Większość obywateli dobrowolnie wykonuje obowiązki wynikające z decyzji administracyjnych lub bezpośrednio z regulacji prawnych, przestrzega też określanych w nich zakazów. Są jednak i tacy, którzy albo w wyniku niedbalstwa, albo świadomie ich nie realizują. Administracja dla zapewnienia ładu społecznego musi posiadać zatem narzędzia, aby na opornych obywatelach wymusić wykonanie nałożonych na nich obowiązków. Chodzi o płacenie danin publicznoprawnych, tj. np. podatków, opłat czy kar pieniężnych. Ale katalog tych obowiązków dotyczy też przywrócenia stanu zgodnego z prawem, np. nakazanie rozbiórki obiektu wybudowanego bez pozwolenia.
Tymi narzędziami, które mają przymusowo doprowadzić do wykonania zobowiązania, są środki egzekucyjne. W zależności od charakteru obowiązku dzieli się je na pieniężne i niepieniężne. Zasady ich zastosowania reguluje ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Regulacja ta została przyjęta jeszcze w okresie PRL. Dlatego ustawa ta była wielokrotnie nowelizowana. Po pierwsze z uwagi na zmianę ustroju, a po drugie w związku z wejściem Polski do Unii Europejskiej. Stale są jednak dokonywane w tej regulacji drobne lub obszerniejsze zmiany, które mają zapewnić większą skuteczność egzekucji. Ostatnia duża nowelizacja była przeprowadzona w 2015 r. w związku z uchwaleniem nowej ustawy o administracji podatkowej. Warto dodać, że obecnie w Sejmie procedowania jest kolejna regulacja dotycząca tego zakresu. Chodzi o projekt ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej. Zakłada on połączenie dotychczas odrębnie działającej: administracji podatkowej, kontroli skarbowej i Służby Celnej. Przewiduje się zatem dokonanie odpowiednich modyfikacji przepisów ustawy egzekucyjnej.
Przedmiotem regulacji ustawy jest postępowanie mające na celu bądź przymuszenie zobowiązanego do wykonania ciążących na nim obowiązków (postępowanie egzekucyjne), bądź stworzenie warunków ułatwiających przyszłą egzekucję (postępowanie zabezpieczające). W praktyce przepisy ustawy egzekucyjnej stwarzają wiele wątpliwości. Regulacja ta posiada bowiem luki i nieścisłości. Bardzo często korzysta z pojęć niedookreślonych. O tych problemach świadczyć może niezwykle liczne orzecznictwo sądów administracyjnych. W literaturze ustawa egzekucyjna bardzo krytycznie jest oceniana. I powodem nie są tylko kwestie legislacyjne, lecz także, przede wszystkim, wskazuje się, że przewidziane w niej rozwiązania nie wpływają na skuteczność egzekucji, szczególnie jeśli chodzi o zobowiązania podatkowe. Tak czy inaczej istnieje potrzeba omówienia przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym. Jest ona bowiem jedną z najważniejszych regulacji dla administracji publicznej. W pierwszej części dokonana zostanie analiza podstawowych pojęć użytych w ustawie. Chodzi o wyjaśnienie zagadnień m.in. związanych z czynnościami i środkami egzekucyjnymi, uczestnikami postępowania (organ egzekucyjny i rekwizycyjny, wierzyciel, zobowiązany, dłużnik zajętej wierzytelności), zajęciem egzekucyjnym i zabezpieczającym.
Kolejna część komentarza ukaże się 21 grudnia
Wykaz skrótów
dyrektywa Rady 2010/24/UE – dyrektywa Rady 2010/24/UE w sprawie wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności dotyczących podatków, ceł i innych obciążeń (Dz.Urz. UE z 2010 r. L 302, s. 16)
k.c. – ustawa z 23 kwietnia 1963 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.)
k.p. – ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.)
k.p.a. - ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 23)
k.p.c. – ustawa z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1822)
p.p.s.a. – ustawa z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.)
rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 1189/2011 – rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 1189/2011 z 18 listopada 2011 r. ustalające szczegółowe przepisy dotyczące niektórych przepisów dyrektywy Rady 2010/24/UE w sprawie wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności dotyczących podatków, ceł i innych obciążeń (Dz.Urz. UE z 2011 r. L 302, s. 16)
u.g.n. – ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1774 ze zm.)
u.p.e.a. – ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 599 ze zm.)
u.p.w. – ustawa z 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 160)
u.w.p.d.p. – ustawa z 11 października 2013 r. o wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1289 ze zm.)
ustawa o strażach gminnych – ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 706)
TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI – baza publikacji
Dotychczas w tygodniku Samorząd i Administracja komentowaliśmy ustawy:
● z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
● z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej
● z 22 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych
● z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
● z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy
● z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej
● z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195), chodzi o program 500+.
● z 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 960).
Przeoczyłeś tygodnik? Znajdziesz go w wydaniach DGP na www.edgp.gazetaprawna.pl
