Rusza pilotaż projektu „Wspierająca szkoła” Fundacji Adamed. Jego celem jest zbudowanie otoczenia wspierającego młode osoby w kryzysie psychicznym. Na początek obejmie pięć szkół, choć do opracowanych materiałów dostęp zyskają od razu wszystkie placówki w Polsce
Program „Wspierająca szkoła” to efekt partnerstwa Fundacji Adamed oraz ekspertów z serwisu Życie warte jest rozmowy. Inicjatywa zyskała również patronat Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego oraz Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego. Partnerem jest Adamed Pharma.
Program to odpowiedź na wyzwania związane z pogarszającym się stanem psychicznym młodzieży. A o tym, z jakim problemem zmaga się nowe pokolenie, świadczą m.in. dane Komendy Głównej Policji. Wynika z nich, że w 2022 r. próbę samobójczą podjęło 2093 nieletnich, wobec 1496 rok wcześniej. Osoby do 19 roku życia odpowiadały tym samym za 14 proc. wszystkich zarejestrowanych prób samobójczych. W ostatnim roku wrosła też liczba samobójstw z udziałem najmłodszych – ze 127 do 156 przypadków. Z raportu serwisu Życie warte jest rozmowy wynika z kolei, że między 2021 a 2020 r., liczba zachowań samobójczych wzrosła o 77 proc., a liczba śmierci samobójczych o 19 proc.
Jednocześnie, jak wynika z badań przeprowadzonych przez Ogólnopolski Panel Badawczy Ariadna 11–14 sierpnia 2023 r. na zlecenie Adamed Pharma, 69 proc. rodziców uważa, że szkoły nie zapewniają wystarczającego dostępu do usług psychologicznych, a tylko 27 proc. potwierdziło, że szkoły, w których uczą się ich dzieci, organizowały spotkania w sprawie zdrowia psychicznego uczniów, np. na temat przeciwdziałania samobójstwom lub dotyczące walki z depresją.
– Dodatkowo 86 proc. rodziców uważa, że konieczne jest większe wsparcie dla szkół i rodziców w zakresie pomocy psychologicznej dla dzieci i młodzieży – zauważa dr n. med. Małgorzata Adamkiewicz, prezes Fundacji Adamed, tłumacząc tym samym powody, dla których został opracowany program.
– Dostarczamy rozwiązania działające prewencyjnie, czyli takie, które pozwolą przeciwdziałać próbom samobójczym. Mają być wsparciem nie tylko dla młodych osób w kryzysie, ale też nauczycieli, rodziców oraz grupy rówieśniczej. Mają dostarczać wiedzy na temat tego, jak udzielać pomocy oraz jej szukać. Nasz cel to budowanie wśród dzieci, młodzieży, nauczycieli i rodziców świadomości dotyczącej stanu psychicznego najmłodszych – dodaje.
/>
Doktor n. hum. Halszka Witkowska, pomysłodawczyni i koordynatorka inicjatywy Życie warte jest rozmowy, współorganizatora programu „Wspierająca szkoła”, zauważa, że temat samobójstw cały czas jest tabu. Tymczasem brak informacji utrudnia udzielanie pomocy tym, którzy jej potrzebują.
– Mocną siłą programu jest to, że polega on na pracy zespołowej, bo tylko razem można odwrócić negatywny trend. Skupia się więc nie tylko na wsparciu uczniów, lecz także edukuje nauczycieli i rodziców w kwestii radzenia sobie z trudnościami emocjonalnymi – wyjaśnia.
W ramach programu przewidziane są trzy szkolenia dla grona pedagogicznego na temat tego, jak zauważyć kryzys u dziecka i jak na niego reagować, samouszkodzeń oraz wsparcia ucznia po próbie samobójczej. Następnie na ten sam temat są przewidziane spotkania edukacyjne dla rodziców. Oprócz tego szkoły dostają dostęp do bezpłatnych konsultacji online. Wystarczy, że zgłoszą przypadek, z którym się mierzą, a specjalnie do niego zostanie dopasowany ekspert, który pomoże znaleźć rozwiązanie problemu. W ramach programu w szkołach zostanie też opracowana procedura kryzysowa oraz udzielane jest wsparcie rówieśnicze.
– Pracujemy obecnie nad autorską grą, która trafi do uczniów. Powstał też scenariusz lekcji – mówi Halszka Witkowska.
prof. dr hab. n. med. Małgorzata Janas-Kozik, Członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego podkreśla, że w walce z depresją wśród dzieci, która prowadzi do zamachów samobójczych ważne są oddolne działania, czyli profilaktyka. Nowy projekt jest odpowiedzią na te potrzeby.
- Problemy psychiatryczne psychologiczne, zaburzenia lękowe są trudne do wychwycenia. Osoby, które z nimi walczą z reguły starają się zlać z tłem. Ciężko więc je zauważyć. Dlatego każda zmiana zachowania u młodego człowieka powinna być lampką ostrzegawczą. To sygnał dla dorosłych będących w jego otoczeniu, że należy z nim porozmawiać, dlaczego tak się stało – tłumaczy i dodaje, że problemem dziś zauważalnym jest osamotnienie rodziców w procesie wychowawczym dzieci. Dlatego tak ważne jest udzielenie im wsparcia.
Lucyna Kicińska, członkini prezydium zarządu głównego Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego, patrona programu, zaznacza z kolei, że każdy z nas może udzielić pomocy. Szkoła może być natomiast istotnym wsparciem dla dziecka w kryzysie, bo w niej spędza ono większość swojego czasu.
– Dlatego ważne jest w kontekście zdrowia psychicznego to, by szkoły rozpoznawały trudności, z jakimi borykają się dzieci i młodzież. Aby potrafiły wesprzeć ucznia. A najlepszą metodą do tego jest edukacja – uważa Lucyna Kicińska.
Pierwsze warsztaty oraz działania edukacyjne rozpoczną się już niebawem w pięciu wybranych placówkach. Szkoła, która skorzysta z pełnego pakietu oferowanego w ramach programu, otrzyma certyfikat „Wspierająca szkoła”.
– Po zakończeniu pilotażu nastąpi ocena programu pod kątem tego, czy wymaga modyfikacji i jaki powinien mieć ostatecznie kształt. Chcemy go bowiem wdrożyć w jak największej liczbie szkół, których w Polsce jest 21 tys. – mówi Małgorzata Adamkiewicz. Zaznacza jednak, że materiały poradnicze opracowane na potrzeby programu będą dostępne dla wszystkich chętnych placówek poprzez stronę internetową.
Jacek Chmiel, dyrektor Społecznej Szkoły Podstawowej nr 26 w Warszawie im. prof. Jigoro Kano, która bierze udział w programie Fundacji Adamed, informuje, że bardzo cieszy się, iż, jego placówka jako jedna z pierwszych szkół może wziąć udział w programie.
– Widzimy na co dzień, obserwując naszych uczniów, jak ważne jest wsparcie w obszarze zdrowia psychicznego. Ten program oferuje nam narzędzia, które pomagają w radzeniu sobie z trudnościami emocjonalnymi oraz wspierają proces tworzenia przyjaznej atmosfery w szkole. Szkolą kadrę nauczycielską, rodziców oraz młodzież, jak być uważnym i dostrzec osobę w kryzysie – tłumaczy.
Szczegółowe informacje dotyczące programu oraz materiały merytoryczne dostępne są na stronie internetowej projektu www.wspierajacaszkola.pl.