznał, że istotne znaczenie ma plan nauczania. Jego zmianę odnosić należy do liczby godzin przewidywanych w danym roku szkolnym dla określonych przedmiotów nauczania (zajęć) w poszczególnych klasach w porównaniu do roku poprzedniego. Podkreślił, że sąd II instancji wziął pod uwagę ogólną liczbę godzin języka polskiego, ale nie sprawdził, jak rozkłada się ona na poszczególne klasy, a tym samym nauczycieli. Zdaniem SN utrzymanie 68 godzin nauczania języka polskiego na poszczególnych poziomach edukacji nie przesądza o braku zmian w planie nauczania. SN uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Najwyższego z 18 lutego 2013 r., sygn. akt II PK 146/12.