Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Z roku na rok rośnie liczba odmów wykonania obowiązkowych szczepień dzieciom. Rośnie też liczba grzywien nakładanych na rodziców. Wojewodowie unikają jednak nakładania najwyższych możliwych kar. Zamiast możliwych 10 tys. zł rodzice płacą około tysiąca.
Coraz więcej odmów zaszczepienia dziecka
Przypadki uchylania się od obowiązkowych szczepień przewidzianych w Programie Szczepień Ochronnych monitorowane są od 2003 roku. W latach 2003-2009 odnotowano od 3077 do 4993 przypadków uchylania się od obowiązkowych szczepień. Regularne wzrosty liczby uchyleń widać od 2010 roku. Wówczas Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego odnotował 3437 uchyleń. W kolejnym roku było to już 4689 uchylających, w 2012 roku – 5340, w 2013 roku – 7248, w 2014 roku – 12 681, w 2015 roku – 16 689, w 2016 roku – 23 147, w 2017 roku – 30 090, w 2018 roku 40 342, w 2019 roku – 48 609, w 2020 roku – 50 575, w 2021 roku –61 368, a w 2022 roku- 72 736. W 2023 roku odnotowano 87 344 uchyleń.
Liczba przypadków uchylania się od obowiązkowych szczepień w przeliczeniu na 1000 osób w wieku 0-19 lat wynosiła: 0,7 w 2012 roku; 0,97 w 2013 roku; 1,71 w 2014 roku; 2,3 w 2015 roku; 3,2 w 2016 roku; 4,1 w 2017 roku, 5,5 w 2018 roku, 6,6 w 2019 roku, 6,9 w 2020 roku, 8,3 w 2021 roku oraz 9,9 w 2022 roku. W 2023 roku odnotowano 11,8 uchyleń na 1000 dzieci.
Ważne
Najwięcej odmów w przeliczeniu na 1000 mieszkańców odnotowano w województwach: zachodniopomorskim, pomorskim, podlaskim, wielkopolskim, lubelskim, opolskim i śląskim. Najmniej w kujawsko-pomorskim i świętokrzyskim.
Grzywna za nieszczepienie dziecka
Na osoby, które uchylają się od szczepień może zostać nałożona grzywna. Nakłada ją wojewoda na wniosek państwowych powiatowych inspektorów sanitarnych. Zanim tak się stanie, do osoby uchylającej się od szczepień jest wystosowywane upomnienie wzywające do wykonania obowiązku szczepień ochronnych z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę egzekucji administracyjnej. Kolejnym krokiem jest sporządzenie tytułu wykonawczego.
- Przepisy ustawy nakładają na organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej będące wierzycielami obowiązku szczepień ochronnych prawny obowiązek podejmowania wszelkich czynności zmierzających do zastosowania przewidzianych prawem środków egzekucyjnych w celu nakłonienia osoby uchylającej się od wykonania obowiązku szczepień ochronnych – mówi Marek Waszczewski, rzecznik prasowy Głównego Inspektoratu Sanitarnego.
Z uzyskanych przez nas danych wynika, że systematycznie rośnie liczba upomnień zawierających wezwanie do wykonania obowiązku szczepień ochronnych. W 2023 roku państwowi powiatowi inspektorzy sanitarni wystosowali 7877 takich upomnień . W poprzednich latach było to: w 2022 r. – 6399, w 2021 r. – 2186, w 2020 r. – 1471, w 2019 r. – 6183, w 2018 r. – 4478, w 2017 r. – 4405, w 2016 r. – 4081, w 2015 r. – 4411, w 2014 r. – 4081.
Rośnie także liczba wystawionych tytułów wykonawczych. W 2023 roku było ich 4718. W poprzednich latach: w 2022 r. – 3150, w 2021 r. – 1134, w 2020 r. – 696, w 2019 r. – 3397, w 2018 r. – 2677, w 2017 r. – 2519, w 2016 r. – 2002, w 2015 r. – 1661, w 2014 r. – 1090. W 2023 r. państwowi powiatowi inspektorzy sanitarni skierowali do osób uchylających się od wykonania obowiązku poddania dzieci szczepieniom ochronnym 4383 wniosków do wojewodów o egzekucję administracyjną obowiązku szczepień (w 2022r. – 3138, w 2021 r. – 1066, w 2020 r. – 704. w 2019 r. – 3301, w 2018 r. – 2557, w 2017 r. – 2287, w 2016 r. – 1851, w 2015 r. – 1604, w 2014 r. – 901).
Wysokość takiej grzywny to jednorazowo maksymalnie 10 tys. zł, ale może ona być nakładana wielokrotnie – w sumie rodzice mogą zapłacić do 50 tys. zł. W praktyce tak wysokie kary są nakładane niezwykle rzadko. W ciągu ostatnich pięciu lat taką karę nałożono dwukrotnie w województwie podlaskim, a w województwie zachodniopomorskim nałożono najwyższe grzywny w wysokości 7 tys. zł.
Grzywny za nieszczepienie dzieci w 2024 roku
Z danych, które uzyskaliśmy za 2024 rok, widać dalszy wzrost liczby nakładanych grzywien praktycznie we wszystkich województwach. Olbrzymi wzrost widać w województwie podkarpackim. Do 2023 roku liczba nałożonych tam grzywien nie przekroczyła 65 (30 w 2023 roku), podczas gdy w 2024 roku nałożono ich 358. Wysokość grzywien nakładanych jednorazowo w latach 2019-2024 wynosiła od 200 -1000 zł. Trzykrotny wzrost widać w województwie pomorskim (tu liczba nałożonych grzywien wzrosła z 305 w 2023 roku do 958 w 2024), kujawsko-pomorskim (z 224 do 663) i lubuskim (z 10 do 29). Niemal dwukrotny wzrost widać także w województwie opolskim – z 38 do 67. Z kolei w zachodniopomorskim liczba ta wzrosła z 407 do 666, ale jednocześnie dwukrotnie wzrosła kwota jaką musieli zapłacić rodzice – z 215 tys. zł do 457,5 tys. zł.
Spadki wystawionych grzywien widać w trzech województwach: dolnośląskim (z 10 do 8), podlaskim (z 82 na 66) i śląskim, w którym w latach 2019-2023 nakładały po kilkadziesiąt grzywien (nawet 155), a w 2024 zaledwie 11
Kontrole kart szczepień i zmiany w grzywnach
Główny Inspektor Sanitarny Paweł Grzesiowski chciałby zmiany systemu kar za nieszczepienie dzieci, tak, aby odejść od grzywien na rzecz procedury mandatowej. - Są to mniejsze kwoty, ale to od razu daje możliwość wskazania, że dane zachowanie jest nieakceptowane przez system ochrony zdrowia w Polsce. Dzisiaj kary grzywny za nieszczepienie wynoszą kilkadziesiąt tysięcy złotych, (...) natomiast my proponujemy mandaty kilkusetzłotowe, egzekwowane prawie natychmiast, w zwykłej procedurze mandatowej - powiedział niedawno na antenie TVN24 szef GIS.
1 kwietnia w całej Polsce rozpoczęły się kontrole kart szczepień w celu przygotowanie dokumentacji niezbędnej do wprowadzenia rejestru cyfrowego. Powiatowe stacje epidemiologiczne skontrolują ponad 8 tysięcy punktów szczepień i dokumentację dotyczącą 7,5 mln dzieci i młodzieży od momentu ich urodzenia do ukończenia 19. roku życia.
