100 lat leku, który zmienił świat

W 2021 r. przypada setna rocznica odkrycia insuliny, która do dziś pozostaje jedyną skuteczną terapią dla osób z cukrzycą typu 1. Ten przełomowy moment w historii medycyny pozwolił uratować miliony ludzi na całym świecie i zapoczątkował erę innowacji w diabetologii.

Insulina to hormon wytwarzany przez trzustkę. Odgrywa zasadniczą rolę w metabolizmie węglowodanów, białek i tłuszczów. Dzięki niej energia ze spożywanych pokarmów transportowana jest z krwi do wnętrza komórek. W ten sposób dochodzi do obniżenia poziomu cukru we krwi, a komórki są odpowiednio odżywione.

Kiedy insuliny jest za mało (lub nie działa ona w prawidłowy sposób), konieczne staje się codzienne podanie insuliny z zewnątrz. Dziś jest to dla nas oczywiste, ale jeszcze 100 lat temu nie było takiej możliwości.

Krótka historia

Insulina została odkryta w 1921 roku przez dr Fredericka Bantinga – chirurga ortopedę, oraz studenta medycyny Charlesa Besta i biochemika Jamesa Collipa, którzy pracowali w laboratorium kierowanym przez Johna Jamesa Richarda Macleoda na Uniwersytecie w Toronto.

Zanim wynaleziono insulinę, cukrzyca oznaczała wyrok śmierci. Wielu pacjentów głodziło się, uważając, że m.in. poprzez wyeliminowanie węglowodanów poprawi się ich stan zdrowia. Była to popularna forma „leczenia” aż do czasu, gdy insulina stała się dostępna na rynku – w 1923 r. W tym samym roku za odkrycie insuliny przyznano Nagrodę Nobla, co potwierdza przełomowy charakter leku.

– Cukrzyca, która jeszcze 100 lat temu była nieuleczalna i śmiertelna, obecnie nie stanowi przeszkody w prowadzeniu dobrej jakości życia, w tym także realizowaniu pasji sportowych – komentuje Anna Śliwińska, prezeska Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków.

Wyjątkowa wystawa

Aby upamiętnić przełomowy moment w historii medycyny oraz oddać hołd odkrywcom insuliny, w ramach kampanii „Razem ścigamy się z cukrzycą”, której organizatorem jest m.in. Polskie Stowarzyszenie Diabetyków, powstała wyjątkowa wystawa fotograficzna „100 lat insuliny – leku, który zmienił świat”. Fotografie przedstawiają wątki historyczne związane z insuliną oraz współczesne portrety pacjentów z cukrzycą. Na wystawie zaprezentowano portrety: Michała Jelińskiego – wioślarza i złotego medalisty Igrzysk Olimpijskich 2008 r. w Pekinie, Reginy Kostrzewy – spełnionej emerytki i prababci, Macieja Łysiaka – twórcy internetowego, Dominiki Sacharuk – wielokrotnej mistrzyni Polski w podnoszeniu ciężarów i Angeliny Ziembińskiej – blogerki.

14 listopada obchodzimy Światowy Dzień Cukrzycy. To doskonała okazja zarówno do poruszania tematu tej choroby, jak i obejrzenia wystawy, która jest dostępna m.in. na stronie internetowej scigamysiezcukrzyca.pl. Mecenasem projektu jest firma Novo Nordisk.

– Novo Nordisk w walkę z cukrzycą angażuje się już niemal od 100 lat i nieustannie prowadzi badania kliniczne, by tworzyć coraz lepsze rozwiązania terapeutyczne. Obecnie ok. 463 mln osób na świecie ma cukrzycę. Według prognoz IDF (International Diabetes Federation) do 2045 r.
liczba ta wzrośnie do 700 mln. To ogromne obciążenie dla systemów opieki zdrowotnej. W tej sytuacji zdajemy sobie sprawę, jak ważna jest edukacja zdrowotna, która zwiększa społeczną świadomość na temat profilaktyki i leczenia cukrzycy. Jesteśmy dumni z kampanii „Razem ścigamy się z cukrzycą”, w ramach której powstała wspominana wystawa fotograficzna. Wierzę, że dzięki przystępnej i przyjaznej formie trafi ona do serc odbiorców, pokazując, że dzięki skutecznemu leczeniu można nie tylko normalnie żyć, lecz także realizować plany i marzenia. Także sportowe – mówi Magdalena Paradzińska, dyrektor generalna Novo Nordisk.

Ważny problem społeczny

Wystawa ma również na celu zwrócenie uwagi na to, że cukrzyca stanowi narastający problem społeczny o globalnej skali. W Polsce choruje na nią ok. 3 mln ludzi. Szacuje się, że nawet 1 mln Polaków nie wie, że cierpi na tę chorobę! Może ona przez wiele lat rozwijać się w ukryciu, nie dając w początkowej fazie żadnych charakterystycznych objawów. Dlatego warto regularnie monitorować poziom glukozy we krwi. To proste i nieinwazyjne badanie może uratować przed ryzykiem rozwoju cukrzycy i jej powikłań dzięki szybkiemu rozpoczęciu odpowiednich terapii.

– Na całym świecie obserwujemy wzrost zachorowań na cukrzycę, podobnie w Polsce. Mamy wiele przypadków niezdiagnozowanych, co może się wiązać z niechęcią Polaków do wykonywania badań. Podnoszenie świadomości społecznej na ten temat jest niezwykle istotne, gdyż odpowiednia profilaktyka pełni ważną rolę w zapobieganiu cukrzycy i jej powikłaniom. Jako stowarzyszenie pacjentów dążymy do tego, żeby takie badania były obowiązkowe. Chociaż świadomość ludzi jest coraz większa, potrzeba edukacji pozostaje ogromna. Dlatego angażujemy się w inicjatywy takie jak wystawa „100 lat insuliny – leku, który zmienił świat” – mówi Anna Śliwińska.