Ważne zmiany w Kodeksie pracy. Pracodawcy z nowym obowiązkiem

Kodeks pracy zostanie znowelizowany. To efekt wdrożeń unijnej dyrektywy. Zmiany będą polegały na rozszerzeniu rejestru substancji szkodliwych i są wprowadzone, jak podkreśliła minister Dziemianowicz-Bąk, w trosce o zdrowie oraz życie Polek i Polaków. Efektem nowelizacji będzie nowy obowiązek dla pracodawców. Co się zmieni w Kodeksie pracy? Których pracodawców będzie dotyczył nowy obowiązek?

Dziemianowicz-Bąk: "W trosce o zdrowie i życie Polek i Polaków"

Toluen, styren, nitrobenzen, to tylko niektóre z pozycji poszerzonego rejestru substancji szkodliwych, o którym mowa w art. 222 Kodeksu pracy. Rozszerzenie to będzie efektem wprowadzenia do polskiego porządku prawnego Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/431 z dnia 9 marca 2022 r. zmieniającą dyrektywę 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy.

– W trosce o zdrowie i życie Polek i Polaków wprowadzamy w kodeksie pracy zmiany, które chronią przed działaniem szkodliwych substancji. Miejsce pracy, w którym pracownice i pracownicy realizują się zawodowo, powinno być bezpieczne – zaznacza minister Agnieszka Dziemianowicz-Bąk.

Dyrektywę UE należało wdrożyć do 5 kwietnia 2024 r. We wtorek, 16 kwietnia 2024 r., Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy wprowadzającej zmiany w Kodeksie pracy.

Jakie zmiany pojawią się w znowelizowanym Kodeksie pracy?

Nowelizacja polegać będzie na dodaniu do obecnie obowiązującego rejestru substancji szkodliwych także substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu reprotoksycznym. Pozostałe zmiany będą miały charakter porządkujący oraz doprecyzowujący. Określą one m.in. sposób prowadzenia rejestrów prac i pracowników, wzory dokumentów dotyczących narażenia oraz szczegółowe warunki ochrony i sposoby monitorowania stanu zdrowia pracowników narażonych na działanie powyższych substancji.

Nowelizacja Kodeksu pracy – nowy obowiązek pracodawców

Jak wynika z uzasadnienia do projektu zmian nowe regulacje będą dotyczyć tych pracodawców, którzy prowadzą działalność związaną z występowaniem czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. W myśl znowelizowanych przepisów Kodeksu pracy pracodawca będzie musiał rejestrować wszystkie rodzaje prac prowadzonych w warunkach narażenia na działanie substancji o jakie zostanie rozszerzony rejestr, a także prowadzić dokładny spis pracowników zatrudnionych przy powyższych pracach.

Pracodawcy, których obejmą nowelizowane przepisy będą mieli obowiązek:

• prowadzenia rejestrów pracowników narażonych na substancje reprotoksyczne,
• zgłoszeń do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego i Państwowej Inspekcji Pracy informacji o substancjach chemicznych, ich mieszaninach, czynnikach lub procesach technologicznych o działaniu reprotoksycznym,
• przeprowadzania dodatkowych badań stanu zdrowia pracowników,
• stosowania odpowiednich środków prewencji, w tym środków ochrony zbiorowej i indywidualnej.

Co to są substancje reprotoksyczne?

Podana w uzasadnieniu do nowelizacji Kodeksu pracy definicja oznacza je jako „substancję lub mieszaninę, która spełnia kryteria klasyfikacji jako czynnik działający szkodliwie na rozrodczość kategorii 1A lub 1B”. Zgodnie z informacją Centralnego Instytutu Medycyny Pracy – Państwowego Instytutu Badawczego substancje reprotoksyczne występujące w polskich przedsiębiorstwach to m.in.:

• toluen,
• styren,
• etoksyetanol,
• nitrobenzen,
• tlenek węgla,
• bisfenol A,
• estry kwasu ftalowego,
• metale – ołów, kadm, rtęć i ich związki.

Substancje reprotoksyczne mogą wywierać niekorzystny wpływ na funkcje seksualne i płodność u dorosłych mężczyzn i kobiet, a także na rozwój potomstwa.

Kto może być narażony na działanie substancje reprotoksyczne?

Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu nowelizacji "w Polsce dotyczy dużej populacji pracowników, aktualnie trudnej do oszacowania". Dlaczego? Ponieważ pracownicy pracujący w kontakcie z substancjami reprotoksycznymi są zatrudnieni w zasadzie we wszystkich dziedzinach krajowej gospodarki, a przede wszystkim:

• przy produkcji i stosowaniu pestycydów,
• produkcji i przetwórstwie tworzyw sztucznych,
• w przemyśle gumowym,
• w przemyśle farmaceutycznym,
• w przemyśle metalurgicznym,
• w przemyśle kosmetycznym,
• w budownictwie,
• w placówkach ochrony zdrowia,
• w zakładach fryzjerskich,
• w zakładach kosmetycznych,
• warsztatach samochodowych.

Kiedy nowelizowane przepisy Kodeksu pracy zaczną obowiązywać?

Zgodnie z obowiązującymi standardami procesu legislacyjnego znowelizowana ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Jeśli chodzi o przepisy wykonawcze to, jak czytamy na stronie MRPiPS, „wydane na podstawie aktualnego upoważnienia ustawowego art. 222 § 3 Kodeksu pracy zachowają moc przez 30 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy”.