Osoby kończące studia zamiast kariery pracowniczej mogą wybrać od razu drogę przedsiębiorcy. Ułatwieniem w podjęciu działalności gospodarczej na finiszu ścieżki edukacyjnej jest m.in. program rządowy „Pierwszy biznes – wsparcie w starcie”. Realizuje go Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK), który zarządza projektem, we współpracy z ministrem pracy i polityki społecznej oraz trzema regionalnymi operatorami (funduszami pożyczkowymi) w województwie mazowieckim, świętokrzyskim i małopolskim.
W programie oferowane są pożyczki na założenie firmy dla absolwentów uczelni wyższych – do 4 lat od otrzymania dyplomu – oraz studentów ostatniego roku. Zostały one uruchomione ze środków przekazanych Bankowi Gospodarstwa Krajowego przez ministra pracy. Pochodzą one z rezerw uzyskanych w wyniku prywatyzacji majątku Skarbu Państwa i ze środków europejskich.

Korzystny kredyt

Osoby zamierzające założyć własną firmę nadal mogą pozyskać niezbędne na ten cel środki w formie dotacji oferowanych przez urzędy pracy. Pożyczka, choć mniej atrakcyjna od wsparcia bezzwrotnego, będzie jednak dobrym rozwiązaniem dla tych, którzy na uruchomienie firmy potrzebują większej kwoty niż ta oferowana w formie dotacji (pomoc bezzwrotna to maksymalnie około 22 tys. zł), a do tego mają dobry pomysł, dopracowany biznesplan i nie wahają się podjąć ryzyka związanego z zostaniem przedsiębiorcą.
Pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej z programu „Pierwszy biznes – wsparcie w starcie” mogą być udzielane w maksymalnej wysokości do 60 tys. zł. Atrakcyjne jest również oprocentowanie, które jest stałe i wynosi zaledwie 0,25 stopy redyskonta weksli (aktualnie jest to 0,69 proc. w skali roku). Pożyczkobiorca nie ponosi też prowizji i opłat za czynności związane z udzieleniem i obsługą pożyczki.

Trzy regiony i kraj

Na razie ze wsparcia można skorzystać tylko w trzech województwach – małopolskim, świętokrzyskim i mazowieckim. Nie oznacza to jednak, że zainteresowani spoza tych regionów są wykluczeni z możliwości ubiegania się o pożyczki. Warunkiem jest jednak zlokalizowanie miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na obszarze jednego z trzech wymienionych regionów.
Aby skorzystać ze wsparcia, podanie o udzielenie pożyczki należy złożyć u regionalnego pośrednika finansowego. Są nimi – działający na obszarze poszczególnych województw – Mazowiecki Regionalny Fundusz Pożyczkowy w Warszawie, Fundacja Agencji Rozwoju Regionalnego w Starachowicach (z biurem w tym mieście oraz w stolicy województwa – Kielcach) albo Małopolski Fundusz Ekonomii Społecznej w Krakowie. W regionach tych na pożyczki przeznaczono 21 mln zł. Wkrótce tego rodzaju wsparcie dla start-upów dostępne będzie w całym kraju. Jednak do pozostałych trzynastu województw trafi już stosunkowo mniej pieniędzy – do końca 2014 r. będzie to 60 mln zł. Rozszerzenie programu pożyczek na całą Polskę przewiduje nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – ustawa zmieniająca tę ustawę, która wprowadzi instrument pożyczkowy, została uchwalona przez Sejm 14 marca i obecnie oczekuje na ogłoszenie w Dzienniku Ustaw. Zacznie obowiązywać po 14 dniach od jej publikacji.

Zasady finansowania

Z oferty pożyczkowej mogą obecnie skorzystać studenci ostatniego roku studiów wyższych i absolwenci uczelni do 4 lat od otrzymania dyplomu. Beneficjentami programu mogą być zarówno osoby, które ukończyły studia magisterskie, jak i studia I stopnia (licencjackie lub inżynierskie), niezależnie od tego, czy studiowali w trybie dziennym, wieczorowym czy zaocznym. Osoba, która ubiega się o wsparcie, nie może wykonywać pracy zarobkowej. Nie oznacza to jednocześnie, że musi być zarejestrowana w urzędzie pracy jako bezrobotna. Wystarczy, że wraz z wnioskiem o pożyczkę przedstawi oświadczenie o niewykonywaniu pracy zarobkowej. Załącznikiem do podania będzie także dyplom ukończenia studiów lub zaświadczenie o studiowaniu. Nieco inaczej wygląda regulacja pożyczek na gruncie nowelizowanej ustawy zatrudnieniowej. Przewiduje ona, że oprócz studentów i absolwentów z nowych, preferencyjnych pożyczek dostępnych w całej Polsce, będą mogły skorzystać także inne osoby bezrobotne, zarejestrowane w powiatowych urzędach pracy. Nowe przepisy przewidują też wyższą maksymalną kwotę pomocy, która będzie udzielana do wysokości 20-krotności przeciętnego wynagrodzenia, czyli obecnie około 76,5 tys. zł.
Pożyczka nie może być przeznaczona na prowadzenie działalności gospodarczej związanej z produkcją rolną, a także przetwarzaniem i handlem podstawowymi produktami rolnymi (są one wymienione w załączniku nr I do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską). Pieniędzy z programu nie można wykorzystać też do założenia firmy w wybranych branżach, takich jak:
● górnictwo węgla,
● rybołówstwo i akwakultura,
● hutnictwo żelaza i stali oraz włókien syntetycznych,
● budownictwo okrętowe,
● produkcja lub obrót bronią,
● erotyka.
Niezależnie od dziedziny gospodarki, pożyczka nie będzie mogła także zostać wykorzystana na rozkręcenie biznesu w formie spółki kapitałowej.
Ponadto pożyczka może być udzielona tylko osobie, która w okresie 12 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku nie prowadziła działalności gospodarczej i nie była wpisana do ewidencji działalności gospodarczej (CEIDG), a także która w okresie dwóch lat przed dniem złożenia wniosku nie była skazana za przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu.
Przyznanie wsparcia odbywa się na zasadach unijnej pomocy de minimis, co oznacza konieczność wypełnienia dodatkowych formularzy z informacjami o pomocy publicznej pozyskanej dotychczas z innych źródeł. W okresie obejmującym bieżący rok kalendarzowy i poprzedzające go dwa lata kalendarzowe nie można bowiem uzyskać pomocy de minimis przekraczającej 200 tysięcy Euro.
Wypłata środków w ramach pożyczki może nastąpić dopiero po zarejestrowaniu firmy, na podstawie umowy podpisanej z pośrednikiem finansowym, który działa na rzecz BGK.
Początkujący przedsiębiorca zobowiązuje się w niej m.in.:
● do niezawieszania działalności gospodarczej przez 12 miesięcy od dnia jej rozpoczęcia,
● do wykorzystania środków pożyczki zgodnie z przeznaczeniem,
● do poddania kontroli dokonywanej przez ministerstwo pracy, BGK, pośrednika finansowego bądź inne uprawnione podmioty, badające prawidłowość wykorzystania pożyczki,
● do zapewnienia w czasie kontroli prawa wglądu we wszystkie dokumenty i dane związane z udzieloną pożyczką i działalnością gospodarczą,
● do przechowywania – w sposób zapewniający poufność i bezpieczeństwo – dokumentacji związanej z udzieloną pożyczką i sfinansowanym za jej pomocą zakresem działalności gospodarczej przez okres 10 lat od podpisania umowy pożyczki.
Okres spłaty pożyczki nie może przekraczać 7 lat (84 miesiące). Istnieje jednak możliwość odroczenia wszelkich płatności do 12 miesięcy.
Rozpatrzenie wniosku o pożyczkę oraz podjęcie decyzji w sprawie jej udzielenia powinno nastąpić w ciągu 14 dni od daty złożenia prawidłowo wypełnionego i kompletnego podania.
Ocenie pośrednika będzie podlegać m.in. opis planowanego przedsięwzięcia, cel pożyczki, a także sam pomysł na biznes, pod kątem możliwości jego prowadzenia oraz spłaty pożyczki.

Trzeba zabezpieczenia

Tak jak ma to miejsce w większości przypadków korzystania z programów pomocowych finansowanych z pieniędzy publicznych, także i w tym przypadku konieczne będzie ustanowienie zabezpieczenia spłaty pożyczki.
Podstawową jego formą jest sporządzenie przez pożyczkobiorcę weksla własnego oraz poręczenie jednej lub dwóch osób fizycznych. Jeśli jednak pośrednik uzna to za niewystarczające, będzie mógł zamiast poręczenia wymagać innych gwarancji spłaty. Poręczycielem może być również osoba z rodziny pożyczkobiorcy, jeśli tylko spełnione są wymogi formalne dotyczące sytuacji materialnej takiej osoby.

Pożyczka uzupełniająca

Kolejnym krokiem dla młodego przedsiębiorcy, który założy swoją firmę za pieniądze pożyczone od BGK, może być pozyskanie dodatkowej pożyczki na utworzenie stanowiska pracy dla osoby bez pracy, w tym bezrobotnego skierowanego przez powiatowy urząd pracy.
Wartość takiej pożyczki może wynieść maksymalnie do 20 tys. zł. Oprocentowanie jest identyczne jak przy pierwszym wsparciu (podstawowym – na założenie firmy).
Za jego atrakcyjnością przemawia możliwość umorzenia po roku jej spłacania. Warunkiem anulowania pozostałej do spłaty kwoty kapitału jest utrzymywanie stanowiska pracy, utworzonego dla osoby bezrobotnej skierowanej przez powiatowy urząd pracy przez minimum 1 rok. Dodatkowo spłaty rat obydwu pożyczek muszą być realizowane zgodnie z harmonogramem.

PRZYKŁADY

1. Czy za pożyczkę kilka osób założy wspólnie firmę

Trzech studentów Uniwersytetu Warszawskiego chciałoby wspólnie założyć firmę usługową. Żaden z nich nie posiada jednak dostatecznych środków na jej uruchomienie. Czy będą oni mogli pozyskać na ten cel pożyczkę z BGK i wspólnie rozpocząć przedsięwzięcie?

Osoby takie nie są wykluczone z możliwości pozyskania pożyczki na założenie firmy. Każdy z nich powinien jednak złożyć odrębny, indywidualny wniosek. Skutkiem złożenia takich trzech wniosków może być wzrost wysokości wsparcia finansowego pozyskanego dla danego biznesu. Jeżeli każda z tych osób złoży wniosek o przyznanie pożyczki w maksymalnej wysokości 60 tys. zł i taką kwotę uzyska, łączna kwota pomocy dla tej działalności wyniesie aż 180 tys. zł.

2. Czy można spłacić pożyczkę wcześniej

Absolwent Politechniki Poznańskiej uzyskał pożyczkę na założenie działalności gospodarczej z BGK. Biznes idzie dobrze, wobec czego chciałby spłacać wyższe kwoty, aby szybciej uwolnić się od zobowiązania. Czy może to zrobić i z jakimi kosztami musi się liczyć?

Płatności rat pożyczki powinny następować terminowo w okresach miesięcznych określonych umową pożyczki. Nie ma jednak przeszkód, by dokonać wcześniejszej spłaty pożyczki. Przedsiębiorca nie ponosi żadnych kosztów związanych z udzieleniem pożyczki. Podobnie również w przypadku wcześniejszej spłaty pożyczkobiorca nie jest zobowiązany do ich poniesienia. Co ważne, odsetki naliczane są od pozostałej do spłaty wartości kapitału, a wobec tego wysokość raty odsetkowej w takim przypadku będzie się szybciej maleć.

3. Czy można być uprzywilejowanym w dostępie do pożyczki

Absolwent wydziału fizyki Uniwersytetu w Białymstoku, będący osobą niepełnosprawna poszukuje możliwości wsparcia dla swojego start-upu, który zamierza wkrótce założyć. Aby zwiększyć swoje szanse na pozyskanie pomocy publicznej, rozpoczął nowe studia z zarządzania i przedsiębiorczości. Czy w związku z tymi okolicznościami może liczyć na preferencje względem innych osób ubiegających się o pożyczkę?

Niestety nie. Program zakłada, że wszystkie osoby ubiegające się o pożyczki z BGK mają równe szanse w dostępie do nich. Uprzywilejowania nie stwarza również fakt podjęcia nauki na drugim kierunku po zakończeniu jej na pierwszych studiach ani równoległa edukacja na dwóch kierunkach jednocześnie.

Podstawa prawna

Art. 1 pkt 53 (rozdział 11b) ustawy z 14 marca 2014 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw.