48 kolejnych niedozwolonych postanowień umownych opisał i wyjaśnił rzecznik ubezpieczonych w najnowszej publikacji. To aneks do wydanego w 2012 r. raportu poświęconego klauzulom abuzywnym w działalności ubezpieczeniowej, zawierającego opis 80 niedozwolonych zapisów.
– Nasze opracowania powstały przede wszystkim po to, by pokazać ubezpieczycielom, jak i dlaczego Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów negatywnie ocenia poszczególne postanowienia umowne – wyjaśnia Aleksander Daszewski, radca prawny z biura rzecznika ubezpieczonych.
– Mamy nadzieję, że dzięki temu przedsiębiorcy będą mogli zweryfikować swoje wzorce pod tym kątem i wyeliminować z nich postanowienia tożsame co do treści i celu z tymi, które przez sąd uznane zostały za niedozwolone. Podobnie mogą na tym skorzystać konsumenci, dowiadując się, które postanowienia ich umów są abuzywne – podkreśla ekspert.
Wszystkie opisane klauzule znajdują się w rejestrze prowadzonym przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Wydany aneks w przeważającej części zawiera zapisy, które w ostatnich latach były przedmiotem masowych sporów konsumentów z ubezpieczycielami.
– Patrząc na praktykę obrotu i skargi konsumenckie, najbardziej dokuczliwe, a czasami tragiczne w skutkach są zapisy wprowadzające nadmiernie wysokie opłaty likwidacyjne w ubezpieczeniach na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym – zaznacza mec. Daszewski.
Sprawy dotyczące stosowania takich postanowień prowadzone były m.in przeciwko AEGON Towarzystwu Ubezpieczeń na Życie S.A. Firma ustaliła, że w razie rozwiązania umowy w trakcie dwóch pierwszych lat jej obowiązywania opłata likwidacyjna wynosiła 99 proc. środków wpłaconych przez konsumenta. Jej wysokość zmniejszała się w każdym kolejnym roku, aż do 10 proc. w roku dziesiątym.
W ocenie SOKiK rozwiązanie to naruszało równowagę stron i słuszność kontraktową, dyskryminując konsumenta. Sąd powołał się przy tym na art. 3953 pkt 17 kodeksu cywilnego, zakazujący ustalania rażąco wygórowanych kar umownych czy opłat za odstąpienie od kontraktu. W kolejnych sprawach sąd wskazał na uchybienia w postaci braku definicji takiej opłaty oraz – również zakazany przez k.c. – obowiązek zapłaty z góry ustalonej sumy za odstąpienie od umowy.
Wiele z klauzul dotyczyło zastrzegania przez ubezpieczycieli prawa do zmiany zakresu usług czy treści regulaminu bez podania przyczyny takiej decyzji. Wszystkie one zostały uznane przez sąd jako naruszające interesy konsumentów i dobre obyczaje. Zgodnie z kodeksem cywilnym niedozwolone jest zastrzeżenie możliwości jednostronnej zmiany istotnych cech świadczenia bez podania ważnych przyczyn.
Rzecznik zapowiada, że będzie uzupełniał raport o kolejne postanowienia dopisane do rejestru klauzul abuzywnych.