Pomoc medyczna dla uchodźców — obywateli Ukrainy zagwarantowana została w tzw. specustawie ukraińskiej. Sprawdź, w jaki sposób można z niej skorzystać i o czym należy pamiętać.

Specustawa ukraińska – prawo do świadczeń

W dniu 12 marca 2022 roku weszła w życie, z mocą obowiązywania od 24 lutego 2022 roku, ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Specustawa przyznaje prawo do świadczeń medycznych, refundacji leków i zaopatrzenia w wyroby medyczne obywatelom Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z agresją Rosji, na analogicznych zasadach, jakie przysługują ubezpieczonym w Polsce.

Specustawa przyznaje prawo do świadczeń medycznych udzielanych przez gabinety, poradnie, przychodnie czy szpitale, na podstawie umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, oraz przez apteki, na podstawie umów na realizację recept, zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia.

Kto może skorzystać z pomocy medycznej na gruncie przepisów specustawy?

Prawo do tych świadczeń obejmuje:

- obywateli Ukrainy, którzy bezpośrednio przekroczyli granicę polsko-ukraińską,

- nieposiadających obywatelstwa ukraińskiego małżonków obywateli Ukrainy, którzy bezpośrednio przekroczyli granicę polsko-ukraińską,

- obywateli Ukrainy z Kartą Polaka (nie musieli przekroczyć bezpośrednio granicy Polski z Ukrainą),

- członków najbliższej rodziny obywatela Ukrainy z Kartą Polaka, którzy wjechali do Polski od 24 lutego 2022 roku.







Co ważne, prawo do świadczeń obejmuje także dziecko urodzone już w Polsce, jeżeli jego matka jest osobą z takimi uprawnieniami.

Uprawnienia do świadczeń medycznych na mocy specustawy nie przysługują osobom, które przed 24 lutego 2022 roku przebywały legalnie w Polsce na podstawie zezwoleń pobytowych lub miały status uchodźcy, lub złożyły wniosek o uzyskanie takiego statusu. W tym przypadku obowiązują odpowiednie przepisy ustaw dot. ochrony cudzoziemców.

Jakie dokumenty są potrzebne, aby skorzystać ze świadczeń, zapisać się na wizytę lekarską, skorzystać z porad specjalisty?

Przed wejściem w życie specustawy ukraińskiej w celu skorzystania z opieki medycznej obywatelom Ukrainy potrzebny był jeden z dokumentów, który potwierdzał tożsamość i ich członków rodziny, m.in.: paszport obywatela Ukrainy ze stemplem Straży Granicznej RP, zaświadczenia wydane przez Straż Graniczną RP, dowód osobisty, prawo jazdy czy np. Karta Polaka, akty urodzenia dzieci etc. etc.

Po wejściu w życie specustawy, czyli od 12 marca 2022 roku, uchodźcy podlegający pod nowe prawo, korzystając ze świadczeń medycznych, mogą dodatkowo posługiwać się:

- specjalnym numerem PESEL nadawanym obywatelom Ukrainy

- e-dokumentem (osoby pełnoletnie, które zarejestrują się w gminie i zostanie nadany im numer PESEL oraz założą profil zaufany, mogą aktywować e-dokument poświadczający status osoby uprawnionej)

- wydrukiem potwierdzenia utworzenia profilu zaufanego osoby uprawnionej (zawiera on imię i nazwisko oraz numer PESEL)





Ważne

Jak informuje infolinia NFZ, w wypadkach nagłych, w tym zagrożenia życia lub zdrowia pacjenci przyjmowani są w trybie specjalnym bez konieczności posiadania przy sobie odpowiednich dokumentów, podobnie jak to ma miejsce wobec obywateli polskich. Weryfikacja następują dopiero po udzieleniu pomocy.

Jak zapisać się na wizytę lekarską? [PRZYKŁAD]

Uchodźcy z Ukrainy, aby skorzystać z pomocy medycznej w Polsce, mają prawo do zapisania się na nią w identyczny sposób, jak każdy obywatel. Można to zrobić osobiście w jednostce medycznej świadczącej usługi, bądź umówić się na wizytę telefonicznie lub poprzez internet. Wystarczy posiadać nadany numer PESEL lub dokumenty w formie papierowej lub cyfrowej poświadczające ten numer. To wystarczy, aby móc zarejestrować się na wizytę u dowolnego lekarza, który ma podpisany kontrakt z NFZ.

Bariera językowa może być sporym problemem, dlatego wiele organizacji stara się pomagać zarówno lekarzom jak i ich pacjentom. Naczelna Izba Lekarska przygotowała m.in. specjalny poradnik, zawierający tłumaczenie dokumentów medycznych jak i podstawowe zwroty jakie mogą się przydać podczas wizyty u lekarza.

Ważne:

Zgodnie ze specustawą narodowość lub obywatelstwo nie mogą być przesłankami do przyjmowania pacjentów poza kolejnością. Każdy pacjent ma prawo, aby o kolejności jego dostępu do świadczeń medycznych w placówkach medycznych decydowały kryteria medyczne, stan zdrowia oraz miejsce na liście oczekujących (dotyczy np. poradni specjalistycznych, zabiegów planowych). W sytuacji ratowania życia zawsze decyduje stan zdrowia pacjenta.

Do jakich świadczeń medycznych mają prawo osoby uprawnione?

Uchodźcy z Ukrainy, którzy dotarli do Polski po 24 lutego 2022 roku, mają prawo do świadczeń opieki zdrowotnej, udzielonych w Polsce, na analogicznych zasadach i analogicznym zakresie, jak osoby ubezpieczone w Polsce. Przysługuje im również prawo do produktów leczniczych w ramach programów zdrowotnych Ministerstwa Zdrowia.

Wyjątki:

Do zakresu świadczeń nie jest wliczane leczenie uzdrowiskowe, rehabilitacja uzdrowiskowa, prawo do leczenia za granicą, zwrot środków za leczenie za granicą na podstawie unijnej dyrektywy „transgranicznej”.

Zgodnie ze specustawą obywatelom Ukrainy przysługują także świadczenia w zakresie zapobiegania i leczenia chorób zakaźnych, czyli szczepienia przeciwko COVID-19, testy w kierunku koronawirusa (antygenowe i PCR) oraz leczenie związane z COVID-19. Z kolei dzieciom przysługują szczepienia ochronne w ramach kalendarza szczepień ochronnych na 2022 rok.

WAŻNE

Wszystkie świadczenia są udzielane uprawnionym bezpłatnie. Finansuje je budżet państwa za pośrednictwem Narodowego Funduszu Zdrowia.

Utrata uprawnień:

Obywatel Ukrainy, który wyjedzie z Polski na dłużej niż miesiąc, traci uprawnienia do świadczeń medycznych przysługujących na mocy specustawy.