Subskrybuj nas na Youtube
Nadal otrzymają ją pracownicy wykonujący w przeszłości pracę w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze. A pod pewnymi warunkami doliczą do stażu służbę wojskową.
/>
Wielu byłych pracowników nadal stara się o uzyskanie emerytury wynikającej z pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa emerytalna). Umożliwia to art. 184 tej ustawy odsyłający do jej art. 32. Ponadto mają tu zastosowanie przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43 ze zm.).
Stale i w pełnym wymiarze
Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.
W praktyce nierzadko pracownicy mają problemy z wykazaniem minimalnego okresu pracy w warunkach szczególnych, co powoduje, że istotne znaczenie ma dla nich także doliczenie okresu służby wojskowej.
Gdy wróci do pracy
Ogólnie w orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że zaliczenie okresu służby wojskowej do okresu pracy w szczególnych warunkach możliwe jest wtedy, gdy pracownik wykonujący pracę w szczególnych warunkach powołany jest do służby wojskowej i następnie po zwolnieniu z tej służby zgłasza się do pracy w przepisanym terminie. Wskazywał na to wyraźnie Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 8 lipca 2014 r. (sygn. akt III AUa 148/14), a wcześniej także Sąd Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów z 16 października 2013 r. (sygn. akt II UZP 6/13, OSNP 2014/3/42), stwierdzając, że czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 1974 r.) zalicza się – na warunkach wynikających z tego przepisu – do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej).
Ponadto konstytucyjna zasada demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej oraz zasada równości wobec prawa i zakazu dyskryminacji, które wyrażone są w art. 2 i 32 ust. 1 i 2 Konstytucji RP, uzasadniają dokonywanie takiej wykładni przepisów prawa, która wyklucza jakiekolwiek pokrzywdzenie obywatela z powodu wykonywania publicznego obowiązku obrony ojczyzny. Zasadniczo więc można przyjąć, że czas służby wojskowej nie może pogarszać sytuacji pracownika także w zakresie świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Zatem okres tej służby odbywanej w latach 70. powinien być wliczany również do okresu pracy w warunkach szczególnych jako podstawy uzyskania emerytury, gdy pracownik w ustawowym terminie powrócił do dotychczasowej pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. [przykład]
Żołnierze zawodowi i nadterminowi
Oprócz zatrudnienia w warunkach szczególnych istotne znaczenie dla nabycia prawa do wcześniejszej emerytury może mieć także wykonywanie pracy w szczególnym charakterze. Ustawa emerytalna wymienia wprost osoby, które uważa się za pracowników w szczególnym charakterze i które dzięki temu mogą wcześniej uzyskać emeryturę. Są to między innymi żołnierze zawodowi, co wynika jednoznacznie z art. 32 ust. 3 tej ustawy. Natomiast nie zalicza się tu żołnierzy służby nadterminowej. Wskazywał na to także Sąd Najwyższy w wyroku z 22 lutego 2007 r. (sygn. akt I UK 258/06, OSNP 2008/5–6/81), stwierdzając, że żołnierze wojskowej służby nadterminowej nie należą do kręgu „pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze” w rozumieniu art. 32 ust. 3 pkt 6 ustawy emerytalnej.
PRZYKŁAD
Odmowa świadczenia i odwołanie
Pan Adam zatrudniony jako spawacz został powołany do odbywania zasadniczej służby wojskowej. Służbę tą odbywał w latach 1971–1973. Następnie bezpośrednio po jej zakończeniu powrócił do pracy u dotychczasowego pracodawcy na wcześniejsze stanowisko pracy.
Po ukończeniu 60 lat wystąpił z wnioskiem o emeryturę. ZUS odmówił mu prawa do świadczenia, wskazując, że nie przepracował minimum 15 lat w warunkach szczególnych. Sąd uwzględnił odwołanie wskazując, że także okres służby wojskowej powinien być zaliczony do okresu pracy w warunkach szczególnych.
Podstawa prawna
Art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.).
