Zatrudniamy pracownika z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Z ilu dni zwolnienia od pracy będzie mógł skorzystać w celu wykonania badań specjalistycznych (trwają cztery dni)? Pracownik nie ma możliwości wykonania badań poza godzinami pracy.
Ekspert radzi
Pracownik o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.
Wynika to z art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (dalej: ustawa o rehabilitacji). Przewiduje on pewne przesłanki, które osoby niepełnosprawne muszą spełnić, aby skorzystać z tego uprawnienia, mianowicie:
● aktualne orzeczenie potwierdzające niepełnosprawność w stopniu znacznym lub umiarkowanym,
● cel zwolnienia – wykonanie badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, uzyskanie zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy,
● brak możliwości wykonania powyższych czynności poza godzinami pracy.
Jeśli pracownik spełnia łącznie wszystkie powyższe przesłanki, wówczas może korzystać z przedmiotowego zwolnienia od pracy. Natomiast pracodawca nie może odmówić pracownikowi jego udzielenia.
Nieobecność pracownika korzystającego ze zwolnienia będzie stanowić usprawiedliwioną nieobecność w pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, którego wysokość liczona będzie jako ekwiwalent pieniężny za urlop (a nie jak wynagrodzenie za czas urlopu).
Przepisy ustawy o rehabilitacji nie przewidują limitu czasowego takiego zwolnienia (w przeciwieństwie do zwolnienia od pracy w celu uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym, gdzie ustawodawca przewidział nie więcej niż 21 dni roboczych w roku kalendarzowym). Dlatego może ono trwać cały dzień, kilka godzin bądź też kilka, a nawet kilkanaście dni w ciągu roku kalendarzowego – w zależności od potrzeb pracownika.
Żadne przepisy nie określają w sposób szczegółowy zasad udzielania przez pracodawcę zwolnienia od pracy w celu wykonania m.in. badań specjalistycznych. W związku z powyższym pracodawca samodzielnie musi określić te zasady. Pracodawca może żądać od pracownika, aby wniosek o udzielenie zwolnienia został odpowiednio udokumentowany, np. poprzez przedstawienie odpowiedniego skierowania lekarza na zabiegi.
Jeżeli więc pracownik legitymujący się umiarkowanym stopniem niepełnosprawności przedstawi oświadczenie/wniosek wskazujący na konieczność przeprowadzenia badań specjalistycznych w ciągu 4 dni, uzasadniając niemożność ich przeprowadzenia poza godzinami pracy, pracodawca powinien udzielić pracownikowi takiego zwolnienia. Badania specjalistyczne nie muszą być refundowane ze środków NFZ.
Podstawa prawna
Art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.).
