Wójt Gminy przyznał mężczyźnie zasiłek okresowy z powodu bezrobocia w wysokości 271 zł; dokładnie za okres od 1 do 30 czerwca 2014 r. A trzy lata później ustalił wobec bezrobotnego wysokość nienależnie pobranego świadczenia za ten właśnie czas i zobowiązał go do jego zwrotu.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze, po rozpoznaniu odwołania uchyliło decyzję w części obejmującej rozstrzygnięcie o terminie zwrotu świadczenia. Ustaliło, że termin zwrotu nienależnie pobranego świadczenia wynosi trzydzieści dni od dnia doręczenia decyzji. Jednak sensu decyzji nie zmieniło.
Kolegium poinformowało, że mężczyźnie przyznano zasiłek okresowy, wskazując jako powód: bezrobocie oraz opierając się na fakcie, że jego dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej. Tymczasem bezrobotny w czerwcu 2014 r. nie był osobą bezrobotną, a ponadto w miesiącu poprzedzającym (maju) osiągnął dochód wyższy (996,96 zł netto) od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej (634 zł).
Zdaniem SKO, przyznanie zasiłku okresowego jest możliwe w przypadku wystąpienia szczególnej okoliczności - długotrwałej choroby, niepełnosprawności, bezrobocia, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego - oraz spełnienia kryterium dochodowego, określonego w art. 8 ust. 1 i ust. 2 ustawy o pomocy społecznej.
Organ wskazał też, że w czerwcu 2014 r. mężczyzna nie był osobą bezrobotną, a ponadto w maju 2014 r., a więc w miesiącu poprzedzającym czerwiec 2014 r., na który przyznano zasiłek okresowy, osiągnął dochód wyższy od kryterium dochodowego. A o tym fakcie nie poinformował urzędu.
Takie wyjaśnienia spotkały się ze skargą bezrobotnego do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku.
Mężczyzna wskazał, że wynagrodzenie które otrzymał z firmy za maj 2014 r. wypłacono mu dopiero w czerwcu, a zatem w maju 2014 r. nie uzyskał żadnego dochodu, czego organy administracji nie wzięły w ogóle pod uwagę.
WSA 14 marca 2019 r. uchylił obie decyzje administracji.
Sąd przypomniał stan prawny stosowany w sprawie. Zgodnie z art. 6 pkt 16 ustawy o pomocy społecznej świadczenie nienależnie pobrane to świadczenie pieniężne uzyskane na podstawie przedstawionych nieprawdziwych informacji lub niepoinformowania o zmianie sytuacji materialnej lub osobistej. A art. 8 ust. 3 ustawy stanowi, że za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony. Natomiast zgodnie z art. 98 ustawy świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi od osoby lub rodziny korzystającej ze świadczeń z pomocy społecznej, niezależnie od dochodu rodziny.
Sąd orzekł, że skoro bezrobotny złożył wniosek o przyznanie zasiłku okresowego w czerwcu 2014 r., to miesiącem istotnym z punktu widzenia oceny, czy zostało spełnione kryterium dochodowe był miesiąc maj. Nie może budzić żadnej wątpliwości, że z uwagi na cel pomocy społecznej z punktu widzenia kryterium dochodowego istotne jest to, kiedy ubiegający się o świadczenia dany dochód faktycznie otrzymał, a nie za jaki okres był mu on należny (tak też orzekł NSA w wyroku o sygn. akt I OSK 2802/13).
WSA był zdania, że błędne jest twierdzenie organu , jakoby uzyskanie dochodu stanowiącego wynagrodzenie za pracę za maj 2014r. przesądzało o tym, że skarżący przekroczył w tym miesiącu kryterium dochodowe.
Decyzję o przyznaniu mężczyźnie zasiłku okresowego w kwocie 271 zł organ I instancji wydał 29 lipca 2014 r., zatem wówczas, gdy wiedział już o tym, że bezrobotny podjął pracę. Mimo tej wiedzy organ nie podjął starań, by wyjaśnić szczegóły umowy o pracę, a w szczególności okresu jej obowiązywania i uzyskiwanych przez dochodów.
Wyrok WSA w Gdańsku, sygn. III SA/Gd 499/18