Powiatowe urzędy pracy będą miały do dyspozycji mniej instrumentów aktywizacji, ale za to ich stosowanie będzie elastyczniejsze. Stypendium dla stażystów wzrośnie ze 120 proc. do 140 proc. zasiłku dla bezrobotnych.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło zapowiadany już od wielu miesięcy projekt ustawy o rynku pracy. Ma on od przyszłego roku zastąpić obowiązującą ustawę z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1065 ze zm.). Wprawdzie wiele z zawartych w niej rozwiązań zostanie przeniesionych do nowego aktu prawnego, ale powiatowe urzędy pracy (PUP) czekają istotne zmiany. Jedna z nich przewiduje rezygnację z procedury profilowania bezrobotnych, która sprowadzała się do przyporządkowania osoby bez pracy do jednej z trzech grup pomocy, a dla każdej z nich były przewidziane odrębne formy aktywizacji. Odejście od tego rozwiązania jest spowodowane tym, że nie sprawdziło się ono w praktyce, a wręcz utrudniło pośredniakom zadanie.

– W naszych rejestrach przeważają osoby długotrwale bezrobotne, które z zasady trafiają do trzeciego profilu pomocy. Problem w tym, że wyklucza to je z możliwości korzystania z najważniejszych instrumentów aktywizacji czy skierowania na zgłoszone stanowisko pracy – mówi Jerzy Bartnicki, dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Kwidzynie.

W nowej ustawie został zresztą przewidziany mniej rozbudowany katalog form wsparcia oferowanych bezrobotnym. Znikną z niego świadczenie aktywizacyjne, refundacja składek za osoby po 50. roku życia oraz zlecanie działań aktywizacyjnych przez marszałków województw agencjom zatrudnienia. Z kolei grant na telepracę będzie dostępny jedynie dla opiekunów osób niepełnosprawnych. Te zmiany wynikają z małego zainteresowania tymi instrumentami, o czym pisaliśmy na łamach DGP.

Modyfikacje czekają też niektóre z form aktywizacji, które zostaną zachowane w nowej ustawie. Dotyczy to m.in. bonów stażowych, szkoleniowych czy na zasiedlenie, które teraz mogą być przyznane jedynie bezrobotnym do 30. roku życia, a staną się dostępne bez ograniczeń wiekowych. Duże zmiany nastąpią w obrębie jednego z najpopularniejszych instrumentów, czyli staży. Ministerstwo proponuje określenie minimalnego i maksymalnego okresu odbywania stażu na trzy i sześć miesięcy oraz uzależnienie jego przyznania od deklaracji pracodawcy zatrudnienia osoby bezrobotnej na co najmniej drugie tyle. Ponadto ponowne odbycie stażu u tego samego pracodawcy będzie możliwe dopiero po upływie 24 miesięcy. Tyle samo będzie wynosił łączny wymiar stażu w przypadku jednego bezrobotnego.

– Są to rozwiązania, które pozwolą przeciwdziałać traktowaniu przez pracodawców staży jako substytutu zatrudnienia – podkreśla Małgorzata Pliszka, dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Nysie.

Jednocześnie osoby objęte tym instrumentem będą otrzymywać wyższe stypendium, które zamiast 120 proc. wysokości zasiłku dla bezrobotnych, będzie stanowić 140 proc. jego wartości (tak samo będzie w przypadku świadczenia dla osób odbywających przygotowanie zawodowe). Natomiast w przypadku samego zasiłku dla bezrobotnych przewidziana jest zmiana polegająca na wprowadzeniu jego nowej stawki, wynoszącej 130 proc. kwoty podstawowej, która ma przysługiwać osobom z 30-letnim stażem pracy.

Ponadto projekt gwarantuje PUP, że tak jak do tej pory będą otrzymywać pieniądze z Funduszu Pracy na wynagrodzenia pracowników oraz odrębną pulę środków na nagrody, która będzie dostępna dla pośredniaków z najlepszą skutecznością. Co ważne w tym ostatnim przypadku stosowane teraz wskaźniki efektywności zatrudnieniowej i kosztowej (od ich spełnienia uzależnione jest uzyskanie pieniędzy na nagrody) zostaną zastąpione wskaźnikami efektywności form pomocy.

W projekcie ustawy pojawia się również Państwowe Centrum Aktywizacji Młodzieży (PCAM), które zajmie miejsce działających obecnie Ochotniczych Hufców Pracy. Nowa jednostka będzie kontynuować zadania związane z aktywizacją młodych, przy czym ich wiek określony został w granicach 14–25 lat (teraz wsparcie OHP jest kierowane do osób, które nie skończyły 29 lat).

Następne zmiany, które przewiduje ustawa, odnoszą się do zatrudniania cudzoziemców. Najważniejsze z nich zakładają wydłużenie okresu pracy na podstawie zarejestrowanego w PUP oświadczenia z 6 miesięcy w ciągu 12 kolejnych miesięcy, do 12 miesięcy w okresie 18 miesięcy, a także wprowadzają obowiązek składania wniosków o wpis do ewidencji oświadczeń oraz o wydanie zezwolenia na pracę sezonową wyłącznie w formie elektronicznej (z nielicznymi wyjątkami). Wreszcie w nowej ustawie zachowany zostanie Krajowy Fundusz Szkoleniowy, pozwalający pracodawcom uzyskać pieniądze na kształcenie ustawiczne pracowników, ale formuła jego funkcjonowania ulegnie znacznym przeobrażeniom.

153 mln zł wyniosą w 2019 r. i kolejnych latach wydatki Funduszu Pracy na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników PUP