Jakie zmiany czekają nauczycieli od 1 września?
| Ocena pracy nauczyciela | ||||
| Zasady. Praca nauczyciela, z wyjątkiem pracy nauczyciela stażysty, podlega ocenie. Może być ona dokonana w każdym czasie (nie wcześniej jednak niż po upływie roku od dokonania oceny poprzedniej lub oceny dorobku zawodowego) z inicjatywy dyrektora szkoły lub na wniosek: nauczyciela, organu sprawującego nadzór pedagogiczny, a w przypadku nauczycieli placówek doskonalenia nauczycieli – kuratora oświaty, organu prowadzącego szkołę, rady szkoły, rady rodziców. | Przepis KN: art. 6a ust. 1 | |||
| Uwaga! Od roku szkolnego 2019/2020 ocena pracy nie jest dokonywana cyklicznie i nie jest obowiązkowa. Skutkiem tego jest uchylenie przepisów dotyczących dodatku za wyróżniającą pracę dla nauczycieli dyplomowanych. | ||||
| Kryteria dla nauczyciela. Ocena pracy nauczyciela dotyczy stopnia realizacji obowiązków określonych w u.p.o. (tj. w art. 5, art. 6, art. 42 ust. 2 tej ustawy). | Art. 6a ust. 1e | |||
| Kryteria dla dyrektora szkoły. Ocena pracy dyrektora szkoły dotyczy stopnia realizacji obowiązków określonych w u.p.o. (art. 6 i art. 7 oraz w art. 68 ust. 1, 5 i 6, a w przypadku realizowania przez niego zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych – także obowiązków określonych w art. 5 i art. 42 ust. 2). | Art. 6a ust. 1f | |||
| Uwaga! Uchylono upoważnienie dla MEN do określenia, w drodze rozporządzenia, szczegółowych kryteriów oceny pracy nauczycieli. Zlikwidowano dodatek za wyróżniającą pracę. | ||||
| Okres wyczekiwania. Dyrektor szkoły ma obowiązek dokonać oceny pracy nauczyciela w okresie nie dłuższym niż trzy miesiące od dnia złożenia wniosku, a w przypadku oceny dokonywanej z własnej inicjatywy – w okresie nie dłuższym niż trzy miesiące od dnia powiadomienia nauczyciela na piśmie o rozpoczęciu jej dokonywania. Do tego czasu nie wlicza się okresów usprawiedliwionej nieobecności w pracy trwającej dłużej niż 14 dni oraz okresów ferii szkolnych (a w przypadku nauczycieli zatrudnionych w szkołach, w których ferie nie są przewidziane – okresów urlopu wypoczynkowego trwającego nieprzerwanie co najmniej 14 dni kalendarzowych). | Art. 6a ust. 2 i 2b | |||
| Uwaga! Do postępowań w sprawie dokonania oceny pracy nauczyciela wszczętych i niezakończonych przed 1 września 2019 r. stosuje się przepisy dotychczasowe. | ||||
| Awans zawodowy | ||||
| Przesłanki. Warunkiem nadania nauczycielowi kolejnego stopnia awansu zawodowego jest spełnienie wymagań kwalifikacyjnych, odbycie stażu (zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego) oraz w przypadku nauczyciela: stażysty – uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po przeprowadzonej rozmowie; kontraktowego – zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną; mianowanego – uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po dokonaniu analizy dorobku zawodowego nauczyciela i przeprowadzonej rozmowie. | Art. 9b ust. 1 | |||
| Czas trwania. Staż trwa – w przypadku ubiegania się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego – 9 miesięcy; mianowanego i dyplomowanego – 2 lata i 9 miesięcy. | Art. 9c ust. 1 | |||
| Obowiązki opiekuna. Zadaniem opiekuna stażu jest udzielanie nauczycielowi pomocy, w szczególności w przygotowaniu i realizacji w okresie stażu planu rozwoju zawodowego nauczyciela, oraz opracowanie projektu oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu. | Art. 9c ust. 5 | |||
| Staż pracy a kolejny stopień. Nauczyciel kontraktowy może rozpocząć staż na kolejny stopień po przepracowaniu w szkole co najmniej dwóch lat. Przy czym na stopień nauczyciela dyplomowanego staż może być rozpoczęty po przepracowaniu w szkole co najmniej roku od dnia awansu. | Art. 9d ust. 4 | |||
| Złożenie wniosku. Nauczyciel stażysta (kontraktowy) składa wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego (egzaminacyjnego) w roku uzyskania pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu. Nauczyciel mianowany może złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego w okresie trzech lat od dnia otrzymania pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu. W razie niedotrzymania terminów nauczyciele muszą ponownie odbyć staż w pełnym wymiarze. | Art. 9d ust. 7 | |||
| Ocena dorobku zawodowego | ||||
| Termin. Ocenę dorobku zawodowego nauczyciela przeprowadza się w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia złożenia sprawozdania z uwzględnieniem stopnia realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela. Oceny tej dokonuje dyrektor szkoły w przypadku nauczyciela: – stażysty (kontraktowego) – po zapoznaniu się z projektem oceny opracowanym przez opiekuna stażu i po zasięgnięciu opinii rady rodziców; – mianowanego – po zasięgnięciu opinii rady rodziców. | Art. 9b ust. 5a | |||
| Wyrażenie opinii. Rada rodziców powinna przedstawić swoją opinię w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie dorobku zawodowego nauczyciela. Jej brak nie wstrzymuje jednak postępowania. | Art. 9b ust. 5b | |||
| Zasady sporządzania. Ocena dorobku może być pozytywna lub negatywna. Sporządza się ją na piśmie z uzasadnieniem i pouczeniem o możliwości wniesienia odwołania. | Art. 9b ust. 5c | |||
| Odwołanie. Od oceny dorobku zawodowego nauczycielowi służy odwołanie do organu sprawującego nadzór pedagogiczny w terminie 14 dni od dnia jej otrzymania. Ten rozpatruje je w ciągu 21 dni. Ocena dorobku ustalona przez organ jest ostateczna. | Art. 9b ust. 5d | |||
| Skutki naruszenia terminu. W przypadku niedotrzymania przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny terminu rozpatrzenia odwołania nauczyciel jest dopuszczony odpowiednio do rozmowy kwalifikacyjnej, egzaminu lub może się ubiegać o akceptację komisji kwalifikacyjnej. | Art. 9b ust. 5e | |||
| Otrzymanie negatywnej oceny. Jeżeli ostateczna ocena dorobku zawodowego jest negatywna, to ponowna może być dokonana po odbyciu – na wniosek nauczyciela i za zgodą dyrektora szkoły – jednego dodatkowego stażu w wymiarze dziewięciu miesięcy. | Art. 9b ust. 5f | |||
| Uwaga! 1. W przypadku ubiegania się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego staż rozpoczęty w roku szkolnym 2018/2019 trwa 12 miesięcy. Po jego zakończeniu dokonywana jest ocena dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu oraz przeprowadzane jest postępowanie kwalifikacyjne, zgodnie z przepisami KN w nowym brzmieniu. 2. Do postępowań o nadanie nauczycielom stopnia awansu zawodowego, wszczętych i niezakończonych przed 1 września 2019 r., stosuje się przepisy dotychczasowe. Również według dotychczasowych regulacji dokonywana jest ocena pracy tych, którzy zakończyli staż na kolejny stopień w okresie od 1 września 2018 r. do 31 sierpnia 2019 r. (lecz do 31 sierpnia 2019 r. nie otrzymali oceny pracy po jego zakończeniu lub nie złożyli wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego). | ||||
| Limit zatrudnienia na czasowej umowie | ||||
| Sumowanie okresów. Czas zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony zawartej w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie tych umów między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 36 miesięcy. Do tego okresu wlicza się umowy o pracę zawarte na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej nie przekroczy trzech miesięcy. | Art. 10 ust. 12 i 13 | |||
| Przekształcenie stosunku pracy. W przypadku przekroczenia limitu z dniem następującym po upływie okresu 36 miesięcy, stosunek pracy przekształca się, w przypadku nauczyciela: kontraktowego – w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony; mianowanego (dyplomowanego) – w stosunek pracy na podstawie mianowania, a w przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w art. 10 ust. 5 pkt 1 i 6 KN (tj. posiadania obywatelstwa polskiego lub istnienia możliwości zatrudnienia w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony) – w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Przekształcenie podstawy prawnej stosunku pracy potwierdza na piśmie dyrektor szkoły. | Art. 10 ust. 14 i 15 | |||
| Wyjątki. Regulacji o limicie nie stosuje się do umów o pracę na czas określony zawartych: w celu zastępstwa nieobecnego nauczyciela, jeżeli ich zawarcie w danym przypadku będzie służyło zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i będzie niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy; z nauczycielem nieposiadającym kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska; w przypadku przedłużenia umowy o pracę do dnia porodu (zgodnie z art. 177 par. 3 k.p.). | Art. 10 ust. 16 | |||
| Uwaga! Do okresu 36 miesięcy wliczane są okresy zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony, zawieranych począwszy od 1 września 2019 r. | ||||
| Wynagrodzenie i świadczenia | ||||
| Dodatek za wychowawstwo. Nauczycielowi, któremu powierzono sprawowanie funkcji wychowawcy klasy, przysługuje dodatek funkcyjny z tego tytułu. Minimalna jego wysokość wynosi 300 zł. | Art. 34a | |||
| Świadczenie na start. Stażysta odbywający staż na stopień nauczyciela kontraktowego otrzymuje jednorazowe świadczenie na start w wysokości 1000 zł. Wypłaca się je w terminie do 30 września roku, w którym rozpoczęto staż. Gdy pozostaje on jednocześnie w więcej niż jednym stosunku pracy, świadczenie otrzymuje w szkole wskazanej jako podstawowe miejsce zatrudnienia. Takie świadczenie można otrzymać nie więcej niż jeden raz w okresie całego zatrudnienia. Jego wysokości nie uwzględnia się przy obliczaniu kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli. | Art. 53a | |||
| Podwyżki. W okresie od 1 września 2019 r. do 31 grudnia 2019 r. średnie wynagrodzenie nauczycieli zwiększa się o 9,6 proc. Podwyższenie pensji w związku ze zwiększeniem średniego wynagrodzenia nauczycieli następuje nie później niż do 30 września 2019 r., z wyrównaniem od 1 września 2019 r. | Nie dotyczy (art. 14 u.z.k.n.) | |||
| Pensum | ||||
| 18 godzin – tyle wynosi tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć nauczycieli przedmiotów z zakresu kształcenia ogólnego i teoretycznych przedmiotów zawodowych. | Art. 42 ust. 3, lp. 3 tabeli | |||
| Odpowiedzialność dyscyplinarna | ||||
| Popełnienie czynu. Kar porządkowych (w trybie art. 108 k.p.) nie wymierza się za popełnienie czynu naruszającego prawa i dobro dziecka. O popełnieniu przez nauczyciela takiego czynu dyrektor szkoły (a w przypadku jego popełnienia przez niego – organ prowadzący szkołę) zawiadamia rzecznika dyscyplinarnego nie później niż w ciągu trzech dni roboczych od dnia powzięcia wiadomości o jego popełnieniu. | Art. 75 ust. 2a | |||
| Wyłączenie umorzenia. Popełnienie czynu polegającego na naruszeniu prawa i dobro dziecka wyłącza możliwość umorzenia postępowania wyjaśniającego i dyscyplinarnego. | Art. 85 ust. 5 pkt 2 lit. c i art. 85j ust. 5 pkt 3 lit. a | |||
| Przedawnienie. Jeżeli czyn narusza prawa i dobro dziecka, postępowanie dyscyplinarne może być wszczęte także po upływie trzech miesięcy od dnia powzięcia przez organ, przy którym działa komisja dyscyplinarna pierwszej instancji, wiadomości o popełnieniu czynu uchybiającego godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom. | Art. 85o ust. 7 | |||
Wykaz skrótów:
MEN – minister edukacji narodowej; KN – ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967 ze zm.); u.z.k.n. – ustawa z 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1287); u.p.o. – ustawa z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1148 ze zm.); k.p. – ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1040 ze zm.).
Pisaliśmy o tym:
Szczegółowe porównanie zmian, które wprowadza czerwcowa nowelizacja Karty nauczyciela, w stosunku do poprzednio obowiązujących przepisów, opublikowaliśmy w Tygodniku Gazeta Prawna z 19 lipca – zob. „Nie tylko podwyżki płac. Zmian dla nauczycieli będzie dużo więcej”, DGP nr 139.
