Stowarzyszenie Farmaceutów Katolickich Polski (SFKP) zbiera podpisy pod tzw. klauzulą sumienia, dzięki której farmaceuci mogliby m.in. odmawiać wydawania środków antykoncepcyjnych. Stowarzyszenie powołuje się na rezolucję Rady Europy nr 1763 przyjętą przez Zgromadzenie Parlamentarne RE 7 października 2010 r. stanowiącą o prawie do klauzuli sumienia w ramach legalnej opieki medycznej.

Europejskie regulacje

Rezolucja ta stanowi, iż żadna osoba, szpital lub instytucja nie mogą być przedmiotem presji, pociągnięcia do odpowiedzialności lub dyskryminacji w jakikolwiek sposób z powodu odmowy wykonania, ułatwienia, uczestniczenia lub poddania się zabiegowi aborcji, wywołania poronienia, eutanazji lub jakiejkolwiek czynności, której skutkiem może być śmierć ludzkiego płodu lub embrionu. Rezolucje RE nie mają jednak mocy prawnie wiążącej w państwach członkowskich. Są elementem stymulacyjno-inspirującym dla krajowych prawodawców. Powoływanie się przez Stowarzyszenie Farmaceutów na tę rezolucję nie gwarantuje więc, że brak umieszczenia w krajowym porządku prawnym klauzuli sumienia dla farmaceutów byłby sprzeczny ze zobowiązaniami międzynarodowymi Polski.

Prawo farmaceutyczne wymaga, by apteki miały w sprzedaży produkty lecznicze – w tym środki antykoncepcyjne. Jeżeli brakuje danego produktu, to farmaceuta powinien zapewnić jego nabycie pacjentowi w tej aptece w uzgodnionym z nim terminie

Tak by było w przypadku braku klauzuli sumienia dla lekarzy, która jest zapisana w polskim prawie. Z tym że ona wynika z ratyfikowanej Konwencji o ochronie praw człowieka oraz podstawowych wolności.
Postanowienia tej konwencji mają charakter norm bezwzględnie obowiązujących. Podobnie jest, choć z pewnymi zastrzeżeniami, w przypadku orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Z tym że powoływanie się przez farmaceutów na klauzulę sumienia z powodu przekonań religijnych w sytuacji, gdy recepta jest prawidłowo wystawiona, nie znajdowałoby ochrony na podstawie postanowień konwencji. Art. 9 konwencji gwarantuje każdemu obywatelowi państwa członkowskiego prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania. Przepis ten należy jednak odczytywać z uwzględnieniem dorobku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.

Nie można odmówić

Trybunał w sprawie Pichon and Sajuos przeciwko Francji (nr 49853/99) zajmował się skargą dwóch farmaceutów francuskich. Odmówili oni sprzedaży środków antykoncepcyjnych na podstawie przedłożonych ważnych recept, za co zostali ukarani grzywną. Powołali się na art. 9 konwencji, ale trybunał uznał ich skargę za bezzasadną. Podkreślił przy tym, że tak długo jak sprzedaż środków antykoncepcyjnych jest legalna oraz jest dostępna na podstawie recepty wyłącznie w aptekach, farmaceuci nie są uprawnieni do manifestowania swoich przekonań religijnych i narzucania ich innym osobom poprzez odmowę sprzedaży takich produktów.