Świadczenia kompensacyjne przyznano zatrudnionym w przedszkolach czy szkołach, ale już nie pracownikom zakładów szkolących uczniów.
W 2010 roku ubezpieczony urodzony w 1953 roku złożył do ZUS wniosek o przyznanie mu nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. ZUS ustalił, że ubiegający się o nie od 1989 do 1995 r. był zatrudniony jako instruktor praktycznej nauki w zakładach mechanizacji budownictwa.
Upadłość tego przedsiębiorstwa spowodowała, że zainteresowany zaczął szukać pracy. W efekcie tego jeszcze w 1995 roku został zatrudniony przez zespół szkół zawodowych na stanowisku nauczyciela praktycznej nauki zawodu. ZUS odmówił mu przyznania świadczenia, bo do stażu ubezpieczeniowego uprawniającego do emerytury nie zaliczono mu sześciu lat pracy w charakterze instruktora praktycznej nauki zawodu. Powodem odmowy uznania tego okresu pracy był fakt, że zainteresowany był zatrudniany przez przedsiębiorstwo, a nie przez szkołę.
Ubezpieczony odwołał się do sądu I instancji, który jednak przyznał rację ZUS. Także sąd II instancji oddalił apelację skarżącego, uznając, że nie ma podstaw do przyznania mu świadczenia kompensacyjnego. Zainteresowany złożył więc skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego (SN). Sędziowie po zbadaniu sprawy oddalili skargę jako nieuzasadnioną.
SN przypomniał, że nie ma żadnych merytorycznych podstaw do generalnego kwalifikowania zawodu nauczyciela jako uprawniającego do wcześniejszej emerytury. Zauważono wręcz, że ci, którzy nie mogą wykonywać tego zawodu, powinni podejmować inną pracę (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 16 marca 2010 r., sygn. akt K 17/09 z 25 listopada 2010 r., sygn. akt K 27/09). Z tego też powodu świadczenia kompensacyjne, jako te finansowane z budżetu państwa, należy traktować jako odrębną kategorię. Osoby zaś pragnące zakończyć aktywność zawodową na tej podstawie muszą spełnić wszystkie warunki niezbędne do ich otrzymania. W praktyce oznacza to, że ZUS nie może zaliczyć do stażu ubezpieczeniowego pracy jako instruktor praktycznej nauki zawodu.
Osoba wykonująca taką pracę była bowiem zatrudniona przez zakład pracy. I nie ma przy tym znaczenia, że okres tej pracy był zaliczany do stażu ubezpieczeniowego na podstawie art. 88 Karty Nauczyciela. Ponieważ skarżący nie spełnił warunków do przyznania emerytury na tej podstawie, może jedynie ubiegać się o świadczenie kompensacyjne. A tutaj nie spełnia warunków stażowych.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Najwyższego z 3 lutego 2012 r., sygn. akt II UK 126/11