Prawo do dwóch świadczeń z systemu rolniczego i powszechnego mają tylko osoby, które zakończą aktywność zawodową w powszechnym wieku emerytalnym. Muszą też udowodnić wymagany staż ubezpieczeniowy
Czy mam prawo do wcześniejszej emerytury z ZUS
Właścicielka gospodarstwa rolnego urodzona w 1960 roku podlega ubezpieczeniu rolniczemu od 32 lat. Dodatkowo w okresie od 1980 do 1982 roku przez dwa lata pracowała w szkolnej stołówce jako kucharka i z tego tytułu była ubezpieczona w ZUS. Pracownica KRUS wyjaśniała jej, że skoro w przyszłym roku ukończy 55 lat, to będzie mogła ubiegać się o wcześniejszą emeryturę. Czy zainteresowana będzie mogła otrzymać taką samą emeryturę z ZUS?
NIE
Specjalne zasady przechodzenia na wcześniejszą emeryturę obejmują wyłącznie rolników i domowników, którzy się ubiegają o świadczenie z KRUS. Tylko bowiem ta grupa do końca 2017 roku zachowa prawo do wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej. Zainteresowani muszą jednak jednocześnie spełnić trzy warunki. Po pierwsze do 31 grudnia 2017 roku ukończyć 55 lat (kobieta) albo 60 lat (mężczyzna). Jednocześnie osoby te są zobowiązane do udowodnienia faktu podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 30 lat. Przy czym muszą zaprzestać prowadzenia działalności rolniczej. Do stażu, od którego zależy prawo do emerytury rolniczej, wlicza się okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin w latach 1983–1990. Na zwiększenie okresu ubezpieczenia mają wpływ także lata prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia, przed 1 stycznia 1983 r. Wliczane są również okresy podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników, począwszy od 1 stycznia 1991 r. Przy czym osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 r. przy ustalaniu prawa do emerytury rolniczej nie uwzględnia się okresów ubezpieczenia w ZUS. Takie ograniczenie wynika z przepisów ustawy z 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych. Niemniej osoba, która po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego nabędzie prawo do świadczenia rolniczego (czyli będzie legitymować się co najmniej 25-letnim okresem podlegania wyłącznie rolniczemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu) oraz do emerytury pracowniczej, będzie miała prawo do wypłaty z obu systemów.
Podstawa prawna
Art. 6, 16–26 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1403 ze zm.).
Art. 42–46 ustawy z 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz.U. nr 228, poz. 1507 ze zm.).
Czy mogę otrzymać dwa świadczenia
Mężczyzna urodzony w 1949 roku obecnie rozważa możliwość przejścia na emeryturę. Przez większość swojego aktywnego życia po zakończeniu szkoły zawodowej podlegał ubezpieczeniu rolniczemu. Od 2000 do 2004 roku był zatrudniony w urzędzie gminnym jako dozorca. Za okres ten miał odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne do ZUS. Czy przechodząc na emeryturę w wieku powszechnym, otrzyma dwa świadczenia z dwóch systemów?

TAK

Prawo do podwójnego świadczenia wypłacanego z dwóch systemów mają wyłącznie osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., których świadczenia w systemie powszechnym są ustalane w sposób kapitałowy. Przy czym o taki sposób ustalania świadczenia mogą się ubiegać wyłącznie osoby, które podlegały ubezpieczeniu w KRUS i w ZUS. Podwójna emerytura przysługuje wyłącznie rolnikom podlegającym ubezpieczeniu w kasie, którzy nabyli prawo do emerytury rolniczej. Prawo do tego świadczenia jest uzależnione od osiągnięcia wieku emerytalnego oraz co najmniej 25-letniego okresu podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników. Inaczej wygląda sprawa ustalenia części emerytury z ZUS. W tym przypadku prawo wypłaty jest uzależnione od osiągnięcia wieku emerytalnego, ale ZUS emeryturę kapitałową liczy z faktycznego okresu ubezpieczenia. W przypadku czytelnika emerytura ta może być policzona z czterech lat opłacania składek. Jej wysokość nie będzie duża, ale adekwatna do kwoty wpłaconej do systemu ubezpieczeniowego. Tym samym w razie nabycia prawa do dwóch świadczeń z różnych systemów: z ZUS i emerytury rolniczej, uprawnionemu do wypłaty przysługują oba świadczenia. Przy czym każda z instytucji ubezpieczeniowych wypłaca je niezależnie.
Podstawa prawna
Art. 42, art. 43 i art. 46 ustawy z 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz.U. nr 228, poz. 1507 ze zm.).
Art. 16–20, 24–26 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1403 ze zm.).
Czy rolnik straci, pobierając pieniądze z ZUS
Właściciel niewielkiego gospodarstwa zdecydował się na prowadzenie działalności gospodarczej. Początkowo jego praca polegała na odbieraniu mleka od rolników. Z czasem jednak zdecydował się na założenie hurtowni zajmującej się obrotem środkami do higieny niezbędnymi w gospodarstwach rolnych specjalizujących się w produkcji mleczarskiej. Obecnie zainteresowany zbliża się do wieku emerytalnego. Okazuje się, że łączny okres jego ubezpieczenia w KRUS nie pozwala mu na otrzymanie świadczenia z systemu ubezpieczenia rolniczego, bowiem jego łączny okres opłacania składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe jest mniejszy niż 25 lat. Natomiast zainteresowany ma prawo do emerytury z ZUS. Czy w takim przypadku przepadną mu okresy podlegania ubezpieczeniu w KRUS?

NIE

W przypadku nienabycia prawa do emerytury rolniczej przez zainteresowanego okres opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników zwiększa wysokość przysługującego świadczenia z ZUS. Dzięki takiemu rozwiązaniu osoba kończąca swoją aktywność zawodową nie straci na przejściu z jednego systemu ubezpieczeniowego do drugiego. W tym przypadku osoba posiadająca podwójne okresy ubezpieczenia otrzyma jedną wyższą wypłatę wyłącznie z ZUS, bowiem organ rentowy przy obliczaniu świadczenia uwzględni cały okres płacenia składek. Natomiast taka osoba nie otrzyma żadnej wypłaty z KRUS.
Podstawa prawna
Art. 6, 16–26 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1403 ze zm.).
Art. 42–46 ustawy z 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz.U. nr 228, poz. 1507 ze zm.).
Czy trzeba zakończyć produkcję rolną
Małżeństwo rolników wspólnie prowadzi gospodarstwo rolne. Różnica wieku między nimi jest znaczna, więc małżonkowie chcą się ubiegać o świadczenie, żeby nie było problemów z otrzymaniem emerytury z KRUS. Czy faktycznie zainteresowani muszą to uwzględnić, planując swoją przyszłość?

TAK

W przypadku obojga małżonków ubezpieczonych w KRUS i ubiegających się o emeryturę przepisy wymagają zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej. Uznaje się, że zainteresowany zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli ani on, ani jego małżonek nie jest właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym. Zasada ta dotyczy także osób prowadzących działy specjalne produkcji rolnej. Jeśli rolnik będzie prowadził gospodarstwo w dniu złożenia wniosku o emeryturę, a dopiero później zdecyduje się na jego przekazanie, to o tym fakcie powinien jak najszybciej powiadomić KRUS. W praktyce oznacza to konieczność dostarczenia do oddziału dokumentu świadczącego o przekazaniu gospodarstwa rolnego (akt notarialny, umowa dzierżawy, decyzja administracyjna). Dokument taki jest traktowany na równi z wnioskiem o wznowienie wypłaty świadczenia.
Podstawa prawna
Art. 28 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1403 ze zm.).
Czy prowadzenie gospodarstwa ma wpływ na wypłatę
Urodzony w 1949 roku od 45 lat podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników. Nadal jednak pracuje na roli, bowiem nie ma chętnych do przejęcia jego gospodarstwa. Czy z tego powodu dostanie niższą wypłatę?

TAK

Rolnicy, którzy nie zaprzestali prowadzenia działalności gospodarczej, muszą się liczyć z obniżeniem wysokości wypłacanego świadczenia. Ta część świadczenia jest wypłacana w 75 proc., jeżeli zainteresowany nie zawarł umowy z następcą i nie ma możliwości sprzedaży nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego. Z taką samą obniżką musi się liczyć, jeśli trwają czynności zmierzające do wywłaszczenia tych nieruchomości, ich wykupu na cel uzasadniający wywłaszczenie albo do trwałego wyłączenia gruntów z produkcji rolniczej. Identyczna sytuacja ma miejsce wówczas, jeśli nieruchomości te są położone w strefie ochronnej lub na innym obszarze specjalnym, utworzonym na podstawie odrębnych przepisów w związku z wprowadzeniem ograniczeń w użytkowaniu gruntów rolnych albo w celach ochronnych. Wypłata części uzupełniającej emerytury nie ulegnie zawieszeniu przez okres jednego roku, gdy emeryt podejmie działalność rolniczą na gruntach nabytych w drodze dziedziczenia, uprzednio wydzierżawionych co najmniej na 10 lat, jeżeli dzierżawa ustała wcześniej z przyczyn niezależnych od wydzierżawiającego lub na gruntach odzyskanych, które wcześniej były sprzedane. Aby nie było żadnych wątpliwości, okres jednego roku liczy się od miesiąca następującego po tym, w którym wymienione wyżej okoliczności zaistniały. Jeżeli później zainteresowany nie udowodni, że zaprzestał prowadzenia gospodarstwa, część uzupełniająca zostanie zawieszona w całości lub określonej części.
Podstawa prawna
Art. 24–26 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1403 ze zm.).