Morawiecki na szczycie UE: Producenci szczepionek powinni się podzielić patentami

Opóźnienia i problemy z dostawą szczepionek stwarzają ryzyko dla pełnej odbudowy i szybkiego powrotu do normalności - mówił na wideoszczycie UE premier Mateusz Morawiecki. Zaproponował, by firmy farmaceutyczne, które opracowały szczepionki, podzieliły się patentami z innymi firmami, które mogą szybko rozpocząć produkcję.

W czwartek i piątek odbył się szczyt przywódców państw UE w formie wideokonferencji. Jednym z tematów spotkania była koordynacja działań UE w sprawie pandemii COVID-19.

W zamieszczonej w piątek na stronie kancelarii premiera informacji podano, że unijni przywódcy rozmawiali także o dostępności szczepionek w Europie, o co zabiegał wcześniej m.in. szef polskiego rządu w liście do szefa Rady Europejskiej Charlesa Michela.

"Problem z dostępnością szczepionek dotyka wszystkie kraje Europy – od Portugalii, przez Francję, Niemcy, Polskę, aż po państwa bałtyckie" - podkreślił cytowany w komunikacie premier Morawiecki. "Opóźnienia ze strony firm farmaceutycznych oraz problemy związane z produkcją i dostawą szczepionek, stwarzają ryzyko dla pełnej odbudowy i szybkiego powrotu do normalności" - dodał.

Rada Europejska - zaznaczono w komunikacie - "podsumowała sytuację epidemiczną w UE, koncentrując się na kwestii produkcji oraz rozpowszechniania szczepionek, wpływie pandemii na swobodę przemieszczania się, a także na wyzwaniach związanych z nowymi wariantami wirusa". Rozmowy liderów - poinformowano - "dotyczyły także opóźnień dotyczących dystrybucji szczepionek, wdrażania narodowych programów szczepień oraz wskaźników związanych z efektywnością szczepień".

Jak poinformowała KPRM, szef polskiego rządu zaproponował, "aby firmy farmaceutyczne, które opracowały szczepionki dzięki zaangażowaniu dużych środków publicznych – w tym środków europejskich podatników – podzieliły się patentami z innymi firmami, które mają dostępne linie produkcyjne i mogą szybko rozpocząć wytwarzanie szczepionek".

"Zdrowie i życie obywateli to zbyt ważne sprawy, żeby poświęcać je dla lepszego wyniku finansowego kilku firm" – podkreślił Morawiecki.

W informacji KPRM zaznaczono, że premier "od tygodni wzywał Komisję Europejską do zwiększenia wysiłków dotyczących dotrzymania terminów dostaw szczepionek i kontynuacji rozmów z producentami, aby zwiększyć dostawy do krajów UE".

"23 lutego premierzy Polski, Belgii, Danii, Hiszpanii oraz prezydent Litwy skierowali list do Komisji Europejskiej. Podkreślili w nim potrzebę zwiększenia zdolności produkcyjnych szczepionek w Europie. Apelowali także o zapewnienie odpowiedniego wsparcia producentom z Europy na wypadek nieoczekiwanych problemów podczas procesu produkcji. Zdaniem liderów, istniejące zakłady produkcyjne powinny zostać zaadaptowane, a nowe zbudowane. Umożliwiłoby to obywatelom Europy dostęp do nowych szczepionek, w tym mRNA, gdy będzie potrzeba dostosowania programów szczepiennych do nowych mutacji czy też ewentualnych zagrożeń zdrowia w przyszłości" - czytamy na stronie kancelarii premiera.

Poinformowano, że tematem spotkania Rady Europejskiej była także ochrona zdrowia w UE w ujęciu strategicznym, z uwzględnieniem narzędzi mogących służyć wzmocnieniu odporności unijnych państw na przyszłe zagrożenia dla zdrowia. "Podstawą do dyskusji były propozycje zawarte w komunikacie Komisji Europejskiej +Europejska Unia Zdrowotna+. Chodzi o wzmocnienie wspólnotowej koordynacji i współpracy w obszarze zdrowia i zarządzania kryzysowego" - podkreślono.

Polska - zaznaczono - popiera realizację działań planowanych w Strategii Farmaceutycznej dla Europy opublikowanej przez Komisję Europejską 25 listopada 2020 r. "W szczególności związanych ze zwiększeniem możliwości produkcji leków i substancji czynnych (API) na terenie UE – w celu wzmocnienia odporności systemów ochrony zdrowia na wypadek kryzysów" - dodano.

Unijni liderzy przeprowadzili również debatę na temat europejskiego bezpieczeństwa i obrony, w której uczestniczył Sekretarz Generalny NATO Jens Stoltenberg. "Dokonali przeglądu bieżących inicjatyw dotyczących inwestycji obronnych, rozwoju zdolności i gotowości operacyjnej oraz zwiększenia odporności UE, w szczególności na zagrożenia hybrydowe. Wysoki Przedstawiciel UE ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa przedstawił informację o pracach nad Kompasem Strategicznym, czyli strategicznymi założeniami rozwoju Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony" - podała KPRM.

Zgodnie z postulatem Polski - czytamy w informacji kancelarii premiera - unijni przywódcy zgodzili się, że w obliczu rosnącej niestabilności na świecie, UE musi przyjąć większą odpowiedzialność za swoje bezpieczeństwo i rozwijać inicjatywy obronne UE. "Liderzy zgodzili się także, że wzmocnienie zdolności UE do działań autonomicznych dotyczących Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony musi być rozumiane przez pryzmat ścisłej współpracy z partnerami (w tym w ramach prac nad Kompasem Strategicznym)" - podała KPRM.

Zaznaczono, że "Polska podkreśla w tym kontekście szczególną rolę oraz komplementarność działań unijnych z NATO" i wskazuje, że "kwestie bezpieczeństwa i obrony powinny stanowić główny filar agendy transatlantyckiej i ścisłej współpracy z nową administracją w USA".

Rada Europejska przeprowadziła ponadto strategiczną debatę na temat Południowego Sąsiedztwa. "Dotyczyła ona propozycji zawartych w nowym programie dla regionu Morza Śródziemnego, które znajdują się w komunikacie Komisji Europejskiej i Wysokiego Przedstawiciela UE ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa z 9 lutego 2021 r. Komunikat oraz debata przywódców zakończyły strategiczny etap przeglądu stosunków z regionem. Polska w pełni popiera ścisłą współpracę polityczną UE, zarówno ze wschodem, jak i południem. Wspiera europejskie wysiłki na rzecz zapewnienia stabilności politycznej i pobudzenia wzrostu gospodarczego regionu" - podała KPRM.

Kancelaria poinformowała też, że w związku ze wzrostem skali represji na Białorusi, premier Morawiecki "poprosił Komisję Europejską o zintensyfikowanie prac nad zaproponowanym przez Grupę Wyszehradzką w październiku ubiegłego roku planem wsparcia gospodarczego dla demokratycznej Białorusi", a Polska proponuje zatwierdzić plan w trakcie Rady Europejskiej w marcu 2021 r.